Chống bán phá giá tại thị trường Hoa Kỳ

Thưa ông, hiện mặt hàng tôm của VN XK sang Hoa Kỳ đang bị rà soát thuế chống bán phá giá. Ông dự đoán kịch bản nào cho vấn đề này? 

Vụ kiện tôm của VN tại Hoa Kỳ đang được Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) tiến hành rà soát cuối kỳ. Việc rà soát này được thực hiện sau 5 năm đã áp thuế chống phá giá. Sau khi rà soát DOC sẽ xem xét và quyết định có tiếp tục áp thuế chống bán phá giá hay không. 

Tôi xin tiết lộ 3 lí do để có thể tin rằng mặt hàng tôm của VN sẽ không tiếp tục bị áp dụng mức thuế chống bán phá giá. Thứ nhất, thời điểm hiện nay trong nội bộ các nhà sản xuất tôm của Hoa Kỳ đang xảy ra những tranh chấp lẫn nhau về hoạt động sản xuất và giá cả và điều này liên quan đến mức giá trị bị coi là phá giá. Thứ hai, thông thường khi Ủy ban Thương mại quốc tế Hoa Kỳ (ITC) đưa ra quyết định cuối cùng để xác định thiệt hại do hành vi bán phá giá đem lại và quyết định cuối cùng này của họ không chỉ đối với một quốc gia mà với một nhóm quốc gia. Trong đợt ra soát cuối kỳ 5 năm này ITC sẽ đưa ra quyết định riêng cho từng quốc gia chứ không phải quyết định chung cho một nhóm quốc gia nào nữa và VN hoàn toàn có thể hy vọng về quyết định đối với mặt hàng tôm của VN sẽ khác với quyết định mà ITC áp dụng với các quốc gia XK khác. Thứ ba, cũng chính trong nội bộ các nhà sản xuất tôm của Hoa Kỳ đang tranh chấp liên quan đến các khoản bồi thường, phân chia như thế nào, ai sẽ được bao nhiêu ...... 

VN đã kiện Hoa Kỳ ra WTO về quyết định chống bán phá giá tôm, ông đánh giá khả năng thắng kiện của VN như thế nào? 

Việc một quốc gia này khởi kiện một quốc gia khác là bình thường. Tôi được biết VN đã “khởi động” vụ kiện từ lâu nhưng mãi đến năm 2009 mới chính thức gửi đơn lên WTO. Tôi không khẳng định việc VN có thắng kiện hay không mà tất cả còn ở phía trước. Tuy nhiên phía VN có thể hoàn toàn tự tin vì Hoa Kỳ đã bị nhiều quốc gia khác như TQ, Ấn Độ, Thái Lan, EU ....khởi kiện và phần lớn là Hoa Kỳ thua. Các vụ kiện này chủ yếu xoay quanh việc áp dụng phương pháp quy về 0 gây nhiều tranh cãi của Hoa Kỳ trong việc xác định biên độ phá giá ra trước WTO. Theo đó, các quốc gia nhập khẩu thường áp dụng phương pháp bù trừ giá, lấy mặt hàng có mức giá cao bù cho các mặt hàng có mức giá thấp của một quốc gia XK ra mức giá trung bình để tính biên độ phá giá, nhưng Hoa Kỳ lại không áp dụng phương pháp này mà quy tất cả về 0. 

Như tôi đã nói, phần lớn các vụ kiện này Hoa Kỳ đều thua và chiến lược của Hoa Kỳ là chỉ áp dụng phương pháp bù trừ đối với những quốc gia đã tham gia vụ kiện với Hoa Kỳ trước đó. Nếu muốn được áp dụng thì phải tham gia quá trình tố tụng, khởi kiện Hoa Kỳ và VN đã làm điều đó. Ngoài ra Hoa Kỳ đang gặp khó khăn khi đưa biện pháp tính biên độ phá giá không nhất quán giữa các quốc gia XK và Hoa Kỳ có thể sẽ bị kiện vì sự không nhất quán này. 

Thưa ông, lần đầu tiên hàng hóa VN đối mặt với vụ kiện chống trợ cấp, đó là mặt hàng túi nhựa PE tại thị trường Hoa Kỳ. Dưới góc nhìn của một luật sư, ông đánh giá như thế nào về vụ kiện này? 

Trong vụ kiện chống trợ cấp liên quan đến mặt hàng túi nhựa PE tôi thấy có những vấn đề khó hiểu. Hoa Kỳ chưa coi VN là nền kinh tế thị trường, như vậy trong một nền kinh tế phi thị trường việc Chính phủ trợ cấp DN sản xuất là điều bình thường. Việc áp dụng không nhất quán của Bộ Thương mại Hoa Kỳ khi phải tìm đến quốc gia thứ ba để so sánh về trợ cấp để có quyết định cuối cùng về mặt hàng túi nhựa PE của VN. Trong khi nước thứ ba được đem ra so sánh lại là một quốc gia có nền kinh tế thị trường, đây là điều mâu thuẫn. 

Đây cũng là lần đầu tiên hàng hóa VN bị vướng vào vụ kiện đúp, vừa bị kiện chống bán phá giá vừa bị kiện chống trợ cấp. Tuy nhiên việc túi nhựa PE của VN được áp mức thuế trung bình là 2,75%, mức thấp nhất so với mặt hàng túi nhựa PE đến từ nhiều quốc gia khác cùng bị kiện cho thấy VN đã làm rất tốt.
Ông có thể cho biết nguy cơ kiện đối với các loại hàng hóa XK khác của VN như thế nào?
Một vấn đề phải lưu ý là khi có các sản phẩm túi nhựa cũng đang trong giai đoạn rà soát cuối kỳ, được tiến hành ở các sản phẩm Thái Lan, TQ, Malaysia...Các nhà sản xuất nội địa Mỹ đang nhằm vào các nhà XK mới, trong đó có VN.