Thúc đẩy thương mại, đầu tư Việt Nam - Tây Ban Nha
Sau 3 năm thực thi Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVFTA), việc tận dụng hiệu quả các ưu đãi của Hiệp định đã góp phần thu hút mạnh mẽ hơn dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Tây Ban Nha vào Việt Nam cũng như thúc đẩy dòng chảy thương mại song phương giữa hai nước.
Ông Vũ Chiến Thắng - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha trao đổi về tiềm năng, cơ hội thúc đẩy thương mại, thu hút đầu tư từ các đối tác Tây Ban Nha cũng như việc tận dụng ưu đãi của Hiệp định EVFTA trong thời gian tới.
Nhiều cơ hội cho hàng hóa Việt Nam
PV: Xin Ông cho biết tình hình xuất nhập khẩu hàng hóa Việt Nam với thị trường Tây Ban Nha hiện nay? Cơ hội phát triển thị trường này thời gian tới?
Ông Vũ Chiến Thắng: Quan hệ ngoại thương Việt Nam - Tây Ban Nha thời gian qua chịu tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19, xung đột Nga - Ucraina, khủng hoảng năng lượng, tình trạng đứt gãy nguồn cung và lạm phát tăng cao ở khu vực đồng Euro,…
Tuy nhiên thực hiện chỉ đạo sát sao và kịp thời của Bộ Công Thương, Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ và các đơn vị chức năng của Bộ, Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Tây Ban Nha đã tích cực triển khai các giải pháp xúc tiến thương mại - đầu tư và kết nối giao thương, qua đó đã góp phần từng bước khôi phục lại đà tăng trưởng xuất nhập khẩu của Việt Nam với Tây Ban Nha.
Kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2022 giữa hai nước theo thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam đạt xấp xỉ 3,54 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Tây Ban Nha đạt 2,96 tỷ USD (tăng 16,3%), nhập khẩu từ Tây Ban Nha vào Việt Nam đạt 0,58 tỷ USD (giảm 1,6%), xuất siêu đạt giá trị lớn là 2,38 tỷ USD.
Các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam có tốc độ gia tăng cao phải kể đến: cà phê (90,9%), gạo (234,8%), hàng du lịch (68,0%), sản phẩm mây-tre-cói-thảm (24,4%), hàng dệt may (37,3%), giày dép các loại (59,1%), sản phẩm gốm sứ (25,3%), đá quý - kim loại quý và sản phẩm (74,1%), sản phẩm từ sắt thép (36,8%), phương tiện vận tải-phụ tùng (47,6%), đồ chơi-dụng cụ thể thao-bộ phận (45%).
Từ đầu năm 2023, nhu cầu của hầu hết các thị trường nhập khẩu trên thế giới đều bị thu hẹp và bản thân sức mua nội tại của thị trường xuất khẩu giảm sâu do lạm phát ở mức khá cao (bình quân các tháng đầu năm nay trên 4%) đã tác động trực tiếp và tiêu cực đến tình hình xuất nhập khẩu của Việt Nam với Tây Ban Nha.
Trong 6 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu song phương đạt xấp xỉ 1,95 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 1,63 tỷ USD (tăng 2,3%), nhập khẩu đạt 0,32 tỷ USD (tăng 14,2%), xuất siêu tiếp tục được duy trì ở mức cao 1,31 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu tiếp tục duy trì đà tăng trưởng khả quan bao gồm: gạo (217,1%), sản phẩm từ cao su (54,6%), hàng du lịch (75,4%), hàng dệt may (39,2%), giày dép các loại (47,6%), phương tiện vận tải-phụ tùng (21,8%), đồ chơi-dụng cụ thể thao-bộ phận (145,9%).
Đáng lưu ý, mặc dù gặp khó khăn nhưng Việt Nam vẫn duy trì là một trong những nước có thị phần và kim ngạch xuất khẩu lớn nhất khu vực châu Á sang thị trường Tây Ban Nha, chỉ xếp sau các đối tác vốn được xem là chiến lược của bạn như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, xếp trên tất cả các nước ASEAN khác.
Trong thời gian tới quan hệ ngoại thương của hai nước còn nhiều dư địa để thúc đẩy phát triển. Hiện tại kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Tây Ban Nha mới chỉ chiếm khoảng 0,6% tổng kim ngạch thương mại của Tây Ban Nha với thế giới và kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Tây Ban Nha cũng chỉ chưa đầy 1% tổng kim ngạch nhập khẩu của Tây Ban Nha từ thế giới.
Các cơ hội tiềm năng thể hiện rõ ở việc tại khu vực châu Âu, Tây Ban Nha là thị trường tiêu thụ lớn cho tất cả các ngành hàng tiêu dùng xuất khẩu của Việt Nam vì quy mô dân số đông trên 47 triệu người và thu nhập bình quân khá cao (khoảng 36,7 ngàn USD/năm).
Tây Ban Nha hàng năm thu hút bình quân trên 80 triệu lượt khách quốc tế với công nghiệp dịch vụ du lịch, cơ sở nghỉ dưỡng và ẩm thực hàng đầu châu Âu. Đây là cơ hội thị trường cho các ngành hàng du lịch (bao gồm túi xách, vali, ví, mũ, ô, dù; sản phẩm thủ công mỹ nghệ, mây, tre, cói, thảm), dệt may, giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ, thực phẩm nguyên liệu, cà phê và sản phẩm gia vị.
Tây Ban Nha cũng là thị trường «ngách» giàu tiềm năng cho tiêu thụ nội địa trực tiếp các sản phẩm nông thủy sản và rau quả nhiệt đới của nước ta, nhất là các sản phẩm trái vụ và các sản phẩm thô là đầu vào phù hợp cho nền công nghiệp chế biến thực phẩm xuất khẩu rất phát triển tại Tây Ban Nha.
Với lĩnh vực công nghiệp cơ khí chế tạo phát triển, Tây Ban Nha đã và đang trở thành công xưởng của châu Âu về sản xuất các phương tiện vận tải như tàu thuyền, xe lửa, máy bay và ô tô, các ngành hàng như sản phẩm sắt thép, cao su, linh kiện điện tử và phụ tùng cơ khí đang có nhiều tiềm năng xuất khẩu sang thị trường này.
Tây Ban Nha còn có vị trí địa lý thuận tiện là «cửa ngõ» trung chuyển hàng hóa đi Bắc Phi và thị trường châu Mỹ Latin, trong đó có các ngành hàng nông sản như gạo, hạt tiêu, hạt điều và thực phẩm chế biến.
Tuy nhiên, triển vọng gia tăng thương mại giữa Việt Nam với Tây Ban Nha có thể gặp khó khăn thách thức hơn, nhất là trong bối cảnh sức ép cạnh tranh thị trường ngày càng lớn khi EU đang thúc đẩy phê chuẩn Hiệp định FTA giữa EU với Chile, Mexico và các nước khối Mercosur, đồng thời nối lại đàm phán các hiệp định FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan và Indonesia.
EVFTA - Động lực thu hút dòng vốn FDI của Tây Ban Nha vào Việt Nam
PV: Ông có thể cho biết tình hình FDI của Tây Ban Nha vào Việt Nam hiện nay? Việc thực hiện Hiệp định EVFTA tác động thế nào đến tình hình thu hút đầu tư, nguồn lực từ Tây Ban Nha?
Ông Vũ Chiến Thắng: Tây Ban Nha luôn là một trong những nhà đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (FDI) tiềm năng lớn tại khu vực châu Âu. Theo thống kê cập nhật của Cục Xúc tiến Thương mại - Đầu tư Tây Ban Nha (ICEX), tổng số FDI của Tây Ban Nha ra nước ngoài đến nay đạt xấp xỉ 903,30 tỷ Euro, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực như: dịch vụ tài chính - bảo hiểm, viễn thông, năng lượng, khoáng sản trừ kim loại, thực phẩm, hóa công nghiệp, bất động sản, khai thác dầu khí, xây dựng và dịch vụ kho bãi và vận chuyển, đầu tư tập trung nhiều nhất tại các quốc gia như Anh, Mỹ, Mexico, Pháp, Bồ Đào Nha, Luxemburg, Hà Lan, Malaysia, Brasil, và Đức.
Về FDI của Tây Ban Nha tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam, lũy kế các dự án FDI còn hiệu lực đến tháng 6/2023, Tây Ban Nha có tổng số 92 dự án với tổng số vốn đăng ký là 143,71 triệu USD, đứng thứ 36 trong số 147 quốc gia và vùng lãnh thổ có FDI tại Việt Nam. Con số này tuy đã được cải thiện đáng kể so với cùng kỳ năm 2022 nhưng vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng, thế mạnh và ưu tiên hợp tác của hai nước thời gian qua.
Có thể thấy quan hệ hợp tác thương mại, công nghiệp và năng lượng song phương thời gian qua còn chưa tương xứng với khuôn khổ thỏa thuận quan hệ “đối tác chiến lược” đã được ký kết cũng như tiềm năng và thế mạnh thực tế của hai nước.
Tây Ban Nha có thế mạnh trong công nghiệp đường sắt cao tốc và metro, cơ khí ô tô, công nghiệp đồ uống và thực phẩm, công nghiệp dầu khí và năng lượng tái tạo, điện mặt trời. Đây cũng chính là các lĩnh vực doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu cùng trao đổi hợp tác đầu tư.
Ông Vũ Chiến Thắng - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha
Việc tăng cường tận dụng hiệu quả các ưu đãi của Hiệp định EVFTA và thúc đẩy quá trình phê chuẩn và thực thi Hiệp định EVIPA (Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU) sẽ góp phần thu hút mạnh mẽ hơn nữa dòng vốn FDI của Tây Ban Nha vào Việt Nam trong thời gian tới.
Các doanh nghiệp Tây Ban Nha quan tâm đầu tư vào các lĩnh vực công nghiệp chế biến - chế tạo, năng lượng tái tạo, hạ tầng...
PV: Ông có thể chia sẻ kinh nghiệm của Thương vụ trong việc hỗ trợ doanh nghiệp, ngành hàng xúc tiến thương mại, thu hút đầu tư từ các đối tác Tây Ban Nha cũng như việc tận dụng ưu đãi của Hiệp định EVFTA?
Ông Vũ Chiến Thắng: Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương trong việc thúc đẩy FDI vào Việt Nam trong các lĩnh vực công nghiệp nền tảng, năng lượng và thương mại, ngay trong những tháng đầu năm nay, Thương vụ đã tích cực triển khai một cách đồng bộ các hoạt động xúc tiến đầu tư lồng ghép gắn kết với các hoạt động xúc tiến thương ại.
Một số hoạt động nổi bật có thể kể đến là tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Tây Ban Nha vào ngày 02/3 tại Liên đoàn Nghiệp chủ Tây Ban Nha (CEOE) với sự tham dự của hơn 40 doanh nghiệp Tây Ban Nha và 30 doanh nghiệp Việt Nam nhân chuyến thăm chính thức Tây Ban Nha của Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang từ ngày 28/02 đến ngày 4/3/2023.
Tham gia quảng bá cơ hội đầu tư kinh doanh tại Việt Nam và trực tiếp kết nối giao thương với các doanh nghiệp Tây Ban Nha tại Sự kiện tuần lễ Thương mại và Đầu tư Quốc tế Madrid (IMEX Madrid) từ ngày 6 - 10/02/2023 và Sự kiện IMEX Barcelona vào ngày 13/4/2023 tại Barcelona.
Phối hợp với Hiệp hội VASEP trong việc hỗ trợ đoàn doanh nghiệp Việt Nam tham gia gian hàng tại Hội chợ Thủy sản Toàn cầu từ ngày 25 - 27/4 tại Barcelona, mời gọi các doanh nghiệp siêu thị, nhà phân phối và nhập khẩu sở tại đến thăm quan gian hàng và trực tiếp trao đổi hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam.
Tiếp xúc làm việc với các tổ chức xúc tiến thương mại - xúc tiến đầu tư và các doanh nghiệp Tây Ban Nha tại các Hội chợ thương mại quốc tế tổ chức tại các tỉnh, thành phố lớn, trong đó có các hội chợ chuyên ngành về thực phẩm, đồ uống, rau quả, dệt may, cơ khí - ô tô và hàng nội thất.
Tiếp cận làm việc với một số tập đoàn lớn sở tại như Tập đoàn INDITEX về hợp tác đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực dệt may và Ban điều hành Cảng Barcelona về khả năng đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực cảng biển, kho vận và hạ tầng logistics tại Việt Nam.
Thương vụ Việt Nam tại Tây Ban Nha triển khai nhiều hoạt động xúc tiến đầu tư lồng ghép với các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam khai thác tốt thị trường Tây Ban Nha.
Tăng cường các hoạt động xúc tiến đầu tư lồng ghép với xúc tiến thương mại
PV: Ông có đề xuất, kiến nghị gì nhằm tăng cường thu hút đầu tư từ Tây Ban Nha và gia tăng thương mại song phương thời gian tới?
Ông Vũ Chiến Thắng: Trong thời gian tới, Thương vụ sẽ tiếp tục thực hiện một cách chủ động và hiệu quả chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công Thương, trong đó tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm.
Chủ động nghiên cứu, nắm vững nhu cầu, thị hiếu, yêu cầu của thị trường và thường xuyên cập nhật các quy định, chính sách mới của nước sở tại để tham mưu, đề xuất những phản ứng chính sách kịp thời, nhanh nhạy.
Tăng cường kết nối, thúc đẩy hợp tác, thu hút các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào các lĩnh vực mà trong nước đang có nhu cầu và có chính sách ưu đãi đầu tư như: cơ khí, chế biến chế tạo, điện tử, hóa chất, vật liệu mới và các ngành công nghiệp phụ trợ, dịch vụ tài chính, ngân hàng, logistics, chuyển đổi năng lượng xanh…, đồng thời tạo điều kiện, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài.
Thường xuyên giữ mối liên hệ, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ, các Bộ, ngành liên quan và các địa phương, hiệp hội ngành hàng để hỗ trợ, kết nối xúc tiến thương mại, tận dụng hiệu quả cơ hội thị trường trong từng thời điểm, giai đoạn, đặc biệt là hỗ trợ xuất khẩu nông, thủy sản có tính mùa vụ.
Tiếp tục phát huy tốt vai trò của hệ thống cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc cung cấp kịp thời các thông tin về thị trường và các quy định, chính sách mới của các nước sở tại; cảnh báo sớm các “rào cản” mới của đối tác và các vụ việc phòng vệ thương mại, giúp cho các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước có phản ứng chính sách phù hợp, khai thác có hiệu quả các FTA mà nước ta là thành viên.
Cụ thể hóa các nhiệm vụ nêu trên, Thương vụ sẽ tiếp tục tăng cường tổ chức và tham gia các sự kiện xúc tiến thương mại, đầu tư hợp tác công nghiệp và giao thương kết nối doanh nghiệp song phương theo hình thức kết hợp cả trực tiếp và trực tuyến.
Cụ thể, phối hợp với Bộ Công Thương và Du lịch xúc tiến thương mại, đầu tư, ICEX, CEOE, Phòng Thương mại xúc tiến thương mại, đầu tư và các hiệp hội doanh nghiệp ngành hàng tổ chức các Webinar theo nhóm ngành hàng cụ thể mà hai nước cùng chia sẻ quan tâm như: thủy sản - rau quả, cơ khí - ô tô, dệt may - giày dép,…;
Phối hợp với một số thành phố lớn như Barcelona và Sevilla tổ chức các Webinar giới thiệu về cơ hội hợp tác kinh doanh tiềm năng đối với các doanh nghiệp địa phương hai nước tận dụng việc thực hiện Hiệp định EVFTA, nhất là đối với một số nhóm mặt hàng Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu.
Tiếp tục hoạt động kết nối các doanh nghiệp - sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam tới các tập đoàn - nhà nhập khẩu - siêu thị phân phối lớn sở tại thực hiện “Đề án hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp các mạng phân phối ở ngoài nước tới năm 2030”, trong đó có hoạt động kết nối với Tập đoàn INDITEX về dệt may và da giày, kết hợp lồng ghép với hoạt động đối thoại doanh nghiệp, Tuần hàng Việt Nam....
Thương vụ cũng tiếp tục cập nhật cơ sở dữ liệu doanh nghiệp xuất nhập khẩu của Việt Nam và Tây Ban Nha để phục vụ thường xuyên hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư, tiếp thị và kết nối giao thương. Chủ động cảnh báo về rào cản thương mại - các biện pháp kỹ thuật sở tại cho các cơ quan, tổ chức và hiệp hội doanh nghiệp trong nước...
Với cộng đồng doanh nghiệp, Thương vụ khuyến nghị các doanh nghiệp cần duy trì và nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu để đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm hiện hành của EU.
Tăng cường phối hợp với Thương vụ trong công tác xác minh đối tác sở tại trước khi đi đến đàm phán ký kết hợp đồng ngoại thương để trách tình trạng bị lừa đảo, chiếm đoạt hàng hóa, chiếm dụng vốn, chây ì hay không thanh toán tiền hàng….
Tiếp tục phối hợp tổ chức các đoàn xúc tiến thương mại trọng điểm quốc gia tham gia các sự kiện Hội chợ triển lãm quốc tế có quy mô toàn cầu tại Tây Ban Nha như: Hội chợ Rau quả Quốc tế (Fruit Attraction 2023) tại Madrid vào đầu tháng 10 tới...
