Hãng tin Bloomberg (Hoa Kỳ) cho biết giá khí đốt tăng vọt đã buộc công ty hoá chất lớn nhất Ba Lan Grupa Azoty phải tạm dừng các loại phân bón chính, bao gồm các loại phân bón có chứa nitrogen như phân đạm. Bên cạnh đó, Grupa Azoty cũng phải giảm sản lượng ammonia do không đảm bảo được mức lợi nhuận cần thiết khi giá khí đốt liên tục lập kỷ lục mới.
Khí đốt là một nguyên liệu chủ chốt của hoạt động sản xuất phân bón. Do đó việc giá khí đốt tại châu Âu liên tục tăng cao do Nga giảm lượng khí đốt cung ứng cho châu Âu đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hãng phân bón và hoá chất tại đây. Trong ngày 25/8, giá khí đốt giao tháng 10/2022 trên Sàn giao dịch TTF (Hà Lan) đã có lúc đạt tới 296 EUR/MWh - gấp 640% so với cùng kỳ năm ngoái.
Grupa Azoty hiện chưa cho biết việc ngưng sản xuất này sẽ kéo dài trong bao lâu. Công ty này hiện là hãng sản xuất phân bón có chứa khoáng chất lớn thứ hai tại Liên minh châu Âu (EU) và cũng là một trong những đơn vị tiêu thụ khí đốt lớn nhất của Ba Lan.
Trước đó, một số hãng sản xuất phân bón của EU cũng đã phải ngưng hoạt động vì giá khí đốt tăng vọt. Đầu tuần này, Anwil SA - bộ phận hoá dầu của hãng lọc dầu lớn nhất Ba Lan PKN Orlen SA cũng tuyên bố dừng sản xuất phân bón do giá năng lượng neo cao kỷ lục.
Ông Chris Lawson, trưởng Bộ phận thị trường phân bón thuộc hãng nghiên cứu thị trường CRU Group (Anh), cho biết “Tôi cho rằng không công ty phân bón nào ở châu Âu có thể tiếp tục sản xuất ngoài những doanh nghiệp đã có sự chuẩn bị từ trước. Chúng tôi dự báo giá ammonia sẽ tiếp tục tăng lên”.
Chuyên gia phân tích Krzystof Koziel từ ngân hàng Bank Pekao SA (Ba Lan) cho biết việc Grupa Azoty ngưng sản xuất phân bón là điều đã được dự báo trước khi giá khí đốt tăng cao kỷ lục. Hiện thị trường đang chờ xem liệu Chính phủ Ba Lan có hỗ trợ Grupa Azoty nối lại sản xuất phân bón hay không, cũng như quan sát những dấu hiệu về sự tăng giá trở lại trên thị trường ngũ cốc – nhân tố có thể giúp giá phân bón tăng lên hơn nữa.
Nhiều chuyên gia đã liên tục cảnh báo việc sử dụng phân bón trong canh tác nông nghiệp trên toàn cầu đang giảm xuống do giá phân bón tăng mạnh trong thời gian dài vừa qua và điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh lương thực toàn cầu. Theo Hiệp hội Phân bón Quốc tế (IFA), lượng phân bón hoá học được sử dụng trên thế giới có thể giảm tới 7% trong niên vụ tới, đây là mức giảm mạnh nhất kể từ năm 2008.
Hãng tin Bloomberg dẫn lời một quan chức cấp cao của IFA cho biết nếu châu Âu gia tăng nhập khẩu phân bón nhằm bù đắp sự thiếu hụt nguồn cung thì các khu vực như Nam Á, Tiểu sa mạc Sahara tại châu Phi, và nhiều khu vực của Mỹ Latin sẽ đối mặt rủi ro thiếu hụt nguồn cung phân bón, và tình trạng căng thẳng trên thị trường phân bón trở nên nghiêm trọng hơn.
Thông thường, EU nhập khẩu một lượng lớn phân bón từ Nga. Tuy nhiên, kể từ khi cuộc xung đột Nga – Ukraine nổ ra hồi cuối tháng 2 vừa qua, EU đã giảm nhập khẩu phân bón từ Nga và đẩy mạnh nhập khẩu từ các quốc gia khác. Điều này đang khiến các quốc gia nghèo hơn ngày càng khó tiếp cận được với các nguồn cung phân bón.
Sau tuyên bố ngưng sản xuất của Grupa Azoty, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Ba Lan Henryk Kowalczyk cho biết Grupa Azoty có đủ lượng phân bón dự trữ để cung cấp cho vụ gieo trồng mùa Thu. Ông bày tỏ hy vọng thị trường sẽ bình ổn vì Ba Lan “cần phải nghĩ đến vụ gieo trồng mùa xuân nữa”.
Phân bón không phải là ngành công nghiệp duy nhất đang chịu ảnh hưởng từ sự leo thang của giá khí đốt. Theo hãng tin Reuters, gần 50% hãng luyện kim nhôm và kẽm ở châu Âu đã phải đóng cửa vì giá năng lượng tăng vọt.
