Hà Tĩnh: Xây dựng Nông thôn mới động lực phát triển kinh tế - xã hội

Đề án thí điểm xây dựng tỉnh nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2021 - 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2114/QĐ-TTg ngày 16/12/2020, năm 2025 Hà Tĩnh sẽ hoàn thành nhiệm vụ đạt chuẩn tỉnh NTM. Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, nhưng với sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của nhân dân, Chương trình xây dựng NTM của tỉnh Hà Tĩnh đã đạt kết quả toàn diện.

Tính đến ngày 30/7/2025, toàn tỉnh có 169/169 xã đạt chuẩn NTM (đạt 100%), 69/169 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (đạt 40,4%), 18 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (đạt 10,7%), 1.233/1.512 thôn đạt chuẩn Khu dân cư NTM kiểu mẫu (chiếm 81,5%).

Có 8/9 huyện đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM (đạt 89%); Còn huyện Hương Khê đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM, nâng tổng số huyện đạt chuẩn NTM lên 9/9 huyện (đạt 100%). Hai huyện Đức Thọ và Nghi Xuân đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn huyện NTM nâng cao.

Có 2/3 thành phố, thị xã đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM (đạt 67%), thị xã Hồng Lĩnh đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, nâng tổng số thành phố, thị xã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM lên 3/3 thành phố, thị xã (đạt 100%). 

Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2021- 2024 tổng nguồn lực Hà Tĩnh đã huy động được là: 76.997,522 tỷ đồng, trong đó: Ngân sách trung ương: 1.168,950 tỷ đồng; Ngân sách địa phương (tỉnh, huyện, xã): 6.785,610 tỷ đồng; Vốn lồng ghép: 3.534,518 tỷ đồng; Vốn tín dụng (Dư nợ cho vay trên địa bàn các xã): 56.398,720 tỷ đồng; Vốn doanh nghiệp: 750,091 tỷ đồng; Huy động đóng góp tự nguyện của người dân và cộng đồng: 8.359,634 tỷ đồng.

Thông qua quá trình xây dựng NTM, kinh tế nông thôn ngày càng phát triển, nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, an toàn, hữu cơ, tuần hoàn, sinh thái, gắn với tập trung, tích tụ ruộng đất; công nghiệp và dịch vụ nông thôn phát triển khá, hệ thống dịch vụ, thương mại khu vực nông thôn phát triển đồng bộ, góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nông thôn..., cơ sở hạ tầng tiếp tục được nâng cấp, góp phần tạo liên kết vùng và động lực phát triển kinh tế-  xã hội của nhiều địa phương. Văn hóa, xã hội, môi trường khu vực nông thôn chuyển biến tích cực. Môi trường cảnh quan được cải thiện rõ nét, nhất là việc thu gom xử lý rác thải tại hộ gia đình.

An ninh, trật tự ở nông thôn bảo đảm, các mô hình tổ chức quần chúng tự quản về an ninh, trật tự ở cơ sở tiếp tục được nhân rộng... Phong trào xây dựng Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu được duy trì, góp phần tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp, đến nay có 1.205/1.512 thôn đạt chuẩn Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu (đạt 79,9%).

Công tác an sinh xã hội được quan tâm, đã huy động xã hội hóa xây dựng 105 nhà văn hóa cộng đồng kết hợp tránh bão, lũ và 8.329 nhà ở kiên cố cho người có công, hộ nghèo, hộ bị ảnh hưởng do thiên tai. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2024 đạt 54,78 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,4%...

Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh được đầu tư, xây dựng theo hướng đồng bộ, hiện đại, góp phần thúc đẩy tiêu thụ nông sản và nâng cao chất lượng tiêu chí NTM.

Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh đã xây mới, cải tạo 35 chợ (xây mới 03 chợ, nâng cấp, cải tạo 32 chợ ) với tổng kinh phí 424,6 tỷ đồng; toàn tỉnh hiện có 150 chợ đang hoạt động (gồm 5 chợ hạng I, 7 chợ hạng II, 133 chợ hạng III và 5 chợ tạm), trong đó: 133 chợ hạng III đã được đầu tư, cải tạo đạt chuẩn tiêu chí xã nông thôn mới; 15 chợ đạt tiêu chí chợ an toàn thực phẩm.

Ngoài ra, đã hình thành trên 50 siêu thị mini tại khu vực nông thôn và 16 cửa hàng giới thiệu, kinh doanh sản phẩm OCOP. Cùng với 2 hệ thống siêu thị lớn (Vinmart, Coopmart) mở rộng hoạt động về cấp xã.

Cùng với đó, thực hiện Chương trình OCOP và Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ, tỉnh Hà Tĩnh đã hỗ trợ phát triển: 08 cơ sở kinh doanh, giới thiệu sản phẩm hữu cơ; 16 cửa hàng cung ứng sản phẩm OCOP; 26 cửa hàng cung ứng nông sản có truy xuất nguồn gốc; 24 chuỗi cung ứng sản phẩm an toàn được cấp xác nhận với các mặt hàng đặc sản (cam, bưởi, rau củ, chè, thịt, thủy sản…).

Xây dựng NTM gắn với Chương trình OCOP được tập trung chỉ đạo và có những thành công bước đầu, tạo sức lan tỏa rộng rãi góp phần nâng cao thu thập, cải thiện đời sống người dân.

Tỉnh Hà Tĩnh đã đánh giá, công nhận 405 sản phẩm OCOP, 248 sản phẩm còn hiệu lực chứng nhận OCOP trong đó: 8 sản phẩm đạt 4 sao, 240 sản phẩm đạt 3 sao. Đã có 320 chủ thể tham gia Chương trình OCOP, trong đó: có 69 Hợp tác xã, 43 Doanh nghiệp, 31 tổ hợp tác, 177 hộ gia đình. Có 01/07 làng nghề có sản phẩm đạt chứng nhận OCOP (đạt 14%).

Các sản phẩm OCOP là sản phẩm đặc sản của các địa phương, được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; công tác quản lý chất lượng sản phẩm được quan tâm chỉ đạo thực hiện; công tác quảng bá sản phẩm, xúc tiến thương mại được đa dạng dưới nhiều hình thức: các cơ sở tham gia quảng bá tại các sự kiện, hội chợ trong và ngoài nước Có trên 90% chủ thể OCOP tham gia vào các kênh bán hàng hiện đại (hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, sàn giao dịch thương mại điện tử, website, facebook, zalo,...) và 18 cửa hàng OCOP trên toàn tỉnh.

Bên cạnh đó, Công tác phát triển nghề, khôi phục làng nghề được quan tâm. Các tổ chức sản xuất ngành nghề nông thôn hiện nay trên địa bàn tỉnh bao gồm 151 doanh nghiệp; 142 hợp tác xã; 134 tổ hợp tác và trên 20.584 hộ gia đình. Ở một số địa phương, làng nghề bước đầu đã hình liên kết đào tạo nghề, cung cấp nguyên liệu, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, đem lại hiệu quả kinh tế. 

Một số làng nghề đã mạnh dạn đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ, cải tiến mẫu mã sản phẩm, mở rộng quy mô và thị trường, như: Mộc gia dụng, nước mắm, mỹ nghệ...; giá trị sản phẩm hàng hóa mỗi làng nghề hàng năm đạt từ 2,5 - 180 tỷ đồng; giải quyết việc làm cho 8.500 lao động, thu nhập bình quân 5,5 triệu đồng/tháng, góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn trong Chương trình xây dựng NTM.