Chủ trì cuộc họp báo quốc tế về kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 chiều tối ngày 26/6/2020, ngay sau khi các Phiên họp kết thúc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh các cơ quan ngoại giao, các nhà báo quốc tế và trong nước đã có mặt đông đủ.
Trân trọng tinh thần xây dựng, gắn kết của các nước thành viên ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, lần đầu tiên trong hơn nửa thế kỷ, Hội nghị Cấp cao thường kỳ của ASEAN được tổ chức theo hình thức trực tuyến.
Tất cả các thành viên đại diện cho lãnh đạo các nước ASEAN đều có mặt đông đủ; có sự thống nhất, đồng thuận rất cao về những vấn đề quan trọng trong nội khối ASEAN.
Đánh giá cao kết quả chống dịch Covid-19 trong các nước ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, ASEAN có tỷ lệ tử vong thấp, phần lớn hiện nay dịch bệnh đã được kiểm soát.
Điển hình, Việt Nam trong 75 ngày liên tiếp, Thái Lan trong hơn 1 tháng liên tiếp không ghi nhận ca nhiễm mới trong cộng đồng. Một số nước bị ảnh hưởng nặng như: Singapore, Malaysia... hiện đang kiểm soát tốt tình hình; số người lây nhiễm giảm; đang thiết lập trạng thái “bình thường mới”.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, cuộc chiến chống dịch Covid-19 là nỗ lực lớn của các nước ASEAN. Đặc biệt, trên tinh thần thân thiện và hợp tác, các nước thành viên ASEAN đã bàn thảo nhiều vấn đề quan trọng với 5 trọng tâm:
Thứ nhất, tập trung kiểm soát đại dịch Covid-19 và chủ động đẩy mạnh phục hồi kinh tế- xã hội, hợp tác nội khối;
Thứ hai, tiếp tục xây dựng Cộng đồng vững mạnh theo các mục tiêu đã đặt ra cho 2020, đến nay có 96% số hành động xây dựng Cộng đồng đang được tích cực hợp tác triển khai và định hướng Tầm nhìn ASEAN sau 2025;
Thứ ba, mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ đối ngoại của ASEAN với các đối tác trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, hợp tác cùng có lợi, đề cao vai trò trung tâm của ASEAN;
Thứ tư, gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định cho hợp tác phát triển bền vững, thịnh vượng cho mọi người dân;
Thứ năm, đề cao tinh thần thiện chí và tuân thủ luật pháp, nhất là luật pháp quốc tế trong giải quyết những khác biệt tại khu vực.
Thủ tướng lưu ý, trong suốt thời gia diễn ra Hội nghị, các nhà Lãnh đạo ASEAN đã bàn sâu, thảo luận kỹ về những diễn biến gần đây trong tình hình quốc tế và khu vực, kể cả những vấn đề nổi cộm trong khu vực châu Á và quốc tế. Lãnh đạo các nước ASEAN nhất trí tiếp tục thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn; tuân thủ luật pháp quốc tế thông qua đối thoại, hợp tác, tuân thủ Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Đặc biệt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, các nước thành viên ASEAN kêu gọi các bên kiềm chế, tránh làm phức tạp thêm tình hình, thực hiện đầy đủ quy định quốc tế, đặc biệt Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và sớm khôi phục đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.
Các nước thành viên ASEAN mong muốn vấn đề bang Rakhine được giải quyết trên tinh thần nhân đạo; vấn đề bán đảo Triều Tiên, Palestine-Israel... được giải quyết.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, một tinh thần đoàn kết, thống nhất trong việc đánh giá, đưa ra những biện pháp hòa bình, hữu nghị, thảo luận và tuân thủ luật pháp đã được đặt ra trong Hội nghị.
Nhân dịp này, Thủ tướng bày tỏ cảm ơn bạn bè trong khu vực, quốc tế đã ủng hộ, hỗ trợ Việt Nam thắng lợi bước đầu trong phòng, chống dịch Covid-19; trở lại bình thường hóa kinh tế, xã hội. Việt Nam cam kết thực hiện tốt nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN 2020 trong bối cảnh có nhiều khó khăn chưa từng có hiện nay.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng bày tỏ mong muốn các phóng viên báo chí trong nước và nước ngoài truyền đi một thông điệp: Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 thành công, đạt được thống nhất cao, đưa ra được Tuyên bố chung của Hội nghị về một khu vực ASEAN an toàn, đoàn kết, gắn kết và chủ động thích ứng; đặc biệt là phòng ngừa dịch bệnh tốt, không để làn sóng dịch Covid-19 thứ hai trở lại khu vực này.
Tại buổi họp báo, trả lời câu hỏi phóng viên về quan điểm của ASEAN đối với căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ - Trung Quốc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, trong bối cảnh dịch Covid-19, trên cương vị Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đang nỗ lực cùng các thành viên ASEAN thực hiện các kế hoạch tổng thể phục hồi kinh tế sau Covid-19.
Đồng thời, tập trung đoàn kết phát huy vai trò trung tâm, thúc đẩy các hội nghị của Trung Quốc và Hoa Kỳ để hợp tác chống dịch, duy trì giao thương mạnh mẽ với các quốc gia này, đảm bảo cung ứng hàng hóa, dịch vụ, tạo thuận lợi cho thương mại đầu tư, thúc đẩy phục hồi kinh tế thế giới.
“Việc này, các nước ASEAN và Hoa Kỳ, Trung Quốc đều có lợi, cùng hợp tác và phát triển tốt”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
Trả lời câu hỏi của phóng viên quốc tế “Dịch Covid-19 đã tác động như thế nào đến chương trình nghị sự của Việt Nam về đàm phán các vấn đề liên quan đến Biển Đông và Việt Nam đã và sẽ làm gì để đạt được mong muốn trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN?, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, hoà bình, an ninh, ổn định ở khu vực nói chung và ở Biển Đông nói riêng là lợi ích và nguyện vọng chung của cộng đồng, nhất là với ASEAN.
Bởi vậy, ASEAN có nhiều nỗ lực đóng góp, từ duy trì đối thoại, thúc đẩy hợp tác đến xây dựng cơ chế, qui tắc ứng xử trên Biển Đông.
Hội nghị lần này đã tái khẳng định quyết tâm của ASEAN đóng góp xây dựng Biển Đông thành vùng biển hợp tác và phát triển, an ninh và an toàn, xứng đáng với vị trí là một bộ phận quan trọng trong trao đổi của khu vực.
Dịch bệnh Covid-19, trước mắt làm gián đoạn các cuộc họp thảo luận về xây dựng Bộ Quy tắc COC trên Biển Đông giữa ASEAN với Trung Quốc. Trong bối cảnh này, Việt Nam nỗ lực cùng ASEAN hợp tác với các bên liên quan để kiềm chế không có các hành động làm phức tạp tình hình trên biển, tuân thủ luật pháp quốc tế, xây dựng Biển Đông là khu vực hoà bình, hữu nghị, hợp tác, tự do hàng hải, hàng không.
"Chúng tôi thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, để Biển Đông luôn là khu vực hoà bình, mang lại lợi ích cho các nước", Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.
