Theo dữ liệu của PVGIS-CMSAF (Ủy ban châu Âu), cường độ bức xạ tại khu vực Tây Nguyên đạt từ 5,1-5,3 kWh/m2/ngày, với số giờ nắng lên đến 2.000-2.600 giờ trong năm. Các tháng giữa năm là những tháng cao điểm nắng nhiều nhất từ khoảng 8 đến 10h/ngày. Trung bình từ tháng 3 đến tháng 9, thời gian nắng từ 5 – 6h/ngày với lượng tổng xạ trung bình trên 3,489 kWh/m2/ngày (có ngày đạt 5,815 kWh/m2/ngày). Điều này giúp các tấm pin mặt trời hoạt động tối đa công suất.
Bên cạnh đó, Tây Nguyên còn có mật độ dân số thấp nhất cả nước, trong khi diện tích chiếm 16,1%, nhưng tổng dân số chỉ chiếm 6,1% dân số cả nước. Với lợi thế diện tích đất rộng, việc lập các trang trại điện mặt trời quy mô lớn diễn ra thuận lợi mà không ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất, xã hội khác. Do đó, ngay sau khi Chính phủ ban hành Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam, chính quyền nhiều địa phương tại Tây Nguyên cùng nhiều tổ chức, cá nhân đã mạnh tay đầu tư vào điện mặt trời.
Việc tận dụng những thế mạnh địa lý này để phát triển điện mặt trời đem lại lợi ích lớn cho các đơn vị vận hành điện mặt trời, cung cấp nguồn năng lượng sạch, góp phần giảm phát thải khí nhà kính. Thực tiễn cho thấy, các dự án điện mặt trời đóng góp tích cực vào nguồn ngân sách địa phương, tạo công ăn việc làm cho người lao động trong khu vực, qua đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực Tây Nguyên.
Huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk là một trong những huyện có điều kiện đất đai, khí hậu khắc nghiệt, khó khăn trong phát triển nông nghiệp. Ngay sau chủ trương khuyến khích phát triển điện mặt trời của Chính phủ, nhiều tổ chức, cá nhân đã đầu tư điện mặt trời tại huyện Buôn Đôn nhằm khai thác hiệu quả nguồn bức xạ mặt trời tại đây.
Ông Lê Văn Nuôi, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Buôn Đôn, cho biết hiện trên địa bàn huyện có 56 chủ đầu tư lắp đặt điện mặt trời áp mái với tổng công suất 35MWp; trong đó, có 9 hộ gia đình và 47 tổ chức. Việc đầu tư, phát triển điện Mặt Trời trong những năm qua đã góp phần làm khởi sắc kinh tế tại địa phương, giải quyết được bài toán phát triển kinh tế trên những vùng đất canh tác kém hiệu quả. Bên cạnh đó, một bộ phận lao động địa phương có việc làm và thu nhập ổn định.
Phó Giám đốc Công ty Điện lực Đắk Lắk ông Hà Văn Chương cho biết "Nguồn điện mặt trời trong thời gian qua đã giúp giảm tổn thất điện năng trên đường dây trung áp, hạ áp; hạn chế quá tải trong giờ cao điểm ban ngày, san bằng biểu đồ phụ tải của hệ thống điện của tỉnh Đắk Lắk. Đồng thời, giảm sử dụng các nguồn năng lượng không thân thiện với môi trường như nhiệt điện..."
Mặt khác, hệ thống điện mặt trời đã lắp đặt mang lại hiệu quả kinh tế cho hơn 5.300 hộ gia đình, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh như giảm tiền điện sử dụng hàng tháng, tạo công ăn việc làm cho một số lao động và tăng thu nhập cho hộ gia đình; tăng thêm giá trị sản xuất công nghiệp và tăng phần thuế VAT đóng góp vào ngân sách của địa phương.
Chia sẻ về những lợi ích của việc phát triển điện mặt trời, ông Phan Thanh Thủy tại xã Đắk Gằn, huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông, cho biết nhờ đầu tư hệ thống điện mặt trời áp mái có tổng công suất 3kWp với mức đầu tư 70 triệu đồng đã giúp gia đình ông tiết kiệm gần 2 triệu đồng tiền điện mỗi tháng và vào thời điểm ít sử dụng, gia đình ông có thể bán điện lại cho ngành Điện.
Trong bối cảnh nguồn năng lượng truyền thống đang ngày càng cạn kiệt và tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, việc phát triển năng lượng tái tạo nói chung và điện mặt trời nói riêng là xu hướng phát triển tất yếu của thế giới cũng như của Việt Nam trong hiện tại và tương lai sau này.
Với các biện pháp quản lý, chính sách phù hợp, việc tận dụng các lợi thế tự nhiên của khu vực Tây Nguyên để phát triển nguồn năng lượng mặt trời sẽ góp phần đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng ngày càng tăng của nước ta; đồng thời, giảm dần việc phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hoá thạch, tiến tới xây dựng một nền kinh tế xanh, phát triển bền vững.
