Theo TS. Phan Đăng Phong - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cơ khí, rõ ràng là các doanh nghiệp cơ khí hiện nay đang đứng trước rất nhiều những cơ hội và thách thức khi chúng ta đang thực hiện hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương.
Về cơ hội, rõ ràng các doanh nghiệp cơ khí hiện nay có nhiều cơ hội để mở rộng thị trường hơn khi xuất khẩu các sản phẩm của mình ra nước ngoài. Khi đó, chúng ta được hưởng các cơ chế ưu đãi trong các Hiệp định, ví dụ cơ chế ưu đãi về đầu tư, về thuế, về sản phẩm, và những cơ chế ưu đãi khác. Do vậy mà chúng ta sẽ có cơ hội cạnh tranh tốt hơn, sản phẩm có thể cạnh tranh tốt hơn so với các sản phẩm ở bản địa cũng như với những sản phẩm ở các nước mà cũng xuất khẩu vào mà chưa ký FTA với các thị trường đó.
Ngoài ra, chúng ta cũng có thêm cơ hội nữa, đó là cơ hội khi chế tạo các sản phẩm tại Việt Nam thì chúng ta có cơ hội nhập khẩu các linh kiện, thiết bị với giá thành được ưu đãi, do vậy là người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi, khi mà chúng ta nhập khẩu linh kiện, thiết bị với giá thành hợp lý hơn thì chúng ta sẽ chế tạo ra những sản phẩm hợp lý hơn thì giá bán ra nó cũng sẽ hợp lý hơn, cạnh tranh hơn thì người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi trong việc này.
Bên cạnh đó, việc kêu gọi đầu tư đối với những nước có ký Hiệp định FTA với chúng ta cũng sẽ dễ dàng hơn, vì khi đó chúng ta tiến gần hơn, hiểu nhau hơn. Do vậy khi tiến hành các dự án đầu tư, liên doanh, liên kết với các đơn vị này nó sẽ thuận lợi hơn.
Đồng tình với quan điểm này, ông Cao Văn Hùng - Giám đốc phát triển thị trường quốc tế, Công ty CP Cơ khí chính xác Smart Việt Nam cho biết, bối cảnh mới hiện nay theo như trực tiếp doanh nghiệp đang triển khai thì chúng tôi thấy được chúng tôi có được những thuận lợi nhất định, và với cương vị là những người trực tiếp tham gia vào việc định hướng cho sự phát triển của doanh nghiệp thì chúng tôi thấy rằng, đây là thời điểm “vàng” để chúng tôi đầu tư. Bởi vì, thứ nhất, nhu cầu của khách hàng hiện tại đang tăng rất mạnh, họ trước đây có thể đặt hàng ở rất nhiều quốc gia, tuy nhiên, với rào cản bất ổn về chính trị, địa chính trị họ bắt đầu rút dần việc đặt hàng tại Trung Quốc, dẫn đến những công ty đang nằm trong chuỗi cung ứng của họ có được thêm những đơn hàng mới, có thêm những dòng sản phẩm mà hiện tại họ đang sản xuất tại Trung Quốc, theo đó, sản lượng của các khách hàng đang tăng rất mạnh.
Thứ hai là doanh nghiệp Việt Nam nói chung trong ngành sản xuất đang được hưởng lợi rất nhiều từ các làn song chuyển dịch của các khách hàng mới, do đó nếu chúng ta không chủ động chớp lấy cơ hội này thì chắc chắn là cơ hội sẽ vụt đi, và rất khó để chúng ta có lại những cơ hội như vậy. Đối với kinh doanh, quan trọng là tính thời điểm và thông tin, ai có thông tin trước, ai có chuẩn bị trước và ai biết được thời điểm nào sẽ diễn ra thì chắc chắn sẽ có đươc thành công không nhỏ.
Ở doanh nghiệp của chúng tôi, năm vừa rồi đã mở rộng quy mô nhà xưởng lên gấp đôi, đã mở thêm nhà máy mới với năng lực sản xuất tăng gấp đôi. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng mua thêm rất nhiều máy móc, để tăng năng lực sản xuất nội tại cho các mặt hàng nội tại và để phục vụ cho hệ sinh thái của ngành gia công kim loại tấm.
Từ trước đến nay có thể chúng tôi chưa có máy móc để cắt ống, uốn ống thì giờ chúng tôi đã trang bị thêm để tăng thêm tính cạnh tranh về dòng sản phẩm, mở rộng thêm dải sản phẩm để có thêm nhiều cơ hội khác.
Đấy là những hoạt động đầu tư cụ thể của chúng tôi trong năm vừa rồi để nâng cao tính cạnh tranh cũng như mở rộng thêm dải sản phẩm để có thêm các khách hàng từ các quốc gia khác, lĩnh vực khác.
Mặc dù vậy, TS. Phan Đăng Phong cũng thẳng thắn chỉ ra, còn nhiều thách thức bên cạnh lợi thế khi xuất khẩu, doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải cạnh tranh rất khốc liệt với những sản phẩm cùng loại khi nước bạn xuất khẩu sang, đồng thời, phải cạnh tranh về chất lượng, chúng ta phải làm sao đưa ra được sản phẩm cạnh tranh với giá thành hợp lý nhưng chất lượng luôn luôn đảm bảo bền vững, như vậy thì hàng hóa, doanh nghiệp mới phát triển bền vững được.
Theo đó, để đẩy nâng cao sức cạnh tranh, mở rộng thị trường, TS. Phan Đăng Phong cho rằng, doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ, định vào thị trường nào thì nghiên cứu cơ chế chính sách của thị trường đó, đặc biệt là cơ chế chính sách đã được 2 bên ký kết trong các FTA.
Ngoài ra, ở Bộ Công Thương hàng năm, mà đại diện là Cục Xúc tiến thương mại cũng phối hợp với các thương vụ nước ngoài tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại ở các nước sở tại, như vậy, các doanh nghiệp cần có những liên hệ với Cục Xúc tiến thương mại để có được kế hoạch, đưa catalogue sản phẩm của mình để quảng bá sản phẩm. Bên cạnh đó, tìm hiểu các thông tin của một số doanh nghiệp đã thành công ở thị trường đó để lấy đó làm kinh nghiệm để khi vào thị trường mới mình tránh được rủi ro.
Thứ hai, về nội tại các doanh nghiệp, tôi thấy cần đầu tư hơn nữa về nguồn nhân lực, trang thiết bị cũng như đầu tư công nghệ để có thể sở hữu các công nghệ của riêng mình, để khi có sản phẩm cần phải thay đổi thì chúng ta có thể thay đổi ngay mà không bị động đối với các đối tác nước ngoài.
Đồng thời, dây chuyền sản xuất thì cũng cần hiện đại hoá, đầu tư tốt hơn khi đó giá thành mới cạnh tranh, chất lượng đảm bảo thì mới tạo ra được sự bền vững cho sản phẩm của mình trong chuỗi sản phẩm toàn cầu.
