Muốn phát triển kinh tế số, Việt Nam cần tiếp tục thúc đẩy hoàn thiện chính sách

Nhận định này được đưa ra tại Hội thảo các vấn đề chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế số Việt Nam do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phối hợp với Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam tổ chức sáng ngày 7/3/2019 tại Hà Nội.

Hội thảo được tổ chức nhằm thúc đẩy nhận thức và sự hiểu biết về nền kinh tế số, thực trạng, vai trò và tác động, thách thức và cơ hội, cũng như xem xét cách chuyển hóa tiềm năng thành thực tiễn, đồng thời xem xét cách thức các thể chế, chính sách và quy định có thể được tiếp cận và chuyển đổi để theo kịp sự chuyển đổi của kỹ thuật số phục vụ cho sự kết nối và tăng trưởng bền vững.

Bên cạnh đó, Hội thảo cũng là diễn đàn nơi các chuyên gia trong và nhiều nước cùng đại diện các Bộ, ban, ngành tham gia chia sẻ quan điểm và kinh nghiệm về cách thức hỗ trợ các doanh nghiệm vừa và nhỏ trong việc tận dụng lợi thế của nền kinh tế số ở nhiều khía cạnh khác nhau như: thương mại điện tử, công nghệ, tài chính, đổi mới...

 

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng cho biết, những năm gần đây, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã góp phần đáng kể vào việc định hình và chuyển dịch nền kinh tế số trên thế giới, mang đến tác động sâu sắc lên lĩnh vực thương mại cũng như nền kinh tế toàn cầu.

Thống kê cho thấy thương mại điện tử xuyên biên giới đã tạo ra hàng nghìn tỷ đô la trong hoạt động kinh tế những năm gần đây và đang tiếp tục tăng tốc.

Khả năng truyền dữ liệu xuyên biên giới tạo nền tảng cho các mô hình kinh doanh mới, giúp tăng trưởng 10% GDP toàn cầu trong một thập kỷ qua.

Ngày nay, một nửa dân số thế giới đã kết nối trực tuyến, một phần ba trên mạng xã hội, 53% là qua điện thoại di động và bao phủ ở mọi lứa tuổi, chủng tộc, địa lý và trình độ trên khắp hành tinh.

Ước tính kinh tế số khu vực Đông Nam Á đạt 72 tỷ USD năm 2018 và dự kiến đạt 240 tỷ USD năm vào năm 2025. Trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương, kinh tế số được dự đoán có thể chiếm tới 60% GDP khu vực vào năm 2021.

Nền kinh tế số rõ ràng hiện nay ngày càng bao phủ trong tất cả các khía cạnh kinh tế, xã hội.

Kinh tế số tạo ra nhiều cơ hội cho các nền kinh tế vì nó có tiềm năng tạo ra sự thay đổi to lớn trong môi trường xã hội và các hoạt động kinh tế. Kinh tế số góp phần tạo ra tăng trưởng cao, đổi mới nhanh chóng và ứng dụng rộng rãi vào các ngành kinh tế khác nhau.

Hơn nữa, kinh tế số cho phép các doanh nghiệp trong khu vực hội nhập toàn cầu, phù hợp với xu hướng dài hạn hướng tới tự do hóa thị trường và giảm đi các rào cản thương mại.

 

Tuy nhiên, Chính phủ, doanh nghiệp và người dân cũng phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc hiện thực hóa các lợi ích tiềm năng của nền kinh tế số, bao gồm một số vấn đề như khoảng cách và sự khác biệt về quy định pháp lý và cơ sở hạ tầng, cơ sở hạ tầng còn yếu kém, khả năng thích ứng chuyển đổi công nghệ kém, kỹ năng phát triển kèm theo còn chưa tương ứng, rào cản kinh tế xã hội, các vấn đề liên quan đến niềm tin, quyền bảo mật và minh bạch, hiểu biết hạn chế về sự khác biệt trong việc tiếp cận và thích ứng với sự phát triển của công nghệ của người dân ở các quốc gia khác nhau…

Thứ trưởng Cao Quốc Hưng nhấn mạnh, từ góc độ là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Công Thương đánh giá việc xây dựng, điều chỉnh chính sách để hỗ trợ kinh tế số phát triển là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cho thời gian tới.

Đồng tình với quan điểm mà đại diện Bộ Công Thương chia sẻ, ông Ousmane Dione - Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cũng nhận định, nền kinh tế số đang tạo sự chuyển biến lớn trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

Các công nghệ đột phá giúp doanh nghiệp thay đổi cách thức hoạt động, thu thập, lưu trữ, tiếp cận, phân tích và trình bày lượng dữ liệu lớn, đồng thời cải thiện kỹ thuật và tốc độ sản xuất, từ đó tăng hiệu suất hoạt động.

Tại Việt Nam, các công nghệ đột phá này cũng đã xuất hiện và được ứng dụng rộng rãi, đặc biệt một số ngành đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ như thương mại điện tử, dịch vụ gọi xe, dịch vụ lưu trú… góp phần giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận và tham gia vào các thị trường quốc tế.

 

Đại diện WB nhấn mạnh, để cải thiện các hạn chế còn tồn tại, giúp kinh tế số Việt Nam tăng tốc, chính sách là yếu tố quan trọng nhất. Thông qua việc tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi, Chính phủ Việt Nam cần tăng cường sử dụng các kênh thanh toán số để thúc đẩy người dân sử dụng tài khoản, đồng thời nâng cao kỹ năng số của người dân để thúc đẩy kinh tế số tăng trưởng, đảm bảo lợi ích và cơ hội cho đông đảo người dùng.

Ngoài ra, các chính sách liên quan tới bảo mật dữ liệu, an ninh mạng để bảo vệ người dùng cũng cần được chú trọng thúc đẩy hoàn thiện trong thời gian sớm nhất.

Thẳng thắn nhìn nhận vào thực trạng nền kinh tế số và thương mại điện tử tại Việt Nam, ông Đặng Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số cho rằng, bên cạnh sự tăng trưởng vượt bậc của thương mại điện tử tại các thành phố lớn, một trong những trở ngại chính trong phát triển thương mại điện tử tại nhiều địa phương chính là vấn đề logistics chưa phát huy được hết tiềm năng tương ứng với nền kinh tế số.

Do vậy, thời gian qua, Bộ Công Thương cũng như Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và triển khai các Chương trình hành động nhằm phát triển thương mại điện tử và kinh tế số mạnh mẽ hơn.

Nhờ đó, sự hỗ trợ về pháp lý trong phát triển kinh tế số của Việt Nam nằm trong số 78% các quốc gia trên thế giới có giao dịch điện tử. Việt Nam nằm trong số 38% quốc gia có chính sách bảo vệ người tiêu dùng; 45% quốc gia có chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân và trong số 75% quốc gia có Luật An ninh mạng.

Hiện tại, Việt Nam có dân số hơn 96 triệu người, trong đó 64 triệu người sử dụng internet, 57% dân số có tài khoản mạng xã hội.

Năm 2018 thương mại điện tử tăng trưởng 30% với tổng doanh thu bán lẻ của thương mại điện tử đạt 8 tỷ USD. Dự kiến, đến năm 2020 con số này sẽ đạt từ 13-15 tỷ USD.

Về quy mô nền kinh tế kỹ thuật số, Việt Nam xếp thứ 3 trong khu vực, sau Indonesia và Thái Lan.