Anh công nhận Việt Nam là kinh tế thị trường, hàng rào phòng vệ sẽ "dễ qua" hơn?

Thông tin từ Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho hay, trong khuôn khổ Vương quốc Anh gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Vương quốc Anh sẽ công nhận các ngành sản xuất của Việt Nam hoạt động theo các điều kiện kinh tế thị trường. Trên cơ sở đó, Vương quốc Anh sẽ không áp dụng các quy định bất lợi đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam trong trường hợp tiến hành điều tra các vụ việc phòng vệ thương mại.

Theo đó, nền kinh tế thị trường là một khái niệm được một số nước sử dụng khi tiến hành điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu từ các nước khác. Việc xác định một nước có nền kinh tế thị trường thường dựa trên đánh giá về mức độ can thiệp của nhà nước đối với các quyết định kinh doanh của doanh nghiệp cũng như mức độ kiểm soát và can thiệp của nhà nước đối với các yếu tố sản xuất như vốn, lao động. Một quốc gia có sự can thiệp quá sâu của nhà nước có thể không được xem là một nền kinh tế thị trường.

Nếu nước xuất khẩu hàng hóa không được coi là một nền kinh tế thị trường, thay vì sử dụng các thông tin về chi phí và giá thành của chính doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu để tính toán biên độ phá giá, nước nhập khẩu sẽ sử dụng các thông tin có tính đại diện của doanh nghiệp một nước thứ ba thay thế được coi là có nền kinh tế thị trường.

Hậu quả là biên độ phá giá thường được xác định cao hơn, dẫn đến mức thuế phòng vệ thương mại cũng cao hơn nhiều so với các nước được coi là nền kinh tế thị trường.

"Trong một số trường hợp, mức thuế phòng vệ thương mại đối với các doanh nghiệp đến từ các nước không được coi là nền kinh tế thị trường có thể lên đến trên 100%", đại diện Cục Phòng vệ thương mại cho biết.

Báo cáo thường niên về phòng vệ thương mại năm 2022 của Bộ Công Thương thống kê, tính đến hết tháng 6/2022, Vương quốc Anh đã điều tra tổng cộng 4 vụ việc phòng vệ thương mại và áp dụng 1 biện pháp phòng vệ thương mại (biện pháp tự vệ thời kỳ chuyển tiếp với một số sản phẩm thép).

Theo Thỏa thuận rút khỏi EU, kể từ ngày 1/1/2021, Anh không còn là thành viên của EU và việc áp dụng biện pháp tự vệ với sản phẩm thép được tiến hành độc lập giữa EU và Anh. Sau sự kiện này, cả Anh và EU đều tiến hành rà soát và cập nhật lại các biện pháp phòng vệ thương mại đang được áp dụng.

Đối với Việt Nam, hiện nay Vương quốc Anh chỉ đang áp dụng duy nhất biện pháp tự vệ đối với sản phẩm thép.

Cụ thể, tháng 3/2022, Cơ quan Phòng vệ thương mại Anh khởi xướng điều tra rà soát biện pháp tự vệ với sản phẩm này. Tháng 6/2022, Cơ quan này ban hành báo cáo kết luận cuối cùng, theo đó Việt Nam bị áp dụng hạn ngạch thuế quan riêng theo từng quý và áp dụng hạn ngạch thuế quan còn dư đối với một số sản phẩm thép từ ngày 1/7/2022 đến ngày 30/6/2024 (áp dụng hạn ngạch thuế quan riêng theo từng quý đối với nhóm thép tấm cán nguội; áp dụng hạn ngạch thuế quan còn dư theo từng quý đối với nhóm thép tấm phủ kim loại, thép mạ, phủ, tráng). Lượng nhập khẩu trong hạn ngạch được miễn thuế, thuế ngoài hạn ngạch là 25%.

Như vậy, tính đến nay, Việt Nam đã được 71 quốc gia và vùng lãnh thổ công nhận là một nền kinh tế thị trường thông qua nhiều hình thức khác nhau, trong đó có nhiều đối tác thương mại quan trọng.

"Được công nhận nền kinh tế thị trường tạo điều kiện cho hàng hóa xuất khẩu được đối xử công bằng hơn, có điều kiện thâm nhập và mở rộng thị trường tốt hơn, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp ổn định hơn. Môi trường ổn định và minh bạch sẽ thu hút được nguồn vốn đầu tư, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế", Cục Phòng vệ thương mại nhấn mạnh.