Công nghệ sản xuất ống gang cầu

Với tốc độ tăng trưởng kinh tế kéo theo tốc độ đô thị hoá đã làm cho nhu cầu nước sinh hoạt ngày một cao, nên phải cần tới khối lượng ống gang cầu ngày một lớn. Chỉ tính riêng 26 dự án cấp nước đô thị giai đoạn 1996-2000 đã phải sử dụng tới 450.000 tấn ống. Theo dự báo tới năm 2020 (khi nước ta đạt chỉ tiêu là một nước công nghiệp) thì phải cần tới 600.000 tấn ống gang cầu để đảm bảo công suất cấp nước sạch hơn 16 triệu m3/ngày. Đây là một nhu cầu cực kỳ lớn đối với ngành cấp nước sạch Thành phố Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung.
Thế nhưng, thực tế các cơ sở sản xuất ống gang lớn nhất trong nước như Mai Động (Hà Nội), Tân Long (Hải Phòng), Đài Việt (Đồng Nai) mới đáp ứng được 15% thị phần (cả ống gang xám và gang cầu), còn 85% phải nhập khẩu của Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản. Theo tính toán của ngành Nước thì mỗi năm Việt Nam đã nhập khẩu 85.000 tấn ống gang cầu. Lý do chính khiến cho ống gang cầu nội chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường đó là công nghệ lạc hậu, năng suất thấp, chất lượng ống chưa cao (mặc dù giá bán chỉ bằng 50% nhập ngoại).
Trước yêu cầu bức xúc ấy, Giám đốc Công ty Mai Động- ông Nguyễn Việt Hà đã chủ động đề xuất phương án sản xuất ống gang cầu. Mục tiêu của phương án là sản xuất bằng được sản phẩm ống gang cầu chất lượng cao, nhằm khẳng định thương hiệu ống gang cầu Mai Động trong tiến trình hội nhập quốc tế, chí ít là cho thị phần trong nước phải có tỷ lệ xứng đáng. Mục tiêu ấy của Công ty Mai Động đúng theo tinh thần phát huy “nội lực” được thể hiện nổi bật ở những điểm sau đây:
Thứ nhất, Giám đốc Nguyễn Việt Hà (với tư cách là Chủ nhiệm công trình khoa học) đã cùng tập thể tác giả tham gia công trình này, mạnh dạn đầu tư có lựa chọn thiết bị công nghệ mới nhất và tự thiết kế, chế tạo các thiết bị có thể chế tạo trong nước, đưa vào sử dụng hiệu quả dây chuyền công nghệ “Đúc ống gang cầu bằng phương pháp ly tâm- trong khuôn kim loại- làm nguội bằng nước” tạo ra sản phẩm ống gang cầu, chất lượng đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 2531- K9 chịu áp lực cao, có độ bền gấp 2 lần so với ống gang xám. Lấy ống gang cỡ 200 để so sánh: ống gang xám có độ dày 11 mm, chịu được áp lực nước tối đa 30kg/cm2; ống gang cầu chỉ dày 6,4mm, nhưng chịu được áp lực bơm tối đa 50kg/cm2. Đây là công nghệ tiên tiến nhất, lần đầu tiên đưa vào sử dụng tại Việt Nam (khác với công nghệ làm nguội trong khuôn có lót cát nhựa).
Thứ hai, Công ty Mai Động đang đầu tư tiếp giai đoạn II dây chuyền sản xuất ống gang cầu, nâng công suất lên 10.000 tấn 20.000 tấn/năm. Dây chuyền này được đầu tư chiều sâu, hoàn chỉnh công nghệ, nâng cao chất lượng ống sản phẩm, sản xuất được ống gang cầu chịu áp lực cao, bên trong có lót vữa xi măng ly tâm, bên ngoài phủ lớp kẽm và lớp bitum có tác dụng chống rỉ và đảm bảo vệ sinh môi trường nước sạch, ổn định chất lượng. ống gang cầu Mai Động đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 2531-K9 1998(E), là tiêu chuẩn rất ngặt nghèo dành riêng cho sản phẩm ống gang cầu hiện nay. Đạt được tiêu chuẩn này là chỗ dựa tin cậy của  khách hàng đối với sản phẩm ống gang cầu mang thương hiệu “Công ty Mai Động- Việt Nam”. Vì thế mà năm 2003, Công ty Mai Động đã xuất khẩu và dự kiến năm 2004 sẽ đạt 1,5 triệu USD xuất khẩu. Đây là điều có thực của Mai Động.
Thứ ba, cách làm của Công ty Mai Động rất sáng tạo khi lựa chọn thiết bị nhập ngoại (chỉ nhập 10 máy đã lựa chọn kỹ càng) và tự chế tạo 25 máy. Như vậy, tỷ lệ số lượng đầu máy được  nội địa hoá đã chiếm tới 71% (25 máy/35 máy), vừa phát huy được nội lực lại vừa tiết kiệm kinh phí nhập ngoại thiết bị. Theo dự toán đầu tư là 300 tỷ đồng cho dự án sản xuất gang cầu, Giám đốc Nguyễn Việt Hà đã mạnh dạn chia lẻ thành 2 giai đoạn nhằm rút ngắn thời gian đầu tư xây dựng, giảm chi phí, nhanh chóng có sản phẩm đưa ra đáp ứng cho thị trường và Công ty sẽ thu nhận được rất nhiều kinh nghiệm quý báu ở giai đoạn đầu. Bởi vậy, giai đoạn I (2002-2003) với cách làm táo bạo vừa nói ở trên, Công ty Mai Động mới bỏ ra 70 tỷ đồng (chỉ bằng 1/4 dự toán) mà đã có được sản phẩm ống gang cầu đưa ra thị trường, góp phần chủ yếu đưa Công ty đạt doanh thu 105 tỷ đồng năm 2003 và tạo được uy tín cũng như tạo được công ăn việc làm cho 150 con người. Hiệu quả thứ hai là qua giai đoạn I đã làm cho đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ của Công ty có thêm kinh nghiệm chuẩn bị bước vào giai đoạn II (2004), bổ sung dây chuyền sản xuất mới. Tất cả vì mục tiêu Công ty Mai Động đề ra là năm 2004 phấn đấu đạt được 10.000 tấn ống gang cầu, chiếm phần lớn trong doanh thu 150 tỷ đồng. Đúc kết được bài học thắng lợi ở giai đoạn I, bước vào giai đoạn II sẽ là hiện thực.
Hơn thế, đội ngũ kỹ sư, cán bộ kỹ thuật và công nhân của Công ty đã làm chủ được công nghệ sản xuất ống tiên tiến nhất hiện nay, mở ra khả năng nghiên cứu, từng bước tự chế tạo các thiết bị trong dây chuyền hoặc chuyển giao công nghệ sản xuất ống cho các đơn vị khác.
Cái đáng trân trọng ở đây là tại một Công ty (vốn là ngành cơ khí) trực thuộc Thành phố Hà Nội, đã trải qua nhiều thăng trầm và thử thách khắc nhiệt của cơ chế thị trường. Trong cái khó khăn ấy, Giám đốc Nguyễn Việt Hà đã cùng tập thể cán bộ Công ty mạnh dạn và sáng tạo một hướng đi cho đơn vị mình theo hướng phát triển “Tự chủ- bền vững”. Chủ nhiệm công trình Nguyễn Việt Hà cũng như tập thể tác giả 13 con người đã không ỷ lại, trông chờ, kêu ca khó khăn… sản phẩm ống gang cầu Mai Động đã trả lời đầy đủ tất cả. Ngày 21/4/2004, lễ trao giải sáng tạo KHCN Việt Nam VIFOTEC sẽ long trọng tổ chức tại Nhà hát lớn thành phố Hà Nội. Giải nhì sẽ được trao cho tập thể tác giả này là một đánh giá xác đáng. Được biết, ông Nguyễn Việt Hà là ứng cử viên HĐND thành phố Hà Nội lần bầu cử này (24/4/2004). Hà Nội đang cần những người như ông khi tham gia vào chính quyền Thành phố.