[eMagazine] Chinh phục thị trường EU: Chuyện của một doanh nghiệp

Từ những đơn hàng trị giá 200 USD tới những đơn hàng trị giá 200.000 - 300.000 USD, từ một công ty startup với chỉ 3 nhân sự phụ trách hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu tới vị trí trong Top 10 doanh nghiệp trên sàn thương mại điện tử Alibaba.com với sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc trưng của Việt Nam.

Bà Hoàng Thị Thanh Tâm, Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Sáng tạo Đông Dương chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn thâm nhập, kinh doanh tại thị trường EU với Tạp chí Công Thương.

Bà Hoàng Thị Thanh Tâm: Chúng tôi luôn chú trọng thị trường EU, bởi đây là một trong những thị trường khá lớn của chúng tôi, cụ thể như Pháp, Đức, Đan Mạch, Bỉ, Tây Ban Nha, Italia. Xuất khẩu trong ba năm gần đây nhất của chúng tôi tại thị trường châu Âu tăng trưởng khoảng trên 20%. Sự tăng trưởng này do chúng tôi đã phát triển các dòng sản phẩm mang tính chất giá trị cao, tập trung vào hàng thiết kế, đặc biệt là các sản phẩm mang tính chất bền vững, thân thiện với môi trường.

Về cơ cấu sản phẩm, chúng tôi xuất khẩu sang châu Âu các mặt hàng chủ lực như sản phẩm đồ gia dụng bằng mây tre đan cao cấp, hàng trang trí nội thất, các mặt hàng thời trang như mũ, túi xách.

Về sự tác động của Hiệp định EVFTA lên nhóm hàng thủ công mỹ nghệ nói chung cũng như với công ty chúng tôi nói riêng, tôi đánh giá có hai tác động lớn.

Thứ nhất, về ưu đãi thuế quan. Khi Hiệp định EVFTA đi vào thực thi, với hàng thủ công mỹ nghệ, gần như tất cả các các sản phẩm xuất sang châu Âu đều về mức thuế 0% hoặc có những sản phẩm có mức thuế 2 - 3%. Do đó đây là một tác động rất lớn, tác động trực tiếp đối với các doanh nghiệp xuất khẩu khiến cho chúng tôi có thể cạnh tranh về giá tốt hơn so với các đối thủ ngoại khối khác.

Thứ hai, một tác động cũng rất quan trọng là việc các doanh nghiệp xuất khẩu cần phải nâng cấp các chứng nhận, các tiêu chuẩn bởi Hiệp định EVFTA đưa ra những cam kết liên quan đến truy xuất nguồn gốc, quy tắc xuất xứ, các điều kiện về con người như chống áp bức, không sử dụng lao động trẻ em, an toàn lao động, các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn thực phẩm… Những điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải cải tiến, nâng cao và đào tạo được đội ngũ kỹ thuật, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng tiêu chuẩn châu Âu để có thể đáp ứng được các yêu cầu của Hiệp định đề ra.

Do vậy, có thể coi Hiệp định EVFTA là một đòn bẩy đa chiều, vừa giúp ích cho doanh nghiệp và vừa thúc đẩy doanh nghiệp có thể hoàn thiện tốt hơn.

Với Công ty Đông Dương, từ những năm 2018 - 2019 khi có cơ hội làm việc với những tập đoàn lớn ở châu Âu như ở Pháp và Đức, chúng tôi đã xây dựng một hệ thống nhà máy tiêu chuẩn châu Âu cũng như xây dựng một quy chuẩn về quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn châu Âu để có thể đáp ứng được các yêu cầu của khách hàng.

Vì vậy, khi Hiệp định EVFTA thực thi cũng là một lợi thế của chúng tôi. Chúng tôi có thể tận dụng mức thuế quan ưu đãi, tận dụng những sự tuân thủ trước đó để tiếp cận được với nhiều khách hàng hơn, ký thành công nhiều đơn hàng hơn.

Ngoài lợi thế, Hiệp định EVFTA cũng khiến cho chúng tôi gặp một số vấn đề khó khăn trong ban đầu như về quy tắc xuất xứ. Với hàng thủ công mỹ nghệ, nguồn cung của chúng tôi là các nguyên liệu tự nhiên, nguyên liệu ở bên ngoài rất nhiều. Việc yêu cầu chứng minh nguồn gốc xuất xứ khiến chúng tôi phải đầu tư các quy trình sản xuất cũng như các quy trình về kỹ thuật để làm sao có thể truy xuất nguồn gốc từ khâu nguyên liệu đến khâu thành phẩm. Tuy nhiên theo tôi, trong khó khăn có thách thức và trong thách thức sẽ là động lực để doanh nghiệp có thể phát triển được.

Bà Hoàng Thị Thanh Tâm: Đầu tiên thì chúng tôi dũng cảm hơn, chúng tôi bước ra khỏi vòng an toàn và chúng tôi không coi những yêu cầu, những quy định của EU là rào cản mà khi vượt qua được những thách thức, những yêu cầu đó thì đấy như một hàng rào bảo vệ giúp chúng tôi có thể cạnh tranh hơn với các doanh nghiệp ngoại khối hoặc các doanh nghiệp nước ngoài không có những ưu điểm, lợi thế như chúng tôi

Thứ hai là sự chủ động. Khởi đầu chúng tôi xuất khẩu từ những đơn hàng khá nhỏ, có những đơn hàng chỉ có khoảng tầm 200 - 300 USD mà bây giờ có những đơn hàng lên đến 300 - 400.000 USD.

Trong quá trình thâm nhập thị trường, chúng tôi rất chủ động tìm kiếm khách hàng, chủ động đi tới những thị trường khó tính hơn. Qua thực tế làm việc, tôi thấy so với nhiều thị trường khác, thị trường châu Âu khó tính hơn rất nhiều. Với những khách hàng ở thị trường này, cả khách hàng vừa và nhỏ, khách hàng tập đoàn lớn, hay những công ty lớn thứ ba trên thế giới, chúng tôi phải làm việc với họ trong vòng hai năm chỉ để chuẩn bị các chứng chỉ, chứng nhận về nhà máy, sản phẩm, thiết kế… làm sao đáp ứng được yêu cầu của họ và khi qua được hai năm thì bắt đầu họ mới đặt hàng. Với chúng tôi đấy là sự kiên trì và sự chủ động cố gắng vươn mình để phát triển, làm ăn được với những doanh nghiệp tại châu Âu.

Sản phẩm của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Sáng tạo Đông Dương được giới thiệu và giao thương trên sàn thương mại điện tử Alibaba.com

PV: Trong thời gian tới, Công ty sẽ có những chiến lược như thế nào để thích ứng, đáp ứng được với những tiêu chuẩn và yêu cầu mới của thị trường EU? Và để làm được điều đó chúng ta có những kiến nghị và mong muốn được hỗ trợ đồng hành như thế nào, thưa bà?

Bà Hoàng Thị Thanh Tâm: Để doanh nghiệp của chúng tôi nói riêng cũng như các doanh nghiệp xuất khẩu nói chung có thể tự tin hơn để xuất khẩu hàng hóa của mình ở thị trường châu Âu thì theo tôi, trước hết cần có sự hỗ trợ của các cơ quan nhà nước, các cơ quan thương vụ, cơ quan xúc tiến thương mại là những cơ quan then chốt để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển tốt hơn tại thị trường châu Âu.

Chúng tôi cũng có một số kiến nghị rất mong muốn có thể được hỗ trợ.

Thứ nhất, đó là các yếu tố liên quan đến pháp lý và thị trường. Thị trường châu Âu cũng như các chính sách của châu Âu thay đổi liên tục, các tiêu chuẩn bền vững, các tiêu chuẩn về chất lượng đưa ra thường xuyên được thay đổi. Chúng tôi mong muốn có thể nắm bắt được những thay đổi, những liên quan đến các yêu cầu sớm để doanh nghiệp có thể trở mình, chủ động hơn điều chỉnh bộ máy quản trị chất lượng của mình.

Thứ hai, nhiều yêu cầu của khách hàng nói chung hoặc của châu Âu đưa ra khó khăn hơn với Việt Nam. Ví dụ sản phẩm của chúng tôi là các sản phẩm sử dụng nguyên liệu tự nhiên và được làm trong rất nhiều các làng nghề, các hộ dân nhỏ lẻ. Để mà truy xuất nguồn gốc xuất xứ cũng như mang kỹ thuật triển khai xuống từng hộ dân, từng làng nghề và áp dụng quy chuẩn, quy tắc của châu Âu với từng hộ dân rất khó. Cho nên cần có những chế tài dành riêng cho những mặt hàng đặc thù để có thể hỗ trợ hơn cho những sản phẩm như của chúng tôi.

Bên cạnh đó, chúng tôi rất mong muốn được hỗ trợ các yếu tố pháp lý, bởi vì khi làm việc với những khách hàng quốc tế cũng sẽ xảy ra những tranh chấp. Chúng tôi rất mong muốn được cơ quan nhà nước đào tạo về chuyên môn, kỹ thuật, về các bộ quy tắc ứng xử, về pháp luật để doanh nghiệp được trang bị những kiến thức tốt hơn và chúng tôi có thể yên tâm hơn, tự tin hơn khi xuất khẩu vào những thị trường khó tính.

Tiếp theo về chi phí, chúng tôi mong muốn có thể được hỗ trợ những chi phí để doanh nghiệp có thể đảm bảo áp dụng được những chứng chỉ, chứng nhận vào nhà máy. Bởi vì doanh nghiệp đều phải xin tái cấp hàng năm về tất cả các chứng chỉ, chứng nhận dành cho nhà máy, sản phẩm. Ngoài chi phí cho các chứng chỉ, chứng nhận thì chúng tôi còn phải chi phí để vận hành cả bộ máy, hệ thống quản trị chất lượng… Những chi phí đấy rất lớn và mong sẽ được có hỗ trợ từ các cơ quan chức năng.

Cuối cùng rất mong muốn các cơ quan xúc tiến thương mại có thể kết nối để chúng tôi tiếp cận được với những khách hàng, những người mua hàng đến từ các quốc gia và thị trường châu Âu để doanh nghiệp có thể có thêm những đơn đặt hàng…

PV: Xin cảm ơn Bà về cuộc trò chuyện!