Một năm với những “trận đánh” lớn của lực lượng quản lý thị trường

2020 là năm đặc biệt đối với lực lượng quản lý thị trường (QLTT) khi vừa tập trung phòng, chống dịch, vừa thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, song công tác QLTT đã có nhiều đột phá sau khi tổ chức lại lực lượng theo hệ thống ngành dọc, góp phần nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát thị trường, phát hiện triệt phá nhiều vụ vi phạm lớn.

Những “trận đánh” lớn trong một năm đặc biệt

Trước yêu cầu của tình hình mới, lực lượng QLTT đã được tổ chức lại theo mô hình ngành dọc từ trung ương đến địa phương, bảo đảm sự chỉ đạo, điều hành của Bộ trưởng Bộ Công Thương theo nguyên tắc tập trung thống nhất. Ông Trần Hữu Linh - Tổng Cục trưởng Tổng Cục QLTT cho biết, sau hơn 2 năm chính thức đi vào hoạt động, mô hình Tổng cục QLTT theo ngành dọc từ Trung ương đến địa phương đã thể hiện rõ ưu điểm, tạo sự chuyển biến tích cực rõ rệt trong công tác điều hành, quản lý, nâng cao hiệu quả của việc kiểm tra, kiểm soát, phối hợp các lực lượng chức năng khác.

Năm 2020, Tổng cục đã hoàn thành việc sắp xếp tổ chức, bổ nhiệm cán bộ toàn lực lượng để tập trung hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn.

“Mô hình tổ chức mới đã khắc phục được tình trạng cắt khúc theo địa giới hành chính; thực hiện quản lý tập trung, thống nhất, xuyên suốt từ trung ương đến địa phương, đồng thời, phát huy vai trò, hiệu quả hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường, ứng phó kịp thời đối với các diễn biến bất thường, có tác động tiêu cực trên thị trường cả nước”, Tổng cục QLTT nhận định.

quản lý thị trường
Năm 2020, lực lượng Qltt đã có nhiều “trận đánh” lớn, đánh trực tiếp vào những trung tâm đầu nậu, trọng điểm về hàng giả, hàng nhái

Về công tác chuyên môn, nghiệp vụ, ngay từ đầu năm 2020, Tổng cục QLTT đã đặt mục tiêu tập trung vào 2 nhóm nhiệm vụ chính: một là chống hàng giả, hàng nhái và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; hai là chống gian lận thương mại trên môi trường Internet.

Cùng với đó, lực lượng cũng lên kế hoạch phối hợp với các lực lượng làm tốt công tác chống buôn lậu và những hành vi gian lận thương mại mới như xuất xứ hàng hóa và an toàn thực phẩm...

Tuy nhiên đến cuối tháng 1, đầu tháng 2/2020, dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam đã làm ảnh hưởng đến kế hoạch xây dựng từ đầu năm của Tổng cục.

Xác định là lực lượng chủ công trên mặt trận phòng, chống dịch, lực lượng đã nhanh chóng thể hiện là đơn vị xung kích, tiên phong đi đầu. Đến nay, dịch vẫn chưa chấm dứt, lực lượng QLTT tiếp tục thể hiện vai trò trong công tác bình ổn thị trường, chống đầu cơ, găm hàng, nâng giá bất hợp lý và đặc biệt là kết hợp được hai nhiệm vụ chuyên môn chính đặt ra từ đầu năm.

Đối với công tác chống gian lận trên môi trường Internet, Tổng cục QLTT nhận định, “nhờ thành tựu của khoa học công nghệ nên việc mua bán online ngày càng trở nên phổ biến và có thể nói “cửa khẩu nằm ở cửa nhà của mỗi người dân” nên một số thủ đoạn mới đang xuất hiện trên nền tảng thương mại điện tử tập trung vào nhóm hàng hóa có giá trị cao, những mặt hàng do nước ngoài sản xuất”.

Năm 2020, lực lượng QLTT cả nước phát hiện, xử lý trên 66.000 vụ vi phạm; thu nộp ngân sách nhà nước trên 352,15 tỷ đồng; trị giá hàng tịch thu chưa bán (ước tính) trên 136 tỷ đồng. Trị giá hàng hoá vi phạm ước tính trên 392 tỷ đồng.

Nhận diện bối cảnh, ngay từ đầu năm 2020, Tổng cục QLTT đã lập một bộ phận đặc nhiệm chuyên trách riêng trong công tác này. Qua nắm bắt thông tin và những biện pháp nghiệp vụ, năm 2020, QLTT đã tấn công, xử lý một số đường dây, ổ nhóm quy mô lớn trên môi trường internet, đặc biệt là mô hình kinh doanh mới, như trên các mạng xã hội, kênh bán hàng đa kênh livestream.

Điển hình, tháng 7/2020 xử lý tổng kho buôn lậu hơn 10.000m2 tại 145 Hoàng Diệu, TP. Lào Cai (vụ việc này đã được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình gửi thư biểu dương, động viên lực lượng QLTT và các lực lượng chức năng).

Bên cạnh đó, lực lượng QLTT còn kiểm tra, xử lý rất nhiều vụ việc bán khẩu trang, nước rửa tay lậu, kém chất lượng trên mạng xã hội; phát hiện tụ điểm phân loại, sơ chế găng tay y tế đã qua sử dụng thông qua mạng xã hội ở Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh, Hòa Bình, Hà Nội…

chống hàng giả, hàng nhái

Đối với công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, năm 2020 cũng là năm đầu tiên, Tổng cục QLTT thay đổi cách thức kiểm tra về hàng giả theo hướng cụ thể. Thay vì dàn trải như những năm trước, Tổng cục xây dựng kế hoạch tấn công vào những tụ điểm cụ thể, rõ ràng.

Theo đó, Kế hoạch chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã thu được kết quả tốt hơn những năm trước, số vụ kiểm tra 2.868 vụ, vi phạm 2.833 vụ, số tiền xử phạt vi phạm hành chính gần 24 tỷ đồng, trị giá hàng tịch thu trên 26 tỷ đồng.

Cụ thể, đã kiểm tra, xử lý 2 trung tâm thương mại bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ tại Móng Cái (Quảng Ninh), Trung tâm thương mại Sài Gòn Square, chợ Bến Thành (TP. Hồ Chí Minh), chợ Ninh Hiệp, quận Hoàn Kiếm, huyện Phú Xuyên, La Phù, Hoài Đức (Hà Nội)...

Đặc biệt, có những địa điểm trước đó lực lượng QLTT chưa một lần đặt chân đến kiểm tra như kho hàng nhập nội địa tại sân bay Nội Bài, cảng ICD Mỹ Đình hay kho hàng gia công các sản phẩm nhái các thương hiệu nổi tiếng tại huyện Thanh Miện, Hải Dương…

Điều này cho thấy mô hình Tổng cục QLTT theo ngành dọc từ Trung ương đến địa phương đã thể hiện rõ ưu điểm, tạo sự chuyển biến tích cực rõ rệt trong công tác điều hành, quản lý, nâng cao hiệu quả của việc kiểm tra, kiểm soát, phối hợp các lực lượng chức năng.

Đánh giá về sự thay đổi mô hình tổ chức của lực lượng QLTT sau 2 năm, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhận định, sau khi tổ chức lại hệ thống các cơ quan QLTT theo ngành dọc, lần đầu tiên, lực lượng đã có những chiến dịch, có đề án mang tính tổng thể, toàn diện, đấu tranh đánh trực diện vào những trung tâm đầu nậu, trọng điểm về hàng lậu, hàng giả, tạo ra tiếng vang lớn, đem lại những bài học kinh nghiệm trong đấu tranh có hiệu quả về buôn lậu, gian lận thương mại.

Chống hàng giả, hàng nhái - nhiệm vụ xuyên suốt

Dự báo hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong năm 2021 sẽ còn diễn biến phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi.

Vì vậy, để góp phần bảo đảm thị trường ổn định, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh và quyền lợi người tiêu dùng, ông Trần Hữu Linh cho biết, năm 2021, lực lượng QLTT cả nước sẽ tập trung triển khai 2 nhiệm vụ chính, đó là tiếp tục kiểm tra, kiểm soát trên thương mại điện tử và triển khai Kế hoạch đấu tranh, phòng chống, xử lý hàng giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn 2021 - 2025.

Ngoài ra, Tổng cục sẽ kiến nghị các cơ quan chức năng xây dựng bộ máy chuyên nghiệp, chuyên môn, chính thức về phòng, chống gian lận thương mại trong chức năng nhiệm vụ của QLTT. 

Đối với nội bộ, Tổng cục QLTT tiếp tục nâng cao năng lực trong nội bộ của lực lượng kiểm soát viên, triển khai tổ chức sát hạch, kiểm tra thường xuyên trình độ kiểm soát viên của lực lượng QLTT.

“Để tiếp tục góp phần tích cực vào công tác bình ổn thị trường trong nước, công tác chống buôn lậu, Tổng cục QLTT cam kết với lãnh đạo Bộ Công Thương sẽ nỗ lực ở mức cao nhất để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”, Tổng cục trưởng Trần Hữu Linh khẳng định.

Thiếu tướng Đàm Thanh Thế - Chánh Văn phòng Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia: Trong quá trình phát hiện, xử lý vi phạm, lực lượng QLTT rất cương quyết, không nể nang, nhưng thái độ ứng xử mềm dẻo, linh hoạt

thiếu tướng đàm thanh thế

2020 là năm rất đặc thù khi lực lượng QLTT vừa tập trung chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả nhưng vừa phải tập trung ngăn ngừa dịch bệnh lây lan.

Lực lượng QLTT đã làm tốt nhiệm vụ của mình, phối hợp với các đơn vị chức năng khác để kiểm soát hàng hoá nội địa, triệt phá được nhiều vụ việc vi phạm nổi cộm. Tháng 7/2020 vừa qua, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã gửi thư khen Tổng cục QLTT cùng các đơn vị chức năng về thành tích phát hiện, kiểm tra, xử lý kho hàng lậu rộng hơn 10.000 m2, với trên 150.000 sản phẩm hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ tại Lào Cai.

Trong quá trình phát hiện, xử lý vi phạm, lực lượng QLTT rất cương quyết, không nể nang, nhưng thái độ ứng xử mềm dẻo, linh hoạt, vẫn vận động chủ cơ sở vi phạm giao nộp cho các cơ quan chức năng.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong: Mô hình hoạt động theo ngành dọc đã khắc phục được điểm yếu cốt tử

chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong

Sau hai năm hoạt động theo mô hình mới, lực lượng QLTT đã đảm bảo sự chỉ đạo, điều hành xuyên suốt của Bộ trưởng Bộ Công Thương, của Tổng cục trưởng theo nguyên tắc nhất quán, từ trung ương đến địa phương, giúp mạng lưới kiểm tra, kiểm soát thị trường chặt chẽ hơn, đảm bảo các chính sách được triển khai một cách rộng rãi, thống nhất trên toàn quốc. 

Mô hình hoạt động theo ngành dọc đã khắc phục được điểm yếu cốt tử - sự chia cắt theo địa bàn. Vì hiện nay gian lận thương mại, buôn lậu, hàng giả, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đã phát triển ở mức độ tinh vi, phức tạp hơn. Hành vi vi phạm không chỉ ở một địa bàn cấp xã, huyện, tỉnh nữa, mà có phạm vi rộng hơn, liên tỉnh, liên vùng, thậm chí móc nối với nước ngoài... do vậy, mô hình quản lý theo ngành dọc giúp lực lượng xử lý kịp thời, đảm bảo hiệu quả, hiệu lực quản lý của nhà nước.

Hạ An