Ngày 10/12/2024, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 233/NQ-CP về Phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 11/2024.
Nghị quyết nêu rõ, về chủ trương, phương hướng tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo, Chính phủ đồng ý chủ trương về quan điểm, giải pháp và các nguyên tắc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án điện năng lượng tái tạo như báo cáo của Bộ Công Thương tại Báo cáo số 1070/BC-BCT ngày 7/12/2024 đối với các nội dung: bổ sung quy hoạch, thủ tục liên quan đến đất đai, nghiệm thu công trình xây dựng, hưởng giá FIT, dự án điện mặt trời mái nhà. Bộ Công Thương chịu trách nhiệm về tính khách quan của số liệu trong báo cáo.
Bộ Công Thương nghiên cứu, rà soát kỹ các trường hợp khó khăn, vướng mắc của dự án điện năng lượng tái tạo, đề xuất các cấp thẩm quyền xử lý từng loại vướng mắc, bảo đảm không xảy ra tiêu cực, lợi ích nhóm, không để lãng phí.
Theo lãnh đạo Cục Điện lực (Bộ Công Thương), thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 233/NQ-CP về các dự án năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của các dự án năng lượng tái tạo.
Trong đó, về công tác quy hoạch, Bộ đã ban hành Quyết định số 618/QĐ-BCT ngày 05/3/2025 phê duyệt cập nhật Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, qua đó tháo gỡ cơ sở pháp lý đối với các dự án điện mặt trời đang vận hành thương mại. Các dự án điện mặt trời và điện gió khác đã được phê duyệt bổ sung quy hoạch trước đây, một số dự án điện gió nằm trong kết luận thanh tra đã được Bộ Công Thương cập nhật, báo cáo Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ trong Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII (tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ).
Các mẫu hợp đồng và trách nhiệm của các bên liên quan đã được Bộ Công Thương quy định cụ thể tại Thông tư số 18/2020/TT-BCT ngày 17/7/2020 và 16/2017/TT-BCT ngày 12/9/2017 đối với điện mặt trời; Thông tư số 02/2019/TT-BCT ngày 15/01/2019 đối với điện gió.
Về cơ chế COD và giá FIT, Phó Cục trưởng Cục Điện lực Bùi Quốc Hùng cho biết, vướng mắc liên quan đến COD và hưởng giá FIT của các dự án điện mặt trời, điện gió thuộc thẩm quyền giải quyết của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Việc ký kết hợp đồng mua bán điện và công nhận ngày vận hành thương mại (COD) của các dự án điện mặt trời, điện gió cũng thuộc thẩm quyền của EVN, theo quy định của Luật Điện lực.
“Về nguyên tắc giải quyết của Nghị quyết 233, việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho dự án thuộc thẩm quyền của cơ quan, cấp, ngành, địa phương nào thì cơ quan, cấp, ngành, địa phương đó phải giải quyết. Bộ Công Thương đã có nhiều văn bản đôn đốc EVN để giải quyết tìm giải pháp tối ưu trong việc xác định hưởng giá FIT, tuy nhiên đến nay EVN chưa có báo cáo kết quả cụ thể”, ông Bùi Quốc Hùng cho hay.
Bộ Công Thương đã có nhiều văn bản đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương liên quan, đồng thời có nhiều báo cáo gửi Lãnh đạo Chính phủ, Ban chỉ đạo 751 (theo Quyết định số 751/QĐ-TTg ngày 11/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ) nêu về việc giải quyết vướng mắc về giá FIT thuộc thẩm quyền của EVN, đồng thời yêu cầu EVN khẩn trương giải quyết trên tinh thần của Nghị quyết số 233.
Trả lời câu hỏi của phóng viên tại buổi họp báo thường kỳ Bộ Công Thương diễn ra ngày 19/6/2025 liên quan đến việc nhiều doanh nghiệp phản ánh Công ty Mua bán điện (EVNEPTC) tạm giữ tiền thanh toán và áp dụng biểu giá tạm thời thấp hơn mức FIT đã cam kết; thậm chí còn đề xuất hồi tố ngày vận hành thương mại (COD), ông Bùi Quốc Hùng cho biết, theo Kết luận số 1027/KL-TTCP, Thanh tra Chính phủ kết luận “trách nhiệm đối với những khuyết điểm, vi phạm công nhận COD và mua điện các nhà máy điện mặt trời, điện gió theo giá cố định đang áp dụng thuộc về các Chủ đầu tư dự án, Công ty Mua bán điện và EVN”.
“Như vậy, EVN là cơ quan có thẩm quyền và trách nhiệm giải quyết vướng mắc về COD để xác định hưởng giá FIT, có trách nhiệm phối hợp với các Chủ đầu tư để đưa ra phương án quyết định và thống nhất về hưởng giá FIT cho các dự án điện năng lượng tái tạo”, lãnh đạo Cục Điện lực chỉ ra.
Ngày 29/5/2025, trên cơ sở báo cáo của EVN về việc xử lý cơ chế giá FIT cho các dự án năng lượng tái tạo, Cục Điện lực (Bộ Công Thương) đã tổ chức cuộc họp đối thoại với các nhà đầu tư, với sự tham dự của hơn 36 đại diện doanh nghiệp và hiệp hội, nhằm trao đổi, lắng nghe ý kiến, phản ánh về tiến độ giải quyết vướng mắc.
Trên cơ sở báo cáo của EVN và kết quả cuộc họp trao đổi, nghe ý kiến với các doanh nghiệp, hiệp hội, nhà đầu tư, Bộ Công Thương đã có kiến nghị với Lãnh đạo Chính phủ và Ban chỉ đạo 751 xem xét chỉ đạo. Cụ thể, Bộ Công Thương cho rằng “rủi ro về tranh chấp, khiếu kiện quốc tế là hoàn toàn có thể xảy ra trên diện rộng và kéo dài đối với các dự án điện năng lượng tái tạo”, do đó đề nghị giao Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với EVN và các cơ quan liên quan nghiên cứu đánh giá, sớm báo cáo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình và Ban chỉ đạo 751.
