[eMagazine] Hiệp định EVFTA: 5 trụ cột hợp tác chiến lược trong giai đoạn mới

Hội thảo “EVFTA: 05 Years of Implementation and Beyond” (Hiệp định EVFTA: 5 năm thực thi và triển vọng) tại Vương quốc Bỉ mới đây thu hút sự quan tâm lớn của các cơ quan, doanh nghiệp Việt Nam và các nước Liên minh châu Âu (EU).

Những trao đổi sâu sắc, thẳng thắn và xây dựng giữa các nhà hoạch định chính sách, đại diện doanh nghiệp, học giả và cộng đồng người Việt tại châu Âu tại Hội thảo đã thảo luận về tác động của Hiệp định EVFTA đối với Việt Nam và EU cũng như quan hệ hai bên trong 5 năm qua, những thành tựu và tồn tại, bài học kinh nghiệm. Đồng thời đánh giá về bối cảnh mới của quốc tế và khu vực, từ đó xác định các ưu tiên hợp tác, khuyến nghị một số giải pháp để thúc đẩy triển khai EVFTA hiệu quả hơn nữa trong 5 năm tiếp theo 2025-2030.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng khẳng định Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA) có ý nghĩa nhiều mặt về chính trị chiến lược và kinh tế - xã hội đối với cả Việt Nam và EU. EVFTA củng cố hơn nữa lòng tin chiến lược giữa Việt Nam và EU trong 35 năm qua và là công cụ quan trọng để kết nối hai châu lục.

Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Bỉ Nguyễn Văn Thảo nhấn mạnh, trong 5 năm qua, EVFTA đã chứng minh vai trò là một công cụ hợp tác kinh tế quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đối mặt với nhiều biến động lớn ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực như đại dịch COVID-19 và căng thẳng địa chính trị gia tăng. EVFTA không chỉ thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ thương mại-đầu tư giữa Việt Nam và EU, mà còn góp phần làm giảm thiểu gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, Đại sứ Nguyễn Văn Thảo cũng cho rằng bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, tiềm năng hợp tác song phương giữa Việt Nam và EU cũng như dư địa khai thác EVFTA vẫn còn rất lớn và cần được tiếp tục phát huy hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới. Cơ cấu kinh tế của Việt Nam và EU mang tính bổ trợ lẫn nhau thay vì cạnh tranh, giúp mở rộng dư địa hợp tác, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu đang cần đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó, cả hai phía đều thể hiện sự quan tâm và cam kết mạnh mẽ đối với quan hệ song phương.

Tại Hội thảo, Đại sứ quán Việt Nam tại Vương quốc Bỉ và Phái đoàn Việt Nam bên cạnh EU công bố đã Báo cáo nghiên cứu “Đánh giá 5 năm triển khai Hiệp định EVFTA” với các phân tích, nhận định từ góc nhìn của EU.

Để phát huy hiệu quả các thuận lợi và dư địa của Hiệp định EVFTA, Báo cáo khuyến nghị Việt Nam và EU cần tập trung vào 5 trụ cột hợp tác chiến lược.

Trụ cột thứ nhất là sự đồng thuận trong việc ủng hộ một hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, bảo đảm công bằng, minh bạch và bền vững.

Trụ cột thứ hai là nỗ lực chung nhằm đa dạng hóa hợp tác và hội nhập quốc tế, với Việt Nam hiện là đối tác trong 17 hiệp định thương mại tự do và giữ vai trò trung tâm trong Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của EU.

Trụ cột thứ ba là tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao như khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, nơi EU có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu phát triển cấp thiết.

Trụ cột thứ tư là cải cách thể chế, phát triển hạ tầng và nguồn nhân lực, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Trụ cột thứ năm là thúc đẩy đầu tư từ EU, không chỉ về quy mô mà còn về chiều sâu, góp phần tăng cường gắn kết kinh tế và phát triển bền vững.

Chia sẻ quan điểm với đại diện lãnh đạo các bộ, ngành và địa phương của Việt Nam, ông Iuliu Winkler, Phó Chủ tịch Ủy ban Thương mại quốc tế của Nghị viện châu Âu, Báo cáo viên về quan hệ thương mại Việt Nam-EU và bà Maria Martin-Prat De Abreu, Phó Tổng Vụ trưởng phụ trách An ninh thương mại và kinh tế của Tổng vụ Thương mại, Ủy ban châu Âu đều khẳng định Việt Nam và EU đang chia sẻ nhiều ưu tiên và định hướng phát triển chung, đặc biệt trong các lĩnh vực như tăng trưởng xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững, với trọng tâm là công nghệ cao.

Hai diễn giả nhấn mạnh EVFTA không chỉ mang lại lợi ích song phương mà còn là một trong những hiệp định thương mại tự do thành công của EU. Dù quá trình triển khai còn tồn tại một số khó khăn và vướng mắc, phía EU bày tỏ kỳ vọng với nền tảng quan hệ đối tác vững chắc hiện có, cùng với EVFTA, hai bên sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác, nhất là trong lĩnh vực thương mại và đầu tư.

Bày tỏ đánh giá cao những thành tựu phát triển kinh tế-xã hội nổi bật của Việt Nam trong thời gian qua, các diễn giả đến từ các tổ chức nghiên cứu và đại diện cộng đồng doanh nghiệp EU và Bỉ cho rằng Việt Nam không chỉ là đối tác quan trọng mà còn là một trong những thị trường ưu tiên của Liên minh châu Âu trong chiến lược mở rộng hợp tác kinh tế và thương mại khu vực.

Đại diện các hiệp hội ngành hàng và trung tâm xúc tiến thương mại uy tín như Liên đoàn Công nghiệp Hàng thể thao châu Âu (FESI), Ủy ban Liên lạc châu Âu về Thương mại Nông nghiệp và Nông sản (CELCAA), Hiệp hội các công ty rượu vang châu Âu (CEEV)... đều nhận định rằng ngày càng có nhiều doanh nghiệp châu Âu thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ và mong muốn mở rộng đầu tư, hợp tác kinh doanh với Việt Nam.

Các diễn giả cũng đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả khai thác Hiệp định EVFTA, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng doanh nghiệp hai bên. Trong đó, đáng chú ý là các đề xuất liên quan đến cải thiện môi trường đầu tư, cắt giảm thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho di chuyển, tăng đầu tư vào hạ tầng và công nghệ cao, cũng như thúc đẩy mô hình hợp tác công-tư (PPP)…

Trên cơ sở những thành quả đã đạt được và định hướng hợp tác rõ ràng, EVFTA sẽ tiếp tục là động lực then chốt thúc đẩy quan hệ kinh tế-thương mại song phương phát triển thực chất, cân bằng và bền vững, qua đó giúp nâng tầm quan hệ Việt Nam-EU, hướng đến một đối tác chiến lược thực chất và toàn diện trong giai đoạn phát triển mới.