Để tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia, ngày 18/3/2014, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 19/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Một trong những lĩnh vực yếu kém tồn tại đáng lưu ý mà Nghị quyết đã nêu ra, cần phải được cải thiện, đó là việc "nộp thuế" của doanh nghiệp. Theo công bố của Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) và Ngân hàng Thế giới (WB) thì chỉ số làm thủ tục nộp thuế của Việt Nam kể từ năm 2013 là 872 giờ/năm, cao gấp 4 lần mức trung bình của các nước trong khu vực. Nhằm cải thiện chỉ số này, phấn đấu năm 2015 thời gian “nộp thuế” của doanh nghiệp còn 171 giờ/năm (mức trung bình của nhóm nước ASEAN-6). Như vậy, theo mục tiêu mà Nghị quyết số 19 đề ra thì trong 2 năm 2014 và 2015, Việt Nam cần giảm tới 701 giờ “nộp thuế”. Trong khoảng 701 giờ phải giảm đó, thì ngành Thuế chịu trách nhiệm "xử lý" 415,5 giờ, để người nộp thuế chỉ còn mất 121,5 giờ; ngành Bảo hiểm xã hội phải "lo" 285,5 giờ, giảm xuống chỉ còn tốn mất 49,5 giờ.
Hoạt động tư vấn thuếNhững chính sách thuế mới ban hành tác động mạnh tới việc giảm thời gian nộp thuế của doanh nghiệp
Để tiến hành cải cách thủ tục hành chính theo Nghị quyết 19/NQ-CP và Nghị quyết 63/NQ-CP ngày 25/8/2014 của Chính phủ, Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 5/8/2014 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã chủ động phối hợp với các tổ chức hiệp hội nghề, doanh nghiệp trong nước và quốc tế để điều tra, đánh giá, rà soát và xác định nguyên nhân dẫn đến thời gian nộp thuế cao.
Sau khi lấy ý kiến của các tổ chức hiệp hội nghề, các tổ chức quốc tế, cụ thể là WB-IFC, ngày 25/8/2014, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 119/2014/TT-BTC hướng dẫn sửa đổi, bổ sung về nội dung và mẫu biểu của 7 thông tư nhằm cải cách, đơn giản thủ tục hành chính về thuế. Theo tính toán, việc ban hành và triển khai Thông tư 119/2014/TT-BTC đã cắt giảm được 201,5 giờ kê khai, nộp thuế/năm.
Thực hiện Nghị quyết số 63/NQ-CP, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 91/2014/NĐ-CP ngày 01/10/2014 (có hiệu lực từ ngày 15/11/2014) sửa đổi, bổ sung một số điều tại các nghị định quy định về thuế. Để hướng dẫn thực hiện Nghị định này, ngày 10/10/2014, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 151/2014/TT-BTC. Thông tư này được thực hiện đã tiếp tục nới lỏng điều kiện doanh nghiệp kê khai theo quý... đã giúp doanh nghiệp giảm tiếp 88,36 giờ, đưa tổng số giờ nộp thuế được giảm tính đến cuối năm 2014 là 289,86 giờ.
Tiếp đến tháng 11/2014, Bộ Tài chính đã hoàn chỉnh việc xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về Thuế để Chính phủ trình Quốc hội thông qua. Ngày 26/11/2014, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII đã nhất trí thông qua Luật số 71/2014/QH13 về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về Thuế, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2015.
Ngay sau khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về Thuế được Quốc hội thông qua, Bộ Tài chính đã khẩn trương phối hợp với các cơ quan chức năng trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế nhằm nhanh chóng đưa Bộ Luật này vào cuộc sống. Trong khi chờ cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành Luật, ngày 01/12/2014, Bộ Tài chính đã ban hành Công văn số 17526/BTC-TCT hướng dẫn thực hiện một số nội dung nhiệm vụ cần được triển khai thực hiện ngay trong tháng 12/2014 để thực hiện từ ngày 01/01/2015 như: Nội dung sửa đổi, bổ sung về thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh; Sửa đổi, bổ sung khác về thuế thu nhập cá nhân; Sửa đổi, bổ sung về thuế giá trị gia tăng; Sửa đổi, bổ sung về thuế tài nguyên. Cũng tại Công văn này, Bộ Tài chính còn hướng dẫn cụ thể công tác tổ chức thực hiện quản lý thuế đối với cá nhân kinh doanh ngay trong tháng 12/2014 để thực hiện từ ngày 01/01/2015, với những nội dung: Về thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh; Về việc khai thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh: Nội dung kê khai, nộp thuế cho thuê tài sản của hộ, cá nhân từ ngày 01/01/2015; Nội dung quản lý thuế đối với dịch vụ cho thuê tài sản của cục thuế, chi cục thuế...
Như vậy, đến ngày 01/01/2015 khi thực hiện Luật số 71/2014/QH13, thời gian nộp thuế của doanh nghiệp giảm thêm được 80 giờ, từ 247 giờ/năm xuống còn 167 giờ/năm (không kể thời gian nộp bảo hiểm xã hội) - đạt mục tiêu Chính phủ đã đề ra tại Nghị quyết 19/NQ-CP.
Những khuyến nghị
Để đạt được mục tiêu thời gian nộp thuế còn 171 giờ/năm như Nghị quyết 19 đề ra, theo chúng tôi, ngành Thuế cả nước cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hơn nữa thủ tục hành chính, tập trung vào những nội dung chính sau:
- Chính sách thuế cần phải rõ ràng, tránh tình trạng mỗi nơi áp dụng một kiểu gây khó cho người thực hiện. Đặc biệt phải đồng bộ, bao quát và thống nhất ngay trong các văn bản quy phạm pháp luật. Tránh trường hợp khi có phát sinh vướng mắc lại hướng dẫn thiếu thống nhất.
- Các thủ tục hành chính phải được công khai, có thể lượng hoá được và bắt buộc mọi đối tượng phải thực hiện đúng, không vì quản lý yếu kém lại tuỳ tiện đặt ra các thủ tục rườm rà cho doanh nghiệp.
- Tăng cường hơn nữa ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế, quản lý nội ngành đặc biệt là các dịch vụ công cung cấp cho người nộp thuế. Xây dựng các phần mềm ứng dụng kịp thời, phù hợp đáp ứng với sự thay đổi của chính sách thuế.
- Có chính sách khuyến khích phát triển hệ thống đại lý thuế, tạo điều kiện để mô hình này phát huy hiệu quả tích cực, bởi đây là cầu nối giữa doanh nghiệp với cơ quan thuế.
- Đặc biệt, mỗi cán bộ công chức thuế phải tự cải cách mình ngay trong suy nghĩ, thấu hiểu được “cái khó” của doanh nghiệp trong thương trường. Bên cạnh đó là xây dựng cơ chế giám sát hiệu quả khi cán bộ công chức thực thi công vụ.
