Nắng nóng cực đoan tại nhiều quốc gia
Tỉnh Tứ Xuyên, một trong những tỉnh lớn nhất của Trung Quốc với 84 triệu dân, đã yêu cầu đóng cửa toàn bộ các nhà máy trong vòng 6 ngày để tiết kiệm năng lượng, ưu tiên điện cho nhu cầu của khu dân cư. Yêu cầu này áp dụng với nhà máy của các doanh nghiệp hàng đầu thế giới như Foxconn và Intel. Tứ Xuyên và nhiều khu vực khác tại Trung Quốc đang trải qua đợt nắng nóng nghiêm trọng nhất trong vòng 60 năm trở lại đây, khiến nhiều nhà máy thuỷ điện gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn phát điện.
Châu Âu cũng đang hứng chịu nắng nóng cực đoan với nhiệt độ trên 40 độ C, gây ra đợt hạn hán tồi tệ nhất 500 năm trở lại đây. 63% diện tích đất liền thuộc Liên minh châu Âu (EU) và Anh hiện chịu cảnh khô hạn hoặc rơi vào mức cảnh báo khô hạn.
Tại Đức - nền kinh tế lớn nhất khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone), nhiều tàu chở hàng hoá, nguyên liệu, nhiên liệu chỉ hoạt động cầm chừng vì các con sông cạn nước. Các nhà máy điện hạt nhân tại Pháp cảnh báo nguy cơ không đủ nước để làm mát có lò phản ứng. Mực nước của các hồ thuỷ điện tại nhiều quốc gia châu Âu, đặc biệt là tại Na Uy, hiện cũng xuống mức thấp đáng báo động.
Còn ở Hoa Kỳ, tiểu bang California vừa kêu gọi người dân tự nguyện tiết kiệm điện từ 4 giờ chiều đến 9 giờ tối, và hạn chế sử dụng các thiết bị điện không cần thiết do lo ngại nguồn cung điện không đáp ứng đủ nhu cầu khi nhiệt độ một số nơi tại đây có thể lên đến 43 độ C.
Nhận định về tác động của tình trạng nắng nóng cực đoạn hiện nay, ông Ben May – Giám đốc nghiên cứu vĩ mô toàn cầu của tổ chức nghiên cứu kinh tế Oxford Economics (Anh) nhận định những sự việc này “có thể tác động đáng kể đến các khu vực chịu ảnh hưởng”.
Mức độ tổn thương còn tùy thuộc vào việc nắng nóng kéo dài bao lâu và lượng mưa bị thiếu hụt đến mức nào. Tuy nhiên, tại các quốc gia như Đức, giới phân tích đã cảnh báo tình trạng nhiệt độ cao có thể kéo dài trong thời gian còn lại của mùa Hè này và các doanh nghiệp đang phải chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất khi nguồn cung năng lượng có thể sẽ bị điều tiết cho khu vực dân cư.
Đức và nhiều quốc gia châu Âu khác đang đối mặt với tình trạng căng thẳng nguồn cung khí đốt nghiêm trọng và phải áp dụng các biện pháp tiết kiệm điện để dự trữ khí đốt cho mùa Đông đang đến gần. Tại trung Quốc, giới chức nước này nhận định tình trạng nắng nóng nghiêm trọng sẽ còn kéo dài đến tháng 9.
Gây tổn thất kinh tế nghiêm trọng
Không chỉ khiến cuộc khủng hoảng năng lượng trở nên trầm trọng hơn, nắng nóng cực đoạn còn ngăn cản hoạt động giao thương hàng hoá khi dòng chảy các con sông quan trọng đều khô cạn, nguồn cung nước ngọt cho canh tác nông nghiệp thiếu hụt, các nhà máy sản xuất cũng khó làm mát hơn, và năng suất lao động sụt giảm.
Thời tiết khắc nghiệt có thể càng làm trầm trọng thêm "các điểm nghẽn vốn có" trong chuỗi cung ứng. Đây là lý do chính khiến lạm phát vẫn chưa được kiểm soát, ông Ben May cho biết.
Kinh tế toàn cầu hiện đang chịu nhiều sức ép. EU đứng trước rủi ro suy thoái cao khi giá năng lượng tăng vọt dưới tác động của cuộc xung đột quân sự Nga – Ukraine. Lạm phát cao và các đợt nâng mạnh lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) cũng đang đe doạ tăng trưởng kinh tế của Hoa Kỳ. Trung Quốc thì đang vật lộn với hậu quả từ các đợt phong toả chống COVID-19 và cuộc khủng hoảng bất động sản.
Trong tuần này, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã cho biết “Hiện tại, chúng ta (Trung Quốc) đang ở trong thời kỳ khó khăn nhất của quá trình bình ổn kinh tế".
Việc dừng hoạt động các nhà máy tại tỉnh Tứ Xuyên, trung tâm sản xuất chất bán dẫn và pin mặt trời của Trung Quốc, sẽ gây tác động mạnh đến chuỗi cung ứng của hàng loạt doanh nghiệp điện tử lớn trên toàn cầu. Tỉnh này còn là trung tâm ngành khai thác lithium của Trung Quốc. Lithium là thành phần chủ chốt để sản xuất các loại pin điện, việc đóng cửa các nhà máy khai thác và tinh chế quặng sẽ khiến chi phí nguyên liệu thô tăng lên.
Các chuyên gia dự báo đợt nắng nóng hiện nay sẽ tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong năm nay. Tập đoàn tài chính Nomura (Nhật Bản) đã hạ dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong năm nay xuống còn 2,8%, thấp hơn rất nhiều so với mức mục tiêu 5,5% của chính phủ Trung Quốc. Trong khi đó, tập đoàn tài chính Goldman Sachs (Hoa Kỳ) hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc xuống mức 3%.
Tại Đức, việc mực nước sông Rhine rơi xuống dưới mức báo động đã cản trở hoạt động của tàu thuyền. Con sông này là tuyến vận chuyển quan trọng với hóa chất, ngũ cốc và các loại hàng hóa như than đá – vốn đang có nhu cầu cao khi Đức tìm cách dự trữ nhiên liệu cho mùa Đông. Việc chuyển đổi hình thức vận chuyển được nhận định sẽ gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là do thiếu lao động.
Ông Holger Lösch – Phó giám đốc Liên đoàn Công nghiệp Đức cảnh báo "Việc các nhà máy hóa chất và thép tại Đức bị đóng cửa chỉ là vấn đề thời gian, do các nguyên liệu không thể được chuyển đến và các phương tiện chuyên chở cỡ lớn không hoạt động được".
Trong đợt hạn hán kỷ lục năm 2018, việc mực nước sông Rhine xuống thấp đã khiến tăng trưởng GDP của Đức giảm 0,3%. Ông Carsten Brzeski - Giám đốc Nghiên cứu Vĩ mô tại tập đoàn ngân hàng ING (Hà Lan) dự báo trong lần này, việc sông Rhine khô cạn sẽ khiến GDP của Đức giảm ít nhất 0,5% trong nửa cuối năm nay.
Đối mặt với nhiều khó khăn liên tiếp, dữ liệu cho thấy niềm tin kinh doanh tại Đức đã tiếp tục giảm xuống trong tháng 8. Ông Carsten Brzeski cho rằng nước này sẽ phải cần đến "một điều kỳ diệu về kinh tế" để tránh rơi vào suy thoái trong những tháng tới.
Đối với Hoa Kỳ, nắng nóng kỷ lục khiến các hồ chứa nước lớn khô cạn buộc chính quyền nhiều địa phương phải áp dụng chính sách giảm sử dụng nước bắt buộc. Gần 75% nông dân Hoa Kỳ cho biết khô hạn năm nay đang hủy hoại vụ mùa của họ, gây ra tổn thất lớn về thu nhập, theo một khảo sát của Liên đoàn Trang trại Hoa Kỳ. Khảo sát được thực hiện tại 15 bang trong giai đoạn tháng 6 – tháng 7 ở những vùng khô hạn nhất, từ Texas đến North Dakota và California. Các bang này đóng góp gần nửa sản lượng nông nghiệp cho Hoa Kỳ.
Ông Bob Ward – Giám đốc Chính sách và Truyền thông tại Viện nghiên cứu Môi trường và Biến đổi Khí hậu Grantham thuộc Trường Kinh tế London (Anh) cho biết “Nắng nóng không phải là điều đáng ngạc nhiên. Đó chính xác là những gì chúng ta đã dự đoán và là một phần của xu hướng hiện tại: các sự kiện sẽ diễn ra thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn và trên khắp thế giới".
