Nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam tự tin vươn ra thế giới

Sáng ngày 27/11/2025, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Dự án “Nâng cao năng lực và tăng cường kết nối các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam”, Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) tổ chức Hội thảo “Vươn ra thế giới và vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam” nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt cơ hội, nâng cao năng lực và tăng cường kết nối thị trường quốc tế.

Tham dự Hội thảo có bà Trần Thị Thanh Tâm - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (VCCI); TS. Trịnh Quốc Vinh - Uỷ viên Hội đồng khoa học, Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương (Bộ Công Thương); ông Nguyễn Phương Thắng - Chuyên gia về hiệu suất và tăng trưởng doanh nghiệp; ông Lê Xuân Trường - Chuyên gia, cố vấn quản lý, tư vấn tiêu chuẩn, mã số mã vạch và công nghệ; ông Lê Quý Thành - Phó Giám đốc Công ty, Giám đốc Nhà máy Công ty CP Công nghiệp hỗ trợ TOMECO cùng đại diện các đơn vị liên quan và doanh nghiệp.

Việt Nam trước giai đoạn mới của hội nhập

Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn mới của hội nhập kinh tế quốc tế. Việt Nam đang tham gia ngày càng sâu vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP…, mở ra cơ hội tiếp cận những thị trường rộng lớn, chất lượng cao.

Bên cạnh đó, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, đa dạng hóa sản xuất, tái định hình chuỗi cung ứng do địa chính trị, ưu tiên xanh hoá và logistics bền vững đang đem lại nhiều cơ hội để Việt Nam thu hút đầu tư, mở rộng sản xuất, tham gia sâu hơn vào mạng lưới cung ứng của khu vực và thế giới, những cũng đồng thời đi cùng với cơ hội là thách thức không nhỏ như áp lực cạnh tranh ngày càng tăng từ các quốc gia trong khu vực; các yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn kỹ thuật, quản trị chất lượng, phát triển xanh, bền vững.

Ngoài ra, doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế về năng lực công nghệ, năng suất lao động, khả năng đáp ứng đơn hàng lớn và dài hạn. Trong đó, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, vốn được xem là nền tảng gốc rễ của chuỗi cung ứng vẫn còn thiếu sự liên kết, thiếu đầu tư chiều sâu và thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra là: Làm sao để doanh nghiệp Việt Nam không chỉ hòa nhập mà còn vươn ra thế giới một cách vững vàng và tự tin?

Phát biểu tại Hội thảo, bà Trần Thị Thanh Tâm - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (VCCI) cho biết, VCCI đã và đang triển khai nhiều sáng kiến nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, trong đó có Dự án “Nâng cao năng lực và tăng cường kết nối các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ nhằm phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam”.

Nằm trong khuôn khổ Dự án, Hội thảo “Vươn ra thế giới và vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam” tập trung cập nhật nhất các xu hướng hội nhập và dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu; chia sẻ các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh, đặc biệt đối với doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ; thảo luận về vai trò của tiêu chuẩn hóa, chứng nhận quốc tế; tạo không gian để doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, kết nối đối tác, mở rộng cơ hội hợp tác kinh doanh.

Chuỗi cung ứng toàn cầu tái định hình: Cơ hội cho Việt Nam

Phân tích bức tranh toàn cảnh hội nhập và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, TS. Trịnh Quốc Vinh - Ủy viên Hội đồng khoa học, Viện Nghiên cứu Chiến lược, chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) nhận định, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ, đòi hỏi các quốc gia phải thay đổi tư duy để thích ứng. Các xu hướng chính bao gồm đa dạng hóa địa điểm sản xuất sang các quốc gia mới (Việt Nam, Ấn Độ) nhằm giảm thiểu rủi ro tập trung, đồng thời tăng cường khả năng chống chịu thông qua đầu tư vào hệ thống dự phòng, kho bãi linh hoạt và mạng lưới vận tải đa dạng.

Bên cạnh đó, xu hướng chuỗi cung ứng xanh đang trở thành yêu cầu bắt buộc, đòi hỏi doanh nghiệp phải giảm phát thải, tích cực sử dụng năng lượng tái tạo và tuân thủ các chuẩn mực lao động khắt khe. Việc tích hợp số hóa là cấp thiết để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả, thông qua việc kết nối dữ liệu vận tải và kho hàng theo thời gian thực. Những thay đổi này đang tạo ra nhu cầu cấp thiết về nguồn nhân lực sở hữu kỹ năng số, khả năng quản trị dữ liệu và tư duy xanh hiện đại.

Sự dịch chuyển này mang đến cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc thu hút đầu tư chất lượng cao, thúc đẩy phát triển ngành logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đối diện với nhiều thách thức không nhỏ, từ áp lực về tỷ giá, thiếu hụt lao động kỹ năng cao đáp ứng chuẩn quốc tế, cho đến các yêu cầu khắt khe về xanh hóa từ thị trường toàn cầu.

Trước bối cảnh đó, TS. Trịnh Quốc Vinh đề xuất một số giải pháp. Theo đó, Việt Nam cần chuyển đổi từ tâm thế "tham gia" sang chủ động "kiến tạo" chuỗi giá trị, chuyển lợi thế cạnh tranh từ chi phí sang năng lực cốt lõi. Việc hội nhập phải được gắn liền với tái cơ cấu kinh tế, chuyển đổi số và quản trị rủi ro chuỗi cung ứng hiệu quả.

Ngoài ra, cần đảm bảo hội nhập kinh tế phải gắn liền với quốc phòng an ninh, đồng thời tập trung vào khoa học công nghệ và đổi mới để leo lên các khâu giá trị cao, hướng tới tự chủ về dữ liệu và tiêu chuẩn. Đồng thời phải biến cam kết thành hành động bằng việc đồng bộ hóa pháp luật với chuẩn quốc tế, cũng như hội nhập trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, môi trường để giữ chân các mắt xích giá trị cao và nhân tài có kỹ năng.

Cũng trong khuôn khổ Hội thảo, các chuyên gia và đại diện doanh nghiệp đã chia sẻ chiến lược cụ thể nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất; tập trung vào việc tiêu chuẩn hóa và chứng nhận sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế; đồng thời chia sẻ thực tế về hành trình vươn ra thị trường thế giới của các doanh nghiệp Việt Nam. Hội thảo cũng dành thời gian để các diễn giả và đại biểu cùng nhau thảo luận về “Giải pháp thiết thực nhằm tăng sức cạnh tranh và kết nối hiệu quả với thị trường quốc tế” trong phần Toạ đàm mở.