Ghi nhận từ Hội nghị bàn tròn Quốc gia về sản xuất sạch hơn lần 4

Hội nghị bàn tròn quốc gia về sản xuất sạch hơn lần thứ 4 đã diễn ra tại thành phố Huế từ ngày 8-9/10/2009, do Bộ Tài Nguyên & Môi trường (Tổng cục Môi trường), Bộ Công Thương (Hợp phần sản xuất sạch

 

Hội nghị đã nhận được sự tham gia nhiệt tình của trên 160 đại biểu, là đại diện của các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức quốc tế, các chuyên gia tư vấn và các doanh nghiệp công nghiệp trên cả nước. Những nội dung được đưa ra thảo luận gồm: Hiện trạng và hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn (SXSH) tại Việt Nam và định hướng thực hiện Chiến lược SXSH trong công nghiệp; Phát triển đô thị và khu công nghiệp bền vững; Tiết kiệm và sử dụng năng lượng hiệu quả; Các cơ chế tài chính cho các dự án môi trường nói chung và các dự án SXSH/tiết kiệm năng lượng nói riêng.

Sản xuất sạch hơn

Sản xuất sạch hơn đã được giới thiệu và trình diễn thành công ở Việt Nam hơn 10 năm nay thông qua các dự án tài trợ của nước ngoài và đã bước đầu được thực hiện rộng khắp trên một số tỉnh, thành. Tính đến quý III năm 2009, Việt Nam đã có hơn 300 doanh nghiệp áp dụng SXSH. Tháng 9 năm 2009, với việc Chính phủ phê duyệt Chiến lược sản xuất sạch hơn trong công nghiệp, SXSH đã nhận được sự quan tâm và ủng hộ tích cực của Chính phủ. Bộ Công Thương, với vai trò là cơ quan chủ trì thực hiện chiến lược sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc điều phối, phổ biến rộng rãi SXSH trên các cơ sở công nghiệp cả nước. Trong thời gian qua, việc phổ biến SXSH tại Việt Nam còn gặp nhiều thách thức như, nhận thức của lãnh đạo doanh nghiệp về tầm quan trọng của SXSH còn thấp, SXSH chưa nói ngôn ngữ của các doanh nghiệp, các hoạt động phổ biến SXSH chưa tập trung vào lợi ích kinh tế của SXSH... Đây sẽ là những thách thức mà Bộ Công Thương sẽ phải vượt qua trong thời gian thực hiện Chiến lược từ nay đến hết năm 2020.

Qua thảo luận, các đại biểu đã đưa ra một số giải pháp như: sử dụng tốt hơn truyền thông đại chúng để phổ biến, đưa SXSH vào các trường quản lý doanh nghiệp; đưa SXSH vào các lớp đào tạo dành cho CEO và việc thúc đẩy SXSH thông qua các quỹ tài chính và ngân hàng có hỗ trợ vốn đối với các dự án SXSH.

Phát triển đô thị và khu công nghiệp bền vững

Vấn đề phát triển đô thị và khu công nghiệp (KCN) bền vững của Việt Nam chưa mạnh mẽ, chủ yếu các đô thị và KCN của Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm nước ngoài. Nội dung chính của một đô thị và KCN bền vững chính là việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực (năng lượng, nước, điện), trao đổi, tái chế và xử lý chất thải. Hiện ở Việt Nam, để phát triển đô thị và KCN bền vững còn gặp nhiều rào cản: Hạ tầng đô thị, KCN còn yếu kém, diện tích cây xanh chưa nhiều; quy hoạch KCN và đô thị còn chưa hợp lý dẫn đến các doanh nghiệp khó có điều kiện trao đổi chia sẻ chất thải, nguyên liệu, nguồn lực.

Hội nghị bàn tròn đưa ra giải pháp là Việt Nam cần phải xây dựng một chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển bền vững đô thị và một chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển bền vững KCN; hoàn thiện chính sách về phát triển các khu đô thị và KCN.

Tiết kiệm và sử dụng năng lượng hiệu quả

Tiết kiệm năng lượng (TKNL) là một nội dung lớn của sản xuất và tiêu thụ bền vững. Chính phủ Việt Nam rất quan tâm đến TKNL và đã có một chương trình quốc gia do Bộ Công Thương chủ trì. Các hoạt động TKNL đã thực hiện tương đối rộng rãi trên nhiều tỉnh, thành.

Hiện nay, Việt Nam đã bước đầu hình thành một thị trường về TKNL, đã có nhiều cơ chế tài chính cho việc tiết kiệm năng lượng, mạng lưới tổ chức hỗ trợ TKNL từ trung ương đến địa phương. Các doanh nghiệp đã nhận thức được ý nghĩa của việc TKNL. Vấn đề đối với doanh nghiệp là điều kiện để xây dựng các dự án đầu tư về TKNL như tài chính, kỹ thuật và nguồn nhân lực.

Chính phủ Việt Nam đã có Nghị định về TKNL và dự kiến sẽ có Luật TKNL được ban hành trong năm 2010.

Các cơ chế tài chính

Ngoài các vấn đề kỹ thuật, Hội nghị bàn tròn SXSH lần thứ 4 còn có một phiên toàn thể về các cơ chế tài chính hỗ trợ cho các dự án/các doanh nghiệp thực hiện SXSH, áp dụng công nghệ sạch, công nghệ tiết kiệm năng lượng. Qua các trình bày của Hội nghị bàn tròn, có thể thấy, hiện nay ở Việt Nam đã có rất nhiều quỹ tài chính có tiềm năng hỗ trợ cho các dự án sản xuất và tiêu dùng bền vững, như: Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam của Bộ Tài nguyên và Môi trường; Quỹ Tín dụng Xanh của Chính phủ Thụy Sĩ; Chương trình bảo lãnh vốn vay của Dự án tiết kiệm năng lượng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ; Quỹ đầu tư phát triển địa phương; Quỹ đầu tư tư nhân... Vấn đề là làm sao để các doanh nghiệp biết đến và biết cách tiếp cận các nguồn vốn một cách hiệu quả. Đây cũng là vấn đề còn trăn trở đối với các đại biểu tham dự Hội nghị.