Đó là đánh giá của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An tại Hội nghị “Tổng kết công tác năm 2020 và triển khai nhiệm vụ năm 2021 của lực lượng quản lý thị trường” diễn ra chiều 21/1/2020.
Đánh đúng, đánh trúng
2020 là một năm đầy biến động do tác động của đại dịch Covid-19, thế nhưng, đây cũng là năm lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) đã trực diện tấn công vào những điểm nóng, đánh trúng vào đường dây, ổ nhóm sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng lậu lớn mà theo như Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT Trần Hữu Linh nhận định “đó là những vụ lớn mà trước đây chưa bao giờ làm được”.
Thống kê từ Tổng cục Quản lý thị trường, năm 2020 vừa qua, nhờ sự phối hợp đồng bộ và chỉ đạo quyết liệt, đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại đã đạt được những kết quả rõ nét.
Cụ thể, trong năm lực lượng QLTT cả nước phát hiện, xử lý trên 66.000 vụ vi phạm; thu nộp ngân sách nhà nước trên 352,15 tỷ đồng; trị giá hàng tịch thu chưa bán (ước tính) trên 136 tỷ đồng. Trị giá hàng hoá vi phạm (ước tính) trên 392 tỷ đồng. Trong đó, đã chuyển cơ quan điều tra, xem xét trách nhiệm hình sự đối 157 vụ; đã xử lý 26 vụ; đang xem xét 81; 50 vụ được chuyển trả để xử lý vi phạm hành chính.
Mặc dù đạt được những kết quả rất tích cực, tuy nhiên, theo Tổng cục trưởng Trần Hữu Linh, tình hình buôn lậu; sản xuất, buôn bán hàng giả; gian lận thương mại vẫn chưa xử lý dứt điểm, nhất là vào những tháng cuối năm, trong khi các đối tượng vi phạm lại có những cách thức rất tinh vi để qua mặt cơ quan chức năng.
Đối với việc buôn lậu, các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức, thủ đoạn và có sự tham gia của các đối tượng nước ngoài; câu kết từ khâu sản xuất đến khâu phân phối, sử dụng phương tiện công nghệ, kỹ thuật cao để đối phó với cơ quan QLTT.
“Các hành vi gian lận thương mại có chiều hướng gia tăng, với các thủ đoạn tinh vi, nhằm trốn lậu thuế, lừa dối người tiêu dùng, như quay vòng hóa đơn chứng từ, mua bán hóa đơn để hợp thức hóa hàng nhập lậu; gian lận trong việc kê khai về giá trên hóa đơn bán hàng, không xuất hóa đơn để giảm thuế giá trị gia tăng phải nộp; khai sai tên hàng, số lượng, chất lượng, nhãn hiệu, gian lận trong cân, đong, đo, đếm hàng hóa, sử dụng phương tiện đo lường không qua kiểm định...”, Tổng cục trưởng Trần Hữu Linh thông tin.
Là một trong những địa bàn nóng, tập trung nhiều tụ điểm hàng giả, hàng nhập lậu, ông Chu Xuân Kiên - Cục trưởng Cục QLTT Hà Nội cho hay, ngày nào Cục cũng nhận được thông tin khiếu kiện của người dân về mua hàng online bởi chất lượng hàng tại trang web và thực tế không giống nhau.
Ông Chu Xuân Kiên cũng chỉ rõ, hiện lực lượng QLTT đang có nhiều vướng mắc khi xử lý các vi phạm về thương mại điện tử. Theo ông, lực lượng chức năng đang gặp khó trong việc bố trí lực lượng chuyên trách, chuyên môn để định vị kho hàng, chứng minh thủ đoạn vi phạm là điều không dễ.
"Nhiều doanh nghiệp lợi dụng các chung cư, nhiều khu trung tâm thương mại bỏ trống để đặt kho hàng khiến lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn", Cục trưởng Chu Xuân Kiên ví dụ và cho rằng, bên cạnh việc tạo điều kiện để thương mại điện tử phát triển thì cũng cần tăng cường các giải pháp để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và giúp doanh nghiệp kinh doanh đúng pháp luật.
Tương tự, ông Đặng Văn Ngọc - Cục trưởng Cục QLTT Lạng Sơn cũng cho biết, việc vận chuyển hàng lậu, hàng giả mạo nhãn hiệu xuất xứ từ bên kia biên giới qua địa bàn tỉnh vào sâu trong nội địa tiêu thụ diễn ra rất nhiều do tỉnh có trên 231km đường biên giới với Trung Quốc, trên đó có 2 cửa khẩu quốc tế, 1 cửa khẩu chính, 9 cửa khẩu phụ và hàng trăm đường mòn lối tắt.
Hiện nay, hoạt động thương mại điện tử phát triển nhanh chóng, các đối tượng tham gia hoạt động thương mại điện tử nở rộ với nhiều thành phần nhưng các đối tượng chỉ giao dịch nhỏ lẻ, thậm chí chỉ thực hiện rao bán, quảng cáo mà không có lượng hàng hóa thực tế tại địa điểm kinh doanh, giới thiệu sản phẩm.
Bên cạnh đó, một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng vẫn chấp nhận tiêu thụ hàng lậu, hàng giả nhãn hiệu với giá rẻ, mua hàng hóa, dịch vụ không có hóa đơn. Do đó, công tác quản lý, xử lý các vi phạm gặp rất nhiều khó khăn, Cục trưởng Đặng Văn Ngọc cho biết.
"Nhân sự vẫn thế, nhiệm vụ nhiều hơn"
Đánh giá cao công tác chống hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của lực lượng QLTT trong năm qua, Thiếu tướng Đàm Thanh Thế - Chánh Văn phòng Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho rằng, 2020 là năm rất đặc thù khi lực lượng QLTT vừa tập trung chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả nhưng vừa phải tập trung ngăn ngừa dịch bệnh lây lan.
Lực lượng QLTT đã làm tốt nhiệm vụ của mình, phối hợp với các đơn vị chức năng khác để kiểm soát hàng hoá nội địa, triệt phá được nhiều vụ việc vi phạm nổi cộm.
Tuy nhiên, Thiếu tướng Đàm Thanh Thế cũng đặt dấu chấm hỏi, kết quả nêu trên của toàn lực lượng QLTT nhưng đã tương xứng với mong đợi của người dân, Chính phủ chưa?.
“Thực tế, hiện tình trạng hàng giả, gian lận vẫn phức tạp, là lực lượng quan trọng, bao trùm ở nội địa nên toàn lực lượng QLTT cần phải suy nghĩ về vấn đề này. Trong năm 2021, lực lượng cần phải đánh giá khách quan, toàn diện những tồn tại, khó khăn để có hướng khắc phục, để 2021 là năm bản lề mới. Lực lượng QLTT phải thực sự là tiêu biểu, tiên phong, xứng đáng là 1 trong 7 lực lượng chủ công, nòng cốt trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại", Thiếu tướng Đàm Thanh Thế nhấn mạnh.
Đồng thuận với quan điểm trên, Thượng tá Nguyễn Huy Lục - Phó trưởng phòng phòng Cục an ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cũng nhận định, một ưu điểm nữa của QLTT là trong quá trình phát hiện, xử lý vi phạm, lực lượng QLTT rất cương quyết, không nể nang, sợ sệt, nhưng thái độ ứng xử mềm dẻo, linh hoạt, vẫn vận động chủ cơ sở vi phạm giao nộp cho các cơ quan chức năng.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An biểu dương và đánh giá cao những kết quả mà lực lượng QLTT đã đạt được trong năm vừa qua.
Thứ trưởng nhấn mạnh, bối cảnh 2019-2020 gắn liền với dịch bệnh (dịch tả lợn châu Phi và Covid-19), ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động nghiệp vụ của lực lượng; 100% lực lượng phải căng mình chia ra các chốt kiểm soát để kiểm soát vận chuyển lợn sang các địa bàn trong thời gian Dịch tả lợn châu Phi; Covid-19 đến, khẩu trang tăng giá, toàn lực lượng lại tung mình kiểm soát các vấn đề liên quan đến trang thiết bị.
“Phải phân tán lực lượng trên các cơ sở nhân lực, đội ngũ đã cũ, không bớt nhiệm vụ nào mà thêm nhiều hoạt động khó hơn, đòi hỏi trách nhiệm lớn hơn.
Đáng kể, trong vòng hơn 2 năm Tổng cục QLTT đã trình Chính phủ và hoàn thành 3 Nghị định. Riêng năm 2020 đã trình 6 Thông tư, đều là các vấn đề cốt tử, các công cụ để hoạt động của lực lượng hiệu quả hơn. Do đó cần ghi nhận những thành tích mà lực lượng QLTT đã làm được", Thứ trưởng biểu dương.
Dự báo hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và tình hình dịch bệnh, thiên tai trong năm 2021 sẽ còn diễn biến phức tạp. Vì vậy, để góp phần bảo đảm thị trường ổn định, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh và quyền lợi người tiêu dùng, Thứ trưởng Đặng Hoàng An yêu cầu lực lượng QLTT thực hiện 7 nhiệm vụ trọng tâm.
Điển hình, Thứ trưởng đề nghị, lực lượng cần phát triển theo nguyên tắc 6 chữ “vàng”: “Chính quy - Chuyên nghiệp - Hiện đại” theo đúng Chiến lược phát triển lực lượng QLTT giai đoạn 2021- 2025, tầm nhìn 2030.
Theo đó, “chính quy” phải tuân thủ đúng quy định, nguyên tắc, chuẩn mực; “hiện đại” là không lạc hậu, ứng dụng công nghệ thông tin; “chuyên nghiệp” là đào tạo lực lượng bài bản.
Song song đó, Thứ trưởng Đặng Hoàng An cũng lưu ý, trong bối cảnh những đối tượng sản xuất, vận chuyển hàng giả, hàng gian lận thương mại sử dụng thủ đoạn ngày càng tinh vi, tình hình kinh doanh hàng giả, gian lận thương mại không chỉ bùng phát trên kênh thương mại điện tử mà còn ở lĩnh vực bưu chính, vận tải hàng không, do đó, toàn lực lượng QLTT cần trân trọng những gì đã làm được và cố gắng hơn trong các hoạt động năm 2021.
Cuối cùng, Thứ trưởng đề nghị, lực lượng QLTT cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, ký cam kết không buôn bán, vận chuyển hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm an toàn thực phẩm cho các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thương mại trên thị trường. Đặc biệt, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân đã ký cam kết mà vẫn có hành vi vi phạm
