Nâng cao vai trò của phụ nữ trong quản lý chất thải nhựa

Sự kiện nhằm chia sẻ kết quả “Báo cáo đánh giá hiện trạng về giới(GESI) trong chuỗi giá trị nhựa tại Việt Nam” của Chương trình đối tác hành động Quốc gia về Nhựa (NPAP), cũng như nâng cao nhận thức của đối tác quốc gia và các bên liên quan trong thúc đẩy bình đẳng giới và phát triển toàn diện thuộc lĩnh vực quản lý chất thải nhựa.

Phụ nữ có vai trò chủ đạo trong quản lý chất thải nhựa 

Hội thảo đã gợi mở những trao đổi hiệu quả về vai trò của phụ nữ và cách thức giúp nâng cao bình đẳng giới, phát triển toàn diện trong quản lý rác thải nhựa ở cấp hộ gia đình và cộng đồng. Cụ thể, dựa trên một nghiên cứu cơ bản và phân tích tổng quan vững chắc, sự kiện đã đưa ra báo cáo GESI nêu bật những đánh giá về bối cảnh giới và vấn đề phát triển toàn diện trong hệ thống quản lý chất thải nhựa của Việt Nam.

Nghiên cứu được triển khai thông qua khảo sát trực tuyến với 601 ý kiến đóng góp từ thành viên cộng đồng, 9 nhóm thảo luận cùng 63 lao động chính thức và phi chính thức ở Hà Nội, Hà Tĩnh và Thừa Thiên Huế, chuỗi phỏng vấn sâu với 33 đại diện và chuyên gia từ cơ quan hoach định chính sách - quản lý chất thải nhựa cấp trung ương, tổ chức phi chính phủ, đơn vị nghiên cứu, hội phụ nữ, chính quyền địa phương, doanh nghiệp, công nhân thu gom và tái chế rác thải.

Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ giữ trách nhiệm chính trong việc quản lý công việc nội trợ hàng ngày, và họ chịu ảnh hưởng nhiều hơn bởi việc sử dụng các sản phẩm nhựa. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu các nghiên cứu về ảnh hưởng của chất thải nhựa đến sức khỏe phụ nữ, trẻ em, người già và phụ nữ mang thai.

Phát biểu tại Hội thảo ông Patrick Haverman - Phó Trưởng đại diện thường trú của UNDP Việt Nam nhấn mạnh. “Phụ nữ giữ vai trò chủ đạo trong việc thu gom, phân loại và tái chế rác thải nhựa chính thức và không chính thức tại các hộ gia đình và cộng đồng. Chính quyền và cộng đồng cần ghi nhận sự đóng góp này trong quá trình xây dựng chính sách.

Trong quá trình thực thi chính sách Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) ông Patrick Haverman khuyến nghị “Các nhà hoạch định chính sách cần có thêm các nghiên cứu, dữ liệu và bằng chứng về những vấn đề liên quan đến nhựa, giới và hòa nhập xã hội nhằm tránh mọi tác động tiêu cực đối với phụ nữ, lao động di cư và các nhóm dễ bị tổn thương khác ”…

Nâng cao vai trò của phụ nữ trong quản lý chất thải nhựa

Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Kim Dung- Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cho biết: Ô nhiễm nhựa đã và đang trở thành thách thức lớn nhất hiện nay đối với nhiều nước trên thế giới và Việt Nam. Cụ thể mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường.

Việc phân loại, thu hồi, tái chế và xử lý chất thải nhựa còn hạn chế, có đến 90% rác thải nhựa được xử lý theo cách chôn, lấp, đốt và chỉ có 10% còn lại là được tái chế, trong khi 90% người thu gom và nhặt phế liệu là phụ nữ là ngành nghề tiếp xúc với môi trường độc hại, ảnh hưởng tới sức khỏe. Theo bà Dung Hội thảo là diễn đàn thúc đẩy sự tham gia hiệu quả và nâng cao vai trò của phụ nữ trong quản lý chất thải nhựa, kết nối các tổ chức, cá nhân hoạt động tích cực cho bình đẳng giới quản lý chất thải nhựa.

Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam cũng đồng thời chia sẻ định hướng một số hoạt động của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong công tác bảo vệ môi trường và giảm thiểu chất thải nhựa. Với cách tiếp cận từ giới và môi trường, trong đó bao gồm vấn đề chất thải nhựa.

Theo PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, vai trò của phụ nữ trong giải quyết các vấn đề ô nhiễm rất quan trọng, nhưng họ không thể làm hết mọi việc mà đòi hỏi sự tham gia của tất cả các bên liên quan. Vị trí của họ trong chính sách, đặc biệt là những người thu gom ve chai, đồng nát còn khá mờ nhạt.

Chia sẻ kế hoạch hành động mà Chính phủ Canada đã và đang triển khai, hướng đến mục tiêu chung giảm thiểu rác thải nhựa và ô nhiễm nhựa, tại sự kiện Ngài Shawn Steil - Đại sứ Canada tại Việt Nam cho rằng: “cần áp dụng cách tiếp cận kinh tế tuần hoàn để khắc phục các vấn đề trong sản xuất, sử dụng và xử lý nhựa; đồng thời hiểu rõ những thách thức ngày càng lớn đối với sức khỏe con người, bình đẳng giới và hòa nhập xã hội”

Theo Ngài Đại sứ Canada tại Việt Nam: chúng ta đều biết rằng tại Việt Nam phụ nữ đóng vai trò trung tâm trong kinh doanh, quản lý nguồn lực, xử lý chất thải và công việc chăm sóc không được trả lương – mà phần lớn các hoạt động này được diễn ra trong khu vực không chính thức.

Các chương trình, dự án tài trợ của Canada tập trung hỗ trợ quyền và sinh kế của phụ nữ nhằm đóng góp cho các nỗ lực chuyển dịch sang một nền kinh tế nhựa bền vững hơn và mang tính tuần hoàn hơn. Chúng tôi hy vọng báo cáo đánh giá về bình đẳng giới và hòa nhập xã hội trong chuỗi giá trị nhựa được công bố hôm nay sẽ giúp chúng ta định hướng phối hợp để đảm bảo bình đẳng giới, hòa nhập, đa dạng và sử dụng môi trường có trách nhiệm ở Việt Nam”.

Các đại biểu tham gia hội thảo đã bàn luận sôi nổi với nhiều ý tưởng và giải pháp nhằm giúp đưa Việt Nam hướng đến nền kinh tế tuần hoàn nhựa bền vững và toàn diện cho tất cả mọi người.