Thông tư mới sẽ giúp giảm cạnh tranh về giá giữa các cảng biến
Bộ Giao thông vận tải đã chính thức ban hành Thông tư 39/2023/TT-BGTVT vào ngày 25/12/2023 với các quy định mới về mức khung giá cước nâng hạ container và các dịch vụ tại cảng biển Việt Nam. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 15/02/2024 và thay thế Thông tư 54/2018/TT-BGTVT.
Thông tư 39/2023/TT-BGTVT đã được tất cả các doanh nghiệp trong ngành và nhà đầu tư chờ đợi từ lâu, trong đó điểm quan trọng trong thông tư là mức giá sàn cho dịch vụ nâng hạ được nâng lên 10% ở các phân khúc cảng biển (bao gồm cả cảng sông và cảng nước sâu) so với khung giá trước (quy định tại Thông tư 54/2018/TT-BGTVT).
So với bản Dự thảo trước đó, Thông tư chính thức có một số điểm khác biệt quan trọng. Trong đó, điều khoản quy định “mức giá sàn cho cảng nước sâu tiếp nhận size tàu trọng tải trên 160.000 DWT có thể tăng thêm 10% (theo đó mức giá sàn sẽ là 120% so với giá sàn trước đó) so với các cảng nước sâu khác cùng loại” trong Dự thảo không được đề cập trong Thông tư chính thức.
Theo đó, tất cả các cảng nước sâu sẽ chỉ áp mức giá sàn tăng 10% so với mức giá sàn trước đó. SSI Research nhận định, quy định mới lần này dự kiến sẽ giúp tất cả các doanh nghiệp cảng tăng giá cước nâng hạ và giảm cạnh tranh về giá giữa các cảng nhằm nỗ lực thu hút khách hàng và sản lượng qua cảng.
Cạnh tranh mạnh về giá giữa các cảng biển từ lâu đã là vấn đề được thảo luận giữa các doanh nghiệp và nhà đầu tư, bởi cảng biển trong nước còn khá phân mảnh và có quy mô nhỏ hơn so với hệ thống cảng của các nước khác.
Do đó, việc Chính phủ tham gia quản lý được coi như một biện pháp đối phó với tình trạng cạnh tranh quá mức và có thể đưa giá thị trường về mức hợp lý hơn, mang lại lợi ích hài hoà cho tất cả các bên tham gia thị trường cũng như cải thiện nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
SSI Research cũng lưu ý dựa trên kết quả nghiên cứu tác động của Thông tư 54/2018/TT-BGTVT trước đây đến tình hình hoạt động kinh doanh của các cảng biển đã niêm yết thì “không có bằng chứng thuyết phục” cho thấy doanh thu/TEU toàn ngành tăng sau khi mức giá sàn mới có hiệu lực.
Tốc độ tăng trưởng doanh thu/TEU của các cảng biển niêm yết đạt 0,4% trong giai đoạn 2016 - 2022. Điều này cho thấy nhìn chung nhu cầu mới mỗi năm đều được nguồn cung mới đáp ứng, giữ cho mối quan hệ cung - cầu tương đối ổn định ở cùng một mức giá.
Do đó, SSI Research nhận định Thông tư 39/2023/TT-BGTVT có thể có tác động tích cực trong ngắn hạn đối với một số cảng và không tích cực đối với một số cảng khác (tùy thuộc vào công suất hoạt động). Về dài hạn, giá cước của ngành sẽ phụ thuộc vào sự cân bằng cung cầu.
Dữ liệu lịch sử cho thấy, trong những năm tốt và xấu của các hãng tàu, giá cước sẽ tăng và giảm tương ứng. Hiện tại, giá cước đã quay về mức lỗ đối với một số hãng tàu, do đó các cảng biển sẽ gặp khó khăn hơn khi đàm phán giá hợp đồng dịch vụ với khách hàng so với năm 2021-2022. Tuy nhiên, các cảng có công suất hoạt động cao hơn có thể có khả năng thương lượng cao hơn và tăng giá dịch vụ tốt hơn, SSI Research cho biết.
Cảng Gemadept hưởng lợi chính từ Thông tư 39/2023/TT-BGTVT
Bên cạnh đó, các chuyên gia phân tích của SSI Research đánh giá Công ty Cổ phần Gemadept (Cảng Gemadept, mã cổ phiếu GMD - sàn HoSE) là một trong những công ty được hưởng lợi chính từ quy định mới vì đang sở hữu cả cảng sông (cảng Nam Đình Vũ, cảng Nam Hải, cảng Bình Dương) và cảng nước sâu (Gemalink).
Theo kịch bản cơ sở của SSI Research, Cảng Gemadept chỉ có thể tăng giá cước ở một mức độ giới hạn (10%) trong giai đoạn 2024 - 2025, chủ yếu là ở cảng Gemalink do nhu cầu ở khu vực này cao hơn các khu vực khác.
Về định giá của cổ phiếu GMD, SSI Research cho rằng giá cổ phiếu GMD hiện tại đã phản ánh tiềm năng tăng trưởng về lợi nhuận từ việc nâng khung giá cảng biển mới theo kịch bản cơ sở, theo đó.
Về dài hạn, cổ phiếu GMD tiếp tục có triển vọng tích cực do Cảng Gemadept sở hữu danh mục cảng và các cơ sở logistics lớn hàng đầu Việt Nam và đang có chiến lược tốt để hưởng lợi từ tiềm năng tăng trưởng dài hạn của xuất nhập khẩu Việt Nam.
Kết thúc ngày 29/12/2023, thị giá cổ phiếu GMD đạt 70.500 đồng/cổ phiếu, tăng 58,5% so với hồi đầu năm 2023.
