Theo Chứng khoán Bảo Việt, một số tập đoàn hàng đầu thế giới như Apple, Foxconn, Luxshare… đang tiếp tục triển khai kế hoạch tăng vốn và mở rộng nhà máy với việc định vị Việt Nam là cứ điểm sản xuất chiến lược trong chuỗi cung ứng điện tử toàn cầu. Báo cáo từ Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE) ngày 16/04/2025 cho biết Apple đã hoàn tất chuyển 11 nhà máy sản xuất thiết bị nghe nhìn vào Việt Nam.
Nghiên cứu của PwC cho thấy, bên cạnh yếu tố thuế quan, các yếu tố về chi phí lao động, logistic, đồng bộ hạ tầng, và tự do thương mại là những vấn đề cốt lõi quyết định sự dịch chuyển của dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trên toàn cầu. Ngoài ra, môi trường chính trị ổn định, cơ chế thông thoáng, tăng cường chính sách phát triển bền vững (ESG)… cũng là các yếu tố ngày càng được doanh nghiệp FDI quan tâm.
Trong đó, việc sở hữu mạng lưới hiệp định thương mại tự do (FTA) có độ phủ sâu rộng được xem là lợi thế chiến lược lớn của Việt Nam so với các điểm đến FDI khác trên thế giới. Tính đến tháng 5/2025, tổng số các FTA Việt Nam đã ký kết và đang đàm phán lên tới 20 FTA, với 17 FTA đang thực thi, trong đó có các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA và RCEP.
Các hiệp định này đã mở ra thị trường rộng lớn với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, chiếm khoáng 90% GDP toàn cầu. Nhiều doanh nghiệp trên toàn cầu đã và đang đẩy mạnh chuyển dịch vào Việt Nam để tận dụng khả năng tiếp cận thị trường thông qua các FTA trên. Mặc dù một số quốc gia trong khu vực cũng đang đẩy nhanh việc đàm phán các FTA lớn nhưng tiến độ nhìn chung vẫn chậm, theo Chứng khoán Bảo Việt.
Bên cạnh đó, chi phí sản xuất tại Việt Nam được các doanh nghiệp FDI đánh giá ở mức cạnh tranh so với nhiều trung tâm sản xuất khác trên thế giới. Điển hình, giá chào thuê mặt bằng khu công nghiệp ở Việt Nam hiện trung bình đạt khoảng 110 USD/m2/chu kỳ thuê, thấp hơn đáng kể so với mức giá của Malaysia và Thái Lan. Mặc dù giá chào thuê tại Ấn Độ và Mexico ở khoảng 70 - 80 USD/m2/chu kỳ thuê, thấp hơn so với Việt Nam, nhưng lại có xu hướng tăng mạnh trong những năm gần đây (13% - 14%/năm), theo hãng dữ liệu CEIC.
Tương tự, chi phí lao động của Việt Nam đang ở mức cạnh tranh đáng kể so với phần lớn các trung tâm sản xuất khác.
Ngoài ra, việc Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công ở mức cao nhất lịch sử, tập trung vào các dự án cơ sở hạ tầng kinh tế chiến lược, có tính kết nối liên vùng, liên tỉnh, sẽ tạo cơ hội thu hút đa dạng hoá ngành nghề, hướng tới các lĩnh vực công nghệ cao. Năm 2025, Chính phủ đã đề ra kế hoạch bố trí hơn 800.000 tỷ đồng vốn đầu tư công (tương đương gần 6,5% GDP). Dữ liệu sơ bộ cho thấy đã có gần 200.000 tỷ đồng được giải ngân trong 5 tháng đầu năm nay.
Cuối cùng, trước các diễn biến liên quan đến chính sách thương mại toàn cầu, các doanh nghiệp sẽ thận trọng cân nhắc bài toán chi phí - lợi ích, khi việc dịch chuyển nhà máy sang một quốc gia khác đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn (CAPEX) và thời gian hoàn vốn kéo dài, trong khi chính sách thuế quan có thể thay đổi sau vài năm.
Trong khi đó, các doanh nghiệp FDI đánh giá cao các động thái đồng hành, nỗ lực giải quyết các khó khăn của Chính phủ Việt Nam, cũng như việc tăng cường các chính sách ESG như năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn…
Như vậy, Việt Nam vẫn là lựa chọn khả thi cho dòng vốn FDI nhờ vị trí địa lý chiến lược, chi phí cạnh tranh và khả năng tiếp cận đa thị trường thông qua các FTA - những nền tảng mà không nhiều quốc gia trong khu vực sở hữu cùng lúc, theo Chứng khoán Bảo Việt.
