Trong bối cảnh nhu cầu sử dụng than năm 2019 dự báo tiếp tục tăng cao, nhất là cung cấp than cho điện, việc sản xuất sớm chính là thể hiện quyết tâm, trách nhiệm chính trị cao của ngành than trong việc cam kết cung cấp đủ than cho các hộ tiêu thụ, giữ vững vai trò là ngành trụ cột cho an ninh năng lượng quốc gia.
Hướng đột phá chiến lược
Những năm trước đây, Công ty cổ phần than Núi Béo là đơn vị khai thác lộ thiên hàng đầu của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), nhưng sau này sẽ phải chuyển hoàn toàn sang khai thác hầm lò, do nguồn than lộ thiên cạn kiệt và thực hiện chủ trương bảo vệ môi trường của tỉnh Quảng Ninh, chuyển nền kinh tế từ “nâu” sang “xanh”. Trong điều kiện khai thác lộ thiên ngày càng khó khăn, diện khai thác và lòng moong bị thu hẹp, quy mô bãi nổ ngày càng nhỏ; các thiết bị vận tải cũ kỹ, cùng với đặc thù khai trường của Núi Béo gần khu dân cư cho nên công tác bảo vệ, quản lý tài nguyên, ranh giới mỏ rất phức tạp. Với chiến lược phát triển mới, Núi Béo xác định sẽ giảm dần sản lượng than lộ thiên và dự kiến kết thúc trong năm 2019 này. Chính vì vậy, dự án đầu tư mỏ hầm lò Núi Béo là điểm mấu chốt có tính đột phá chiến lược không chỉ của Núi Béo mà còn của cả TKV.
Đây là dự án hầm lò đầu tiên do TKV tự thiết kế, thi công, với tổng mức đầu tư hơn 5.300 tỷ đồng, công suất hai triệu tấn/năm, khai thông mở vỉa bằng hai giếng đứng, trong đó giếng đứng chính có chiều dài 386,6 m, giếng đứng phụ dài 416,8 m, tuổi thọ mỏ trong 30 năm, được khởi công đầu năm 2012. Để đạt công suất thiết kế, dự án huy động sáu lò chợ khai thác, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ, khấu than bằng máy com-bai kết hợp dàn chống tự hành tại hai lò chợ có công suất từ 400 đến 600 nghìn tấn/năm; hai lò chợ giá khung di động hạ trần thu hồi than nóc công suất 250 nghìn tấn/năm và hai lò chợ giá khung di động khai thác hết chiều dày vỉa có công suất 200 nghìn tấn/năm.
Việc thực hiện thành công dự án khai thác hầm lò khai thông bằng giếng đứng đã mở ra bước phát triển mới trong sản xuất cho Núi Béo. Năm 2017 đánh dấu một năm đặc biệt đối với Núi Béo, bắt đầu khai thác những tấn than đầu tiên dưới hầm lò sâu, hiện thực hóa bước đi dài của TKV trong chiến lược “hầm lò hóa” các mỏ than. Năm 2018, công ty hoàn thành vượt mức nhiều chỉ tiêu chính: đào hơn 10 nghìn m lò (gấp hai lần năm 2017), trong đó có hơn 7.500 m lò neo (đạt 472% kế hoạch năm); khai thác 918 nghìn tấn than nguyên khai (trong đó có 415 nghìn tấn than hầm lò); tiêu thụ 1,55 triệu tấn than các loại; tổng doanh thu đạt 2.164 tỷ đồng,...
Sau kỳ nghỉ Tết, từ ngày 10-2 (mồng 6 tháng Giêng) vừa qua, công ty đã bắt tay vào khai thác những tấn than đầu tiên của Xuân mới. Giám đốc Công ty Ngô Thế Phiệt chia sẻ: Ngay trong ngày làm việc đầu tiên, hầu hết công nhân, thợ lò của Núi Béo đã quay trở lại làm việc với không khí vui tươi, phấn khởi. Với sản lượng hơn 400 nghìn tấn than hầm lò trong năm 2018, sẽ là động lực để Núi Béo tiếp tục nâng lên 850 nghìn tấn trong năm nay và đạt hai triệu tấn vào năm 2021.
Ứng dụng công nghệ mới
Mặc dù năm 2018 là năm thắng lợi toàn diện của TKV ở các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh, song bước vào năm 2019, dự báo Tập đoàn phải đối mặt không ít thách thức. Diện sản xuất ngày càng xuống sâu, kéo theo chi phí đầu tư lớn và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động,... Một số đơn vị khai thác trong ngành than có nguy cơ hụt sản lượng do chưa chuẩn bị nguồn tài nguyên sẵn sàng đáp ứng nhu cầu tăng tối đa; năng lực sản xuất (lực lượng lao động, cơ sở hạ tầng) của một số đơn vị thiếu và yếu, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế. Vấn đề quản trị doanh nghiệp, chi phí và sự cạnh tranh mạnh trên thị trường cũng tác động trực tiếp đến tình hình sản xuất kinh doanh của Tập đoàn. Trong khi đó, nhu cầu than năm nay chắc chắn tiếp tục tăng cao, nhất là than cho điện.
Chủ tịch Hội đồng thành viên TKV Lê Minh Chuẩn cho biết: Nhận định những khó khăn, ngay từ đầu năm, Tập đoàn đã yêu cầu các đơn vị tập trung điều hành sản xuất, đầu tư hợp lý, phát triển bền vững các ngành nghề than, khoáng sản, điện lực và các ngành công nghiệp, dịch vụ hỗ trợ. TKV xác định tiếp tục ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ vào các lĩnh vực sản xuất, coi đây là chìa khóa để tăng năng suất lao động, nhất là ứng dụng cơ giới hóa đồng bộ trong khai thác hầm lò; xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao.
Việc áp dụng khoa học công nghệ trong sản xuất của ngành than thực tế những năm qua đã chứng minh hiệu quả rõ nét. Phó Giám đốc Công ty Than Nam Mẫu Lê Mạnh Thường chia sẻ: Việc áp dụng công nghệ mới trong khai thác và đào lò là yếu tố quyết định giúp tăng năng suất lao động, cải thiện điều kiện làm việc, giảm chi phí sản xuất. Hiện nay, Nam Mẫu đang sử dụng 100% công nghệ khai thác giá khung, năng suất lao động năm 2018 của công ty đạt hơn 43 tấn/người/tháng, tăng 24% so kế hoạch.
Việc tổ chức mô hình thợ đào lò đa năng cũng đã tăng được số mũi đào lò từ 20 lên 24 gương lò, bảo đảm khối lượng mét lò được giao. Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp làm than chất lượng cao, tăng tỷ lệ thu hồi than cục, giá bán than cao, tăng doanh thu và thu nhập cho người lao động.
Theo đề án tái cơ cấu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, TKV sẽ trở thành tập đoàn kinh tế mạnh có trình độ công nghệ, mô hình quản trị theo hướng hiện đại và chuyên môn hóa cao; cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, hợp lý. Thời gian tới, TKV tiếp tục tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, tập trung đẩy mạnh cơ giới hóa, tự động hóa vào sản xuất và quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Trong đó, nâng cao trình độ cơ giới hóa đồng bộ trong khai thác than hầm lò một cách hiệu quả, chủ động trên tinh thần đổi mới tư duy, cách làm theo hướng chuyển sang tự chủ sản xuất, chế tạo thiết bị thay vì nhập khẩu. Đồng thời, triển khai tái cơ cấu, hợp nhất, sáp nhập các mỏ than để xây dựng mỏ than hầm lò có công suất lớn.
Trước mùa than mới được dự báo gặp nhiều thách thức, ngay từ những ngày đầu Xuân, các đơn vị khai thác đã ổn định ngay sản xuất. Hết tháng 1-2019, TKV đã tiêu thụ được hơn bốn triệu tấn than, cao nhất từ trước đến nay. Đây sẽ là đòn bẩy để các đơn vị ngành than bứt phá, hoàn thành mục tiêu sản xuất than nguyên khai đạt 40 triệu tấn, tiêu thụ 42 triệu tấn đề ra trong năm nay.
