Dưới sự chủ trì của GS Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng giải thưởng VinFuture, nguyên Giám đốc Trung tâm Maxwell thuộc Đại học Cambridge (Vương quốc Anh), cuộc tọa đàm khoa học quy tụ những nhà khoa học tên tuổi của ngành bán dẫn thế giới như: GS Teck-Seng Low, Phó chủ tịch cấp cao tại Đại học Quốc gia Singapore (NUS); GS Nguyễn Thục Quyên, Đại học California, Santa Barbara (Hoa Kỳ); GS Albert Pisano, Hiệu trưởng Trường Kỹ thuật Jacobs thuộc Đại học California, San Diego (Hoa Kỳ); TS Sadasivan Shankar, Đại học Stanford (Hoa Kỳ); GS Vivian Yam và GS Philip Wong Wilson Wong, Đại học Hồng Kông (Trung Quốc)...
Phát biểu mở đầu tọa đàm, GS Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture, nguyên Giám đốc Trung tâm Maxwell thuộc Đại học Cambridge, Vương quốc Anh, Chủ nhân Giải thưởng Công nghệ Thiên niên kỷ - Millennium Technology Prize năm 2010 danh giá cho phát minh trong lĩnh vực điện tử nhựa nhấn mạnh: Công nghệ bán dẫn là nền tảng của nhiều giải pháp công nghệ hiện nay. Hệ thống khoa học, hệ thống năng lượng cũng như các hệ thống viễn thông, điện toán cần công nghệ bán dẫn.
"Xu thế đó đang diễn ra ở mọi khía cạnh khác nhau, với vật liệu bán dẫn để triển khai hệ thống thiết bị công tác chuyển mạch, điện thế cao hoặc thiết bị có hiệu quả sử dụng năng lượng tốt hơn. Bán dẫn có vai trò chủ chốt, quan trọng và là tiêu điểm, có sự thu hút nhiều ngành công nghiệp trên thế giới", GS Richard Henry Friend chia sẻ.
Là “huyết mạch” của nền kinh tế số, ngành bán dẫn được dự báo có thể mang lại doanh thu hơn 620 tỷ USD vào năm 2024 và tăng mạnh lên 1.000 tỷ USD vào năm 2030, theo Gartner - công ty tư vấn và nghiên cứu công nghệ hàng đầu thế giới. Ngành này cũng được xem là phần cốt lõi trong cuộc cạnh tranh công nghệ giữa các cường quốc trong thế kỷ 21.
Tại tọa đàm, GS Vivian Yam chia sẻ về "Những tiến bộ trong điện tử hữu cơ - Góc nhìn về vật liệu OLED và công nghệ tương lai"; TS Sadasivan Shankar chia sẻ về "Tái cấu trúc các thuật toán máy tính cho một tương lai bền vững trong vật liệu bán dẫn mô phỏng"; GS Teck-Seng Low chia sẻ về "Tương lai của vi điện tử, ngành công nghiệp vi điện tử và bán dẫn ở Singapore".
Các chuyên gia cũng thảo luận về định hướng dành cho các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam, giúp xây dựng chiến lược phù hợp để phát triển các ngành công nghiệp bán dẫn trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
GS Richard Henry Friend cho biết thêm, với quốc gia dù lớn hay nhỏ, cụ thể là Việt Nam, để có thể sản xuất lĩnh vực bán dẫn hiệu quả, Việt Nam có thể nhìn sang Singapore có thí dụ nào chỉ dẫn cho mình phát triển.
Có mặt tại tọa đàm, GS Teck-Seng Low, Phó chủ tịch cấp cao tại Đại học Quốc gia Singapore (NUS) cho hay ở Singapore có hàng chục triệu đô la đầu tư vào ngành bán dẫn và các nước hoàn toàn có thể khởi động với chi phí hợp lý ban đầu thông qua với hợp tác với doanh nghiệp hoặc mô hình khởi nghiệp vi mô.
"Singapore may mắn có nhiều nguồn lực tài chính nhưng tôi nghĩ trong kỷ nguyên mới, chúng ta đang bước vào nhiều cơ hội đầu tư nhỏ mà vẫn hiệu quả thông qua ý tưởng khởi nghiệp mới. Singapore có hệ sinh thái đủ hút các nhà sản xuất bán dẫn. Chúng tôi đã tới giai đoạn sau nhiều năm đầu tư đã có công nghiệp hỗ trợ, các cơ sở nghiên cứu, trường đại học có vị thế nghiên cứu cạnh tranh hàng đầu thế giới", GS Teck-Seng Low thông tin.
Hiện ngành bán dẫn của Singapore đóng góp 9% GDP quốc gia. Singapore cũng quyết định duy trì đóng góp của ngành sản xuất 20% vì tạo ra việc làm tốt. Singapore đang đầu tư đi sâu hơn thu nhỏ kích thước chip xuống 2nm, hỗ trợ các nhà máy bán dẫn hàng đầu để có công nghệ hỗ trợ khoa học ở cấp độ dưới 2nm.
Chia sẻ về kinh nghiệm đầu tư vào ngành bán dẫn, GS Teck-Seng Low cho biết đất nước ông sao chép mô hình công nghệ bán dẫn của Đài Loan (Trung Quốc). Singapore không sử dụng nhiều ngân sách Chính phủ nhưng nguồn vốn này là mồi tốt cho chương trình, thu hút các công ty bán dẫn hàng đầu vào Singpapre.
"Thời gian đầu cũng không thành công lắm nhưng từng bước chúng tôi cũng thành công vì Singapore có chính sách thu hút các nhà đầu tư. Để phát triển ngành này, tôi nghĩ cần phải thu hút nhà đầu tư nước ngoài và hai là phát triển công ty bán dẫn trong nước. Phải kết hợp sức mạnh nội tại và nhà đầu tư nước ngoài. Tôi nghĩ là ta cần phát triển thế hệ doanh nhân mới, không chỉ ở Singapore mà nhiều nước khác trong giai đoạn dài, chúng ta chưa thấy sự xuất hiện nhà sản xuất chip mới", GS Teck-Seng Low chia sẻ thêm.
Về câu hỏi Việt Nam cần làm gì để phát triển ngành này, GS Nguyễn Thục Quyên, đồng chủ tịch Hội đồng Sơ khảo Giải thưởng VinFuture, Giám đốc Trung tâm Polyme và Chất rắn Hữu cơ (CPOS) cho rằng, các trường đại học cần đào tạo ra nguồn nhân lực cao cho bán dẫn, đào tạo các em vừa học, vừa thực hành tại doanh nghiệp. Việt Nam đang thiếu nguồn nhân lực cao này. "Việt Nam là quốc gia đang phát triển cần cơ sở hạ tầng dùng chung chia sẻ cùng là quan trọng để thúc đẩy thu hút nhà đầu tư", GS Nguyễn Thục Quyên nhấn mạnh.
Với kinh nghiệm của mình, TS Sadasivan Shankar, Đại học Stanford (Hoa Kỳ) cho rằng, những cá nhân sáng tạo, khi được trang bị kiến thức và kỹ năng đúng đắn có thể đối mặt và giải quyết những thách thức phức tạp. Đặc biệt, thế hệ trẻ thường có lý tưởng và tư tưởng lạc quan, khiến họ trở thành một nguồn tài nguyên quý báu của quốc gia.
Để thiết lập một cơ sở chế tạo bán dẫn điển hình chi phí rơi vào khoảng 10 tỷ USD. Những nhà máy này cần cập nhật công nghệ mới sau mỗi 2 năm, đòi hỏi họ phải nâng cấp trang thiết bị với cùng tần suất, thêm vào đó là số lượng lớn các nhân viên kỹ thuật lành nghề. Hiện nay, hầu hết việc sản xuất bán dẫn diễn ra tại Đài Loan (Trung Quốc), tiếp theo là Hoa Kỳ. Nhưng nhiều người đồng tình rằng việc sản xuất không nên dừng lại ở những nơi này, mà cần được phân bổ sang các quốc gia khác có thể đáp ứng các tiêu chí nêu trên.
"Ấn Độ là một ứng viên nặng ký nhờ sở hữu một lực lượng lao động có trình độ tốt. Việt Nam cũng là một quốc gia có tiềm năng đáng kể. Một số công nghệ đóng gói chip tiên tiến của Intel đã được thực hiện tại Việt Nam trước đây. Đất nước của các bạn với nguồn cung cấp năng lượng, lực lượng lao động dồi dào, trình độ cao và năng lực thu hút đầu tư mạnh mẽ, sẽ là một ứng cử viên triển vọng cho ngành công nghiệp bán dẫn", TS Sadasivan Shankar nói.
Cũng tại tọa đàm, các đại biểu cho rằng, để phát triển công nghệ bán dẫn, Việt Nam có thể bắt đầu từ quy mô nhỏ, kết hợp sức mạnh nội tại và nhà đầu tư nước ngoài để phát triển năng lực. Bên cạnh đó, phát triển công ty bán dẫn trong nước và thu hút nhà đầu tư cũng như phát triển thế hệ doanh nhân mới.
