Bộ Công Thương ban hành Chỉ thị tăng cường công tác quản lý, kiểm soát hóa chất trong lĩnh vực công nghiệp

Bộ trưởng Bộ Công Thương giao Cục Hóa chất theo dõi, đôn đốc, tổng hợp báo cáo tình hình triển khai thực hiện các nhiệm vụ tại Chỉ thị này và báo cáo về Bộ Công Thương trước ngày 31/12/2026.

Chỉ thị nêu rõ, ngày 5/11/2024, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ban hành Chỉ thị số 10/CT-BCT về việc tăng cường công tác quản lý, kiểm soát hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp, sau khi triển khai thực hiện đã đạt được một số kết quả: Công tác tuyên truyền được thực hiện với nhiều hình thức, tạo chuyển biến tích cực trong toàn xã hội, nâng cao nhận thức, hiểu biết và ý thức tuân thủ pháp luật cho cán bộ, doanh nghiệp và quần chúng; Công tác quản lý nhà nước về hóa chất được đẩy mạnh trong ngành Công Thương, năng lực của cán bộ quản lý được nâng cao, việc chia sẻ thông tin, phối hợp quản lý với các cơ quan chức năng được thực hiện thường xuyên; Công tác kiểm tra, hậu kiểm được tăng cường.

Từ những kết quả tích cực nêu trên, để tiếp tục tăng cường công tác quản lý, kiểm soát hóa chất cần kiểm soát đặc biệt và các hóa chất nguy hiểm khác trong lĩnh vực công nghiệp và kịp thời ngăn ngừa việc lạm dụng hóa chất sai mục đích, Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị liên quan theo chức năng, nhiệm vụ tiếp tục tăng cường tổ chức, triển khai các nội dung.

Tăng cường công tác kiểm tra, hậu kiểm việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động hóa chất

Đối với Cục Hóa chất, Bộ trưởng yêu cầu tiếp tục đầu mối chủ trì, phối hợp với cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ đối với đội ngũ cán bộ, công chức được giao nhiệm vụ quản lý nhà nước về hóa chất, trong đó chú trọng các nội dung liên quan đến thực thi pháp luật về quản lý hóa chất N2O, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân, đồng thời phân công làm rõ vai trò, nhiệm vụ của địa phương phục vụ cho công tác quản lý sử dụng hóa chất đúng mục đích.

Chủ trì phối hợp với Vụ Pháp chế, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước và các cơ quan, đơn vị thực hiện liên quan rà soát văn bản quy phạm pháp luật về hóa chất trong lĩnh vực công nghiệp, nhất là hoạt động kinh doanh hóa chất trên môi trường thương mại điện tử.

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tiếp tục rà soát tình hình hoạt động đối với hóa chất N,O, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân của các tổ chức, cá nhân; tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý như cấp phép kinh doanh theo quy mô dựa trên nhu cầu sử dụng N,O, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân…

Rà soát hoàn thiện quy trình cấp phép sản xuất, kinh doanh hóa chất, xuất nhập khẩu tiền chất công nghiệp, xác nhận khai báo hóa chất nhập khẩu; Thực hiện cấp phép sản xuất, kinh doanh hóa chất, cấp phép xuất nhập khẩu tiền chất công nghiệp, xác nhận khai báo hóa chất nhập khẩu bảo đảm chất lượng, tiến độ, bám sát quy trình.

Tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, hậu kiểm việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động hóa chất đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, sử dụng, tồn trữ hóa chất, đặc biệt đối với N,O, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân; kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh hóa chất của tổ chức, cá nhân trong quá trình thẩm định cấp giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất; kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định pháp luật nếu phát hiện vi phạm; đồng thời nghiên cứu, đề xuất lấy ý kiến các đơn vị về việc áp dụng mức xử phạt hợp lý hơn đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất để đảm bảo tính răn đe, tuân thủ pháp luật cho người dân, các tổ chức và doanh nghiệp; nghiên cứu, đề xuất phương án mở rộng thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hóa chất, đặc biệt là các cơ quan quản lý cấp cơ sở.

Thường xuyên tổ chức trao đổi thông tin giữa các ngành chức năng để kịp thời nắm bắt được tình hình diễn biến thị trường, những phương thức, thủ đoạn mới; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng (Sở Công Thương, Cơ quan cảnh sát điều tra, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Chi cục Quản lý thị trường...) trong việc kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm.

Tiếp tục thực hiện cập nhật các thông tin về Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp; Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất cần kiểm soát đặc biệt trên Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia theo quy định; Chủ động nghiên cứu đề xuất giải pháp kỹ thuật phục vụ cho công tác quản lý hoạt động sử dụng hóa chất; Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, đa dạng hóa các hình thức truyền thông nhằm tăng cường, cảnh báo các nguy cơ và phổ biến, hướng dẫn các quy định của pháp luật trong quản lý, kiểm soát hóa chất.

Tăng cường ứng dụng chuyển đổi số trong công tác quản lý về hóa chất Xây dựng, hoàn thiện chức năng cập nhật: Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực công nghiệp, Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất Bảng, Kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố hóa chất, Kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố cấp tỉnh vào Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia trước ngày 31/12/2025.

Xây dựng, hoàn thiện và vận hành Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất với chức năng thu thập, cập nhật, quản lý và khai thác thông tin về hoạt động hóa chất trên phạm vi toàn quốc. Bảo đảm hệ thống trở thành nền tảng dữ liệu trọng tâm, phục vụ công tác quản lý nhà nước, giám sát an toàn và hỗ trợ phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất; Tổ chức kết nối, chia sẻ và khai thác hiệu quả dữ liệu của cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất với các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành khác, hướng tới xây dựng hệ thống thông tin đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương, bảo đảm quản lý toàn diện, liên thông và minh bạch trong lĩnh vực hóa chất.

Triển khai nhiệm vụ định danh hóa chất theo Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử, ứng dụng nền tảng truy xuất nguồn gốc VNIDCHECK nhằm chuẩn hóa, số hóa và định danh hóa chất, qua đó tăng cường khả năng truy xuất, kiểm soát và cảnh báo rủi ro, nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát và an toàn trong hoạt động hóa chất.

Đối với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ trưởng yêu cầu chủ trì, phối hợp với Cục Hóa chất và các đơn vị liên quan rà soát, cập nhật hệ thống xử lý thủ tục hành chính trong lĩnh vực hóa chất trên Cổng dịch vụ công Bộ Công Thương đặc biệt là thủ tục cấp phép xuất khẩu, nhập khẩu hóa chất Bảng; cập nhật đầy đủ chức năng cho các thủ tục cấp điều chỉnh và gia hạn Giấy phép, Giấy chứng nhận; cập nhật toàn bộ dữ liệu về thủ tục hành chính trong lĩnh vực hóa chất trên Cổng dịch vụ công Bộ Công Thương.

Chủ trì phối hợp với Cục Hải quan (Bộ Tài chính) để kết nối kỹ thuật, tiếp nhận đầy đủ thông tin về xuất khẩu, nhập khẩu hóa chất với dữ liệu chung của Bộ Công Thương và cập nhật cho Cơ sở dữ liệu hóa chất.

Đối với Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ trưởng yêu cầu chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát thị trường, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động kinh doanh hóa chất.

Đối với các đơn vị truyền thông thuộc Bộ, Bộ trưởng yêu cầu tiếp tục tăng cường dung lượng, thời lượng và đa dạng hóa các hình thức truyền thông nhằm tăng cường cảnh báo các nguy cơ và phổ biến các quy định của pháp luật trong quản lý, kiểm soát hóa chất trong lĩnh vực công nghiệp để người dân và doanh nghiệp nắm chắc, hiểu rõ và tự giác thực hiện.

Phối hợp với Cục Hóa chất trong công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Hóa chất số 69/2025/QH15 và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất số 69/2025/QH15.

Định kỳ cập nhật thông tin về công tác thanh tra, kiểm tra trên cơ sở dữ liệu

Đối với Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Bộ trưởng yêu cầu xây dựng và thực hiện kế hoạch tổ chức tập huấn nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và nhận thức cho đội ngũ cán bộ, công chức liên quan đến nhiệm vụ quản lý nhà nước về hóa chất, trong đó chú trọng các nội dung liên quan đến hóa chất N2O, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân, tiền chất công nghiệp.

Tăng cường tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật đặc biệt là Luật hóa chất số 69/2025/QH15 và các văn bản quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hóa chất số 69/2025/QH15 về quản lý hóa chất tới các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất trên địa bàn, đặc biệt là các quy định về kiểm soát hóa chất NẠO, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân, quy định về lập Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất, quy định về thực hiện chế độ cập nhật thông tin.

Tham mưu Ủy ban nhân dân cấp tỉnh làm rõ vai trò, nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh trong công tác quản lý sử dụng hóa chất đúng mục đích; Yêu cầu các tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động hóa chất trên địa bàn quản lý chủ động rà soát hoạt động hóa chất khắc phục kịp thời các thiếu sót, tổ chức nghiên cứu, áp dụng quy định của pháp luật về quản lý hóa chất.

Cập nhật Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực công nghiệp, Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất Bảng còn hiệu lực lên Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia trước ngày 31/12/2025; tiếp tục cập nhật các Giấy phép, Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất lên cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất.

Rà soát, cập nhật Kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố cấp tỉnh lên Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia trước ngày 31/1/2026; Kiểm tra hoạt động sản xuất, kinh doanh hóa chất của tổ chức, cá nhân trong quá trình thực hiện thẩm định để cấp Giấy chứng nhận, Giấy phép sản xuất, kinh doanh hóa chất và xử lý vi phạm hành chính (nếu có) theo thẩm quyền.

Tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra việc tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý hóa chất đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng, tồn trữ hóa chất trên địa bàn quản lý. Chủ động phối hợp với UBND xã, phường xây dựng phương án, kế hoạch kiểm tra, giám sát thường xuyên, đột xuất đối với việc chấp hành quy định pháp luật trong sản xuất, kinh doanh, sử dụng hóa chất, đặc biệt đối với hóa chất N,O, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong lĩnh vực hóa chất; định kỳ cập nhật thông tin về công tác thanh tra, kiểm tra trên Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất.

Đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động hóa chất trong lĩnh vực công nghiệp, Bộ trưởng yêu cầu thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo định kỳ hàng năm, báo cáo đột xuất về hoạt động hóa chất thông qua hệ thống Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất theo quy định, nhập thông tin về hoạt động mua, bán hóa chất N2O, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân, methanol lên hệ thống Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất ngay sau khi thực hiện mua bán, giao nhận hóa chất.

Chủ động nghiên cứu, áp dụng các biện pháp kiểm soát, ngăn ngừa thất thoát hóa chất nguy hiểm trong quá trình sản xuất, kinh doanh, tồn trữ, vận chuyển, sử dụng.

Đối với các hóa chất có yêu cầu phải có Giấy phép hoặc Giấy chứng nhận trước khi thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh chỉ được sản xuất, kinh doanh sau khi được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép hoặc Giấy chứng nhận theo quy định. Thực hiện đúng các nội dung của Giấy phép, Giấy chứng nhận và các cam kết đã nêu tại hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép, Giấy chứng nhận. Duy trì đủ điều kiện trong suốt quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh, nếu có thay đổi, phải báo cáo ngay về cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép, Giấy chứng nhận để giám sát quá trình thực hiện.

Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hóa chất hạn chế, hóa chất cần kiểm soát đặc biệt chỉ được bán cho các tổ chức, cá nhân đảm bảo điều kiện theo quy định của pháp luật; Thực hiện nghiêm túc các quy định về lập, lưu giữ Phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất và xây dựng, cung cấp Phiếu an toàn hóa chất theo quy định của pháp luật. Khuyến khích tổ chức, cá nhân mua hóa chất chủ động yêu cầu tổ chức, cá nhân bán hóa chất cung cấp Giấy phép, Giấy chứng nhận và Phiếu an toàn hóa chất;

Khuyến khích tổ chức, cá nhân có sản xuất, kinh doanh các hóa chất: NO, các hợp chất xyanua, thủy ngân và các hợp chất của thủy ngân và tiền chất công nghiệp nhóm 1 đăng ký và thử nghiệm sử dụng phần mềm theo dõi, định danh hóa chất; Tồn trữ hóa chất tại đúng địa điểm kho chứa ghi trên Giấy phép, Giấy chứng nhận. Thực hiện nghiêm túc các quy định về xây dựng, cập nhật và thực hiện Kế hoạch, Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất; Sử dụng dịch vụ vận chuyển của các đơn vị có Giấy phép vận chuyển hóa chất nguy hiểm theo quy định, bảo đảm Giấy phép vận chuyển còn hiệu lực và phù hợp với hóa chất được vận chuyển.

Thực hiện huấn luyện an toàn hóa chất và huấn luyện lại cho các đối tượng thuộc nhóm 1, 2, 3 theo quy định; Chủ động cập nhật các quy định về hoạt động hóa chất, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, công nhân viên về mức độ nguy hiểm của hóa chất, ý thức tuân thủ các quy định pháp luật về quản lý hóa chất, đảm bảo an toàn trong hoạt động hóa chất; Tiếp tục thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật về quản lý hóa chất, an toàn hóa chất và các quy định khác có liên quan.