Thành phố Huế: Bước đi bài bản trong xây dựng nông thôn mới theo hướng thông minh, xanh và bền vững

Trong nhiều năm qua, chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) tại Thành phố Huế đã đạt được những thành quả nổi bật, góp phần thay đổi toàn diện diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống người dân. Đặc biệt, Huế đang trở thành địa phương tiên phong trong việc kết hợp xây dựng NTM với chuyển đổi số, hướng tới một nền nông thôn hiện đại, thông minh, xanh và bền vững.

Việc Thừa Thiên Huế chính thức trở thành thành phố trực thuộc Trung ương từ ngày 01/01/2025 không chỉ là dấu mốc quan trọng trong tiến trình phát triển mà còn mở ra nhiều cơ hội mới để huy động nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ các chương trình mục tiêu, trong đó có xây dựng NTM thông minh, xanh và bền vững. Đây vừa là thời cơ, vừa là thách thức lớn, đòi hỏi sự quyết tâm cao của các cấp chính quyền và sự đồng hành mạnh mẽ từ người dân.

Ngay từ những năm đầu triển khai, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tại Thừa Thiên Huế đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của chính quyền các cấp cùng sự đồng lòng, chung sức của nhân dân. Nhiều xã trên địa bàn đã đồng bộ thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM, mang lại diện mạo mới mẻ, khang trang, hiện đại cho các vùng quê.

Tại Phong Điền (trước khi sáp nhập), chỉ trong 5 năm, toàn bộ 15/15 xã đã hoàn thành mục tiêu nông thôn mới, trong đó 2 xã đạt chuẩn nâng cao. Người dân đã đóng góp hơn 83 tỷ đồng thông qua ngày công, hiến đất, tài sản để hoàn thiện hạ tầng thiết yếu. Đây là minh chứng rõ nét cho tinh thần “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng”.

Đến tháng 3/2025, toàn bộ 78/78 xã của Thừa Thiên Huế đã đạt chuẩn nông thôn mới, vượt chỉ tiêu đề ra. Trong đó có 12 xã đạt chuẩn nâng cao, 17 thôn đạt chuẩn kiểu mẫu, phản ánh chất lượng bền vững của chương trình. Cùng với đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh chóng từ 4,93% (2021) xuống chỉ còn 1,4% (2024) và dự kiến dưới 1,2% vào cuối năm 2025 - hoàn thành sớm một năm so với kế hoạch.

Không chỉ phát triển kinh tế, Huế còn chú trọng gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Các lễ hội làng được phục dựng, không gian văn hóa cộng đồng được xây dựng, cải tạo khang trang, trở thành điểm sinh hoạt tinh thần của người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Điều này tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa hiện đại và truyền thống trong tiến trình xây dựng nông thôn mới.

Tại Hội nghị Tổng kết các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 – 2025 và định hướng giai đoạn tiếp theo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Huế, ông Nguyễn Thanh Bình khẳng định: “Không thể thực hiện nông thôn mới theo kiểu dàn trải, hình thức. Phải hướng đến hiệu quả thực chất, lấy người dân làm trung tâm, lấy chất lượng làm thước đo”.

Ông Bình yêu cầu, các cơ quan chủ trì phải chủ động phối hợp với cơ sở, phân cấp rõ nhiệm vụ, đảm bảo sự linh hoạt và đồng bộ trong chỉ đạo, điều hành. Đặc biệt, thành phố sẽ tiếp tục đổi mới phương thức triển khai chương trình, tăng cường lồng ghép nguồn lực Trung ương, địa phương, tín dụng chính sách và xã hội hóa; đẩy mạnh giám sát cộng đồng, tăng tính minh bạch, trách nhiệm và đồng thuận cơ sở.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, Thừa Thiên Huế xác định chuyển đổi số là “chìa khóa vàng” để đưa nông thôn tiến tới mô hình thông minh, bền vững. Những giải pháp công nghệ được áp dụng không chỉ trong sản xuất mà còn lan tỏa sang quản lý dịch vụ công và phòng chống thiên tai.

Không chỉ trong sản xuất, công tác quản lý hành chính cũng được số hóa mạnh mẽ. Hệ thống Hue-S là nền tảng thông minh hỗ trợ quản lý dữ liệu thủy lợi, phòng chống thiên tai và cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Nhờ đó, người dân nông thôn có thể nhanh chóng tiếp cận thông tin, nhận cảnh báo thiên tai, đồng thời tiết kiệm thời gian, chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính.

Đặc biệt, thành phố Huế đã triển khai mô hình “xã NTM thông minh” tại Quảng Thọ, một trong sáu xã trên cả nước được chọn thí điểm. Quảng Thọ được trang bị hạ tầng Công nghệ thông tin hiện đại, hệ thống quản lý văn bản điện tử, camera giám sát các điểm xung yếu, Wi-Fi công cộng phủ sóng rộng rãi. Mô hình này bước đầu tạo tiền đề cho việc nhân rộng ra các địa phương khác.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tiếp tục là điểm nhấn quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế nông thôn của Huế. Đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 107 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó sản phẩm “Gia vị hoàn chỉnh bún bò Huế” đạt chuẩn 5 sao cấp quốc gia. Đây không chỉ là niềm tự hào ẩm thực mà còn mở ra cơ hội lớn để nông sản địa phương vươn ra thị trường trong và ngoài nước.

Việc phát triển OCOP gắn liền với chuyển đổi số giúp quảng bá sản phẩm hiệu quả, mở rộng kênh tiêu thụ, đồng thời khuyến khích người dân khởi nghiệp, làm giàu ngay trên quê hương.

Trong sản xuất nông nghiệp, nhiều mô hình sản xuất nông sản thông minh đã được triển khai. Đáng chú ý là việc ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc trong sản xuất bưởi, thanh trà, ổi... giúp minh bạch quy trình, gia tăng giá trị sản phẩm và xây dựng thương hiệu nông sản địa phương. Trong lĩnh vực thủy sản, công nghệ IoT (Internet of Things) được áp dụng trong nuôi tôm thẻ chân trắng, cho phép giám sát môi trường ao nuôi theo thời gian thực, cảnh báo sớm các rủi ro và tối ưu hóa quá trình chăm sóc.

Trên cở sở thành công đạt được, thành phố Huế tiếp tục thực hiện các giải pháp huy động nguồn lực để thực hiện; tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu: Nông dân có trình độ, đời sống vật chất, tinh thần ngày càng cao, làm chủ quá trình phát triển nông nghiệp; Nông nghiệp phát triển nhanh, bền vững, hiệu quả, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, quy mô sản xuất hàng hóa nông sản ngày càng lớn, bảo đảm môi trường sinh thái; Nông thôn phát triển toàn diện, có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, cơ cấu kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, môi trường sống an toàn, lành mạnh, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; An ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội được giữ vững; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thống nhất nhận thức, thay đổi tư duy cho cán bộ và người dân về thực hiện xây dựng NTM gắn với xây dựng “Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”, đặc biệt là phát triển kinh tế nông thôn theo hướng chuyển từ đơn giá trị sang đa giá trị...

Trong giai đoạn tới, Huế đặt mục tiêu xây dựng NTM theo mô hình “hiện đại, thông minh, xanh và bền vững”. Trọng tâm của định hướng này là hoàn thiện đồng bộ hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn, phục vụ hiệu quả cho sản xuất và nâng cao chất lượng cuộc sống. Cùng với đó, thành phố đẩy mạnh chuyển đổi số trong cả lĩnh vực nông nghiệp, quản lý hành chính và dịch vụ công, gắn liền với việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái và trải nghiệm văn hóa đặc trưng của địa phương.

Bên cạnh đó, Huế huy động và lồng ghép nhiều nguồn lực, từ ngân sách Trung ương, địa phương cho đến tín dụng chính sách và xã hội hóa, nhằm đảm bảo sự bền vững về tài chính. Thành phố cũng nhấn mạnh vai trò giám sát cộng đồng, đề cao tính minh bạch và trách nhiệm, coi sự đồng thuận ở cơ sở là nền tảng để các chương trình đi vào chiều sâu.

Theo kế hoạch, trong giai đoạn 2026 - 2030, nhu cầu vốn từ ngân sách Trung ương khoảng 650 tỷ đồng, còn tổng nguồn lực huy động dự kiến vượt 10.550 tỷ đồng. Đây không chỉ là những con số mà còn là minh chứng cho quyết tâm chính trị cao và sự đầu tư toàn diện vào hành trình NTM. Đặc biệt, trong bối cảnh Huế đã trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, việc huy động và phân bổ nguồn lực sẽ thuận lợi hơn, đồng thời đặt ra yêu cầu phải nâng cao chất lượng quản trị, tránh dàn trải và hướng đến hiệu quả thiết thực.

Có thể thấy, Huế đang đi những bước chắc chắn và bài bản trên con đường xây dựng nông thôn mới. Những thành quả đạt được từ việc phát triển hạ tầng, giảm nghèo, bảo tồn văn hóa đến chuyển đổi số trong nông nghiệp và quản lý hành chính đã tạo nền tảng vững chắc. Với vị thế mới cùng quyết tâm chính trị cao, sự đồng thuận của người dân và định hướng phát triển bền vững, Thừa Thiên Huế được kỳ vọng sẽ tiếp tục là hình mẫu tiên phong trong cả nước về xây dựng nông thôn mới gắn với chuyển đổi số. Nơi đây, một nông thôn giàu bản sắc, văn minh và tràn đầy cơ hội phát triển đang dần hình thành đúng với khát vọng của chính quyền và nhân dân thành phố.