Tại Triển lãm thành tựu phát triển ngành Công Thương với chủ đề “80 năm Ngành Công Thương lớn mạnh cùng đất nước”, bên cạnh những tư liệu, hình ảnh lịch sử, nhiều hiện vật tiêu biểu đã được giới thiệu tới công chúng, trong đó có các sản phẩm phân bón của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (Đạm Phú Mỹ) và Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau). Những sản phẩm quen thuộc với nhà nông chính là minh chứng sống động cho sự trưởng thành của lĩnh vực chế biến dầu khí Việt Nam, cũng như đóng vai trò chiến lược trong việc bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.
Mặc dù là một trong những nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, có nhu cầu phân đạm hàng năm trên 2 triệu tấn, nhưng cho đến cuối thập niên 1990, cả nước chỉ có duy nhất Nhà máy Phân đạm Hà Bắc với sản lượng đáp ứng vỏn vẹn 7 - 10% nhu cầu. Số còn lại, hàng năm Việt Nam phải bỏ ra một khoản ngoại tệ rất lớn để nhập khẩu. Sự phụ thuộc gần như tuyệt đối vào nguồn ure quốc tế khiến thị trường trong nước thường xuyên biến động theo giá và nguồn cung toàn cầu. Khi giá ure “sốt nóng”, nông dân gánh nặng chi phí, còn khi thị trường “sốt lạnh”, nhiều doanh nghiệp phân bón lại rơi vào cảnh thua lỗ, phá sản.
Chính trong bối cảnh đó, sự ra đời của Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Nhà máy Đạm Cà Mau đã trở thành bước ngoặt lịch sử, giúp Việt Nam thoát khỏi cảnh phụ thuộc nhập khẩu, tự chủ hoàn toàn nguồn cung trong nước và vươn lên xuất khẩu phân đạm chất lượng cao ra nhiều thị trường lớn.
Dấu mốc mở đầu là Nhà máy Đạm Phú Mỹ - nhà máy sản xuất phân đạm từ khí thiên nhiên đầu tiên ở Việt Nam, khởi công vào đầu năm 2001. Dự án có công suất thiết kế 740.000 tấn ure/năm, được Chính phủ phê duyệt hạn mức đầu tư là 486 triệu USD, tổng dự toán là 445 triệu USD, và kế hoạch thi công trong 36 tháng. Tuy nhiên, Nhà máy đã được hoàn thành chỉ với chi phí 380 triệu USD, tiết kiệm 65 triệu USD so với tổng dự toán được duyệt hay tiết kiệm 106 triệu USD so với hạn mức đầu tư. Đồng thời, Nhà máy được đưa vào vận hành trong quý 4/2004, sớm hơn 2 tháng so với kế hoạch ban đầu, các sản phẩm đều đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, môi trường quốc tế.
Cùng với Nhà máy Đạm Hà Bắc, Nhà máy Đạm Phú Mỹ đã ngay lập tức đáp ứng đến 45% nhu cầu phân bón cả nước, góp phần bình ổn thị trường. Chỉ sau 5 năm đi vào hoạt động, Nhà máy Đạm Phú Mỹ đã thu hồi vốn và trả hết nợ vốn vay.
Tiếp nối thành công của Đạm Phú Mỹ, năm 2012, Nhà máy Đạm Cà Mau với công suất thiết kế 800.000 tấn urê/năm chính thức đi vào hoạt động. Công trình có tổng mức đầu tư khoảng 760 triệu USD, tiết kiệm 150 triệu USD so với phương án tài chính ban đầu. Đặt tại cuối đường ống dẫn khí PM3 - Cà Mau, Nhà máy đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu phân bón của Đồng bằng sông Cửu Long - vựa lúa quốc gia. Đáng chú ý, đây là cơ sở sản xuất urê hạt đục duy nhất tại Việt Nam, áp dụng công nghệ tiên tiến nhất Đông Nam Á.
So với urê hạt trong thông thường, quá trình sản xuất urê hạt đục đòi hỏi công nghệ sản xuất phức tạp hơn nhằm giúp sản phẩm phân giải chậm hơn, hạn chế thất thoát đạm và cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây trồng. Không chỉ phục vụ thị trường nội địa, các sản phẩm của Đạm Cà Mau được xuất khẩu số lượng lớn đến nhiều quốc gia, bao gồm các thị trường có hàng rào kỹ thuật nghiêm ngặt hàng đầu thế giới, như Australia, New Zealand,…
Đến nay, Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Nhà máy Đạm Cà Mau đã cung ứng cho thị trường trong nước hàng chục triệu tấn phân bón, hóa chất chất lượng cao, với hiệu suất vận hành thường xuyên vượt công suất thiết kế từ 10 - 15%. Nhờ chủ động nguồn cung, Việt Nam không còn phụ thuộc vào nhập khẩu phân đạm, qua đó tiết kiệm được một lượng ngoại tệ đáng kể để dành cho các chương trình phát triển kinh tế - xã hội khác.
Ngoài ra, sự tự chủ về nguồn cung phân đạm không chỉ giúp ổn định chi phí sản xuất nông nghiệp, bảo vệ thu nhập của hàng chục triệu hộ nông dân, mà còn giữ vững năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế, nhất là trong bối cảnh giá phân bón quốc tế tăng vọt thời gian qua.
Bên cạnh những ý nghĩa chiến lược về kinh tế - xã hội, cả Nhà máy Đạm Phú Mỹ và Nhà máy Đạm Cà Mau đều được nhà bản quyền công nghệ Haldo - Topsoe (Đan Mạch) trao chứng nhận "vận hành xuất sắc", ghi nhận là các cơ sở vận hành an toàn, hiệu quả hàng đầu thế giới với cùng công nghệ, vượt xa chuẩn thông thường. Riêng Nhà máy Đạm Cà Mau trở thành công ty duy trì cụm tạo hạt vận hành liên tục, ổn định lâu nhất tại các nước nhiệt đới sử dụng công nghệ tạo hạt tầng sôi của Nhà bản quyền ToYo (Nhật Bản). Đây là niềm tự hào không chỉ cho Đạm Phú Mỹ, Đạm Cà Mau, mà còn khẳng định trình độ quản lý - kỹ thuật của người Việt.
Triển lãm thành tựu phát triển ngành Công Thương với chủ đề "80 năm Ngành Công Thương lớn mạnh cùng đất nước" do Bộ Công Thương chủ trì, giao Tạp chí Công Thương thiết kế, thi công, vận hành thuộc khuôn khổ Triển lãm quốc gia “Rạng rỡ Việt Nam, 80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc" nhân dịp Kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh (02/9/1945 - 02/9/2025).
Gian triển lãm “80 năm Ngành Công Thương lớn mạnh cùng đất nước” đặt tại Sảnh 8 (Hall 8 - H8) của Nhà Triển lãm Kim Quy, thuộc chủ đề "Kiến tạo và phát triển", được chia ra làm 5 khu vực: Khu vực Khánh tiết; Khu vực Ngành Công Thương - 80 năm lịch sử hào hùng; Khu vực Ngành Công Thương - Thành tựu và dấu ấn; Khu vực Ngành Công Thương trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước; Khu vực trải nghiệm và tương tác.
Triển lãm sẽ kéo dài đến hết ngày 15/9/2025.
