Bắc Ninh, một trong những trung tâm công nghiệp trọng điểm của cả nước, đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng về công nghiệp và đô thị hóa. Điều này đồng nghĩa với nhu cầu năng lượng ngày càng gia tăng, đặt ra thách thức lớn trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.Trước bối cảnh đó, tỉnh Bắc Ninh đã chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, khẳng định vị thế là địa phương đi đầu trong cả nước về tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững.
Những năm qua, Bắc Ninh đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng, doanh nghiệp và người dân về ý nghĩa, lợi ích của việc sử dụng năng lượng tiết kiệm. Các chương trình truyền thông được lồng ghép vào hoạt động của trường học, khu dân cư, doanh nghiệp nhằm tạo chuyển biến tích cực từ nhận thức đến hành động. Đặc biệt, Sở Công Thương Bắc Ninh đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, hội thảo, diễn đàn với sự tham gia của hàng nghìn lượt cán bộ quản lý, kỹ sư và công nhân, qua đó trang bị kiến thức và kỹ năng về quản lý năng lượng.
Song song với công tác tuyên truyền, Bắc Ninh chú trọng phát triển các mô hình sử dụng năng lượng hiệu quả trong sản xuất công nghiệp. Nhiều doanh nghiệp trên địa bàn đã đầu tư đổi mới công nghệ, ứng dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001, lắp đặt dây chuyền hiện đại nhằm giảm thiểu tiêu hao năng lượng. Chẳng hạn, các khu công nghiệp Yên Phong, Quế Võ, Tiên Sơn, Vân Trung, Việt Hàn, Tân Hưng đã chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ khi hàng loạt nhà máy chuyển sang sử dụng thiết bị tiết kiệm điện, lò hơi hiệu suất cao và hệ thống chiếu sáng thông minh. Nhờ vậy, chi phí năng lượng của nhiều doanh nghiệp giảm từ 10-15%, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh.
Một điểm nhấn quan trọng là việc thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo. Trong những năm gần đây, Bắc Ninh đã khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái, đặc biệt tại các khu công nghiệp và cơ sở sản xuất. Tính đến giữa năm 2025, toàn tỉnh có hàng trăm dự án điện mặt trời áp mái với tổng công suất hàng chục MW, góp phần giảm áp lực lên lưới điện quốc gia. Một số địa phương như thành phố Bắc Ninh, thành phố Bắc Giang, thị xã Từ Sơn (tên gọi cũ trước khi hợp nhất Bắc Ninh) đã thí điểm chiếu sáng công cộng bằng năng lượng mặt trời, bước đầu mang lại hiệu quả tích cực, vừa tiết kiệm chi phí vừa bảo vệ môi trường.
Ngoài ra, Bắc Ninh còn triển khai mạnh mẽ chương trình kiểm toán năng lượng bắt buộc đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm. Kết quả kiểm toán đã chỉ ra hàng loạt giải pháp tiết kiệm năng lượng có thể áp dụng ngay, giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Điều này không chỉ giảm chi phí sản xuất mà còn góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam trong việc giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Không chỉ dừng lại ở khối doanh nghiệp, phong trào tiết kiệm năng lượng còn lan tỏa mạnh mẽ tới cộng đồng dân cư. Người dân Bắc Ninh ngày càng quan tâm đến việc sử dụng thiết bị điện hiệu suất cao, lắp đặt bình nước nóng năng lượng mặt trời, thay thế đèn sợi đốt bằng đèn LED tiết kiệm điện. Nhiều mô hình “khu dân cư tiết kiệm điện”, “trường học xanh” được xây dựng, tạo nên hiệu ứng lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng. Bên cạnh những kết quả đạt được, Bắc Ninh cũng thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn, thách thức trong quá trình thực hiện.
Tốc độ đô thị hóa nhanh, số lượng doanh nghiệp ngày càng nhiều đồng nghĩa với áp lực lớn lên hạ tầng năng lượng. Nguồn vốn đầu tư cho các dự án năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng vẫn còn hạn chế, trong khi nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa đủ khả năng tiếp cận công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, tỉnh xác định đây là mục tiêu lâu dài, cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.
Để tiếp tục phát huy vai trò tiên phong, Bắc Ninh đang xây dựng kế hoạch hành động cụ thể nhằm thực hiện Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2025-2030. Theo đó, tỉnh đặt mục tiêu mỗi năm tiết kiệm từ 1,5 - 2% tổng năng lượng tiêu thụ, đồng thời nâng tỷ lệ các doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn quốc tế lên 30% vào năm 2030. Ngoài ra, Bắc Ninh sẽ ưu tiên đầu tư các dự án năng lượng tái tạo, từng bước hình thành hệ sinh thái năng lượng xanh, sạch, thông minh.
Lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh nhấn mạnh: “Tiết kiệm năng lượng không chỉ là giải pháp kinh tế mà còn là trách nhiệm xã hội, trách nhiệm với thế hệ tương lai.
Bắc Ninh cam kết sẽ đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp và người dân, quyết tâm xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và giàu bản sắc.”
Với những bước đi vững chắc, Bắc Ninh đang từng ngày khẳng định vai trò tiên phong trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của đất nước, đồng thời khẳng định vị thế của một tỉnh công nghiệp hiện đại, năng động trong kỷ nguyên mới.
