Ngành Công Thương và những yếu tố góp phần quan trọng trong ổn định kinh tế vĩ mô

Đó là nhận định của ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội trong bài trả lời phỏng vấn dành riêng cho Tạp chí Công Thương. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.  

TCCT: Thưa ông, ông đánh giá thế nào về sự đóng góp của ngành Công Thương đối với việc thực hiện các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đối diện nhiều thách thức?

Ông Vũ Hồng Thanh: Năm 2023, tình hình kinh tế thế giới tiếp tục hồi phục bấp bênh do gặp những “cơn gió ngược” từ hệ quả của đại dịch COVID-19, căng thẳng địa chính trị, xung đột quân sự, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn cũng như tình trạng lạm phát cao và kéo dài.

Trong bối cảnh đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng; sự chủ động và giám sát hiệu quả của Quốc hội; sự chỉ đạo điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị; sự ủng hộ, chia sẻ, tin tưởng của các tầng lớp Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, tình hình kinh tế - xã hội nước tatiếp tục xu hướng phục hồi tích cực, tháng sau tốt hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước, cơ bản đạt được mục tiêu tổng quát đề ra và nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực; trong đó các lĩnh vực công nghiệp, thị trường trong nước, xuất nhập khẩu mặc dù đối mặt nhiều khó khăn, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu gặp nhiều thách thức nhưng đã có những cải thiện, chuyển biến tích cực hơn, góp phần quan trọng trong việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023.

Đi vào chi tiết, năm 2023, khu vực công nghiệp có chuyển biến tích cực qua từng tháng, từng quý; chỉ số sản xuất (IIP) toàn ngành công nghiệp tháng 11 ước tính tăng 5,8% so với cùng kỳ (tháng 10 tăng 4,1%).

Tiêu dùng trong nước vẫn giữ được mức tăng trưởng tích cực; tính chung 11 tháng, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,6% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 7% (cùng kỳ năm 2022 tăng 16,6%); cả năm 2023 ước tăng 10,2% so với năm 2022.

Kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu duy trì xu hướng tháng sau tăng so với tháng trước; cán cân thương mại 11 tháng năm 2023 xuất siêu 25,83 tỷ USD (cùng kỳ năm trước xuất siêu 10,3 tỷ USD) góp phần bảo đảm cán cân thanh toán, hỗ trợ cân đối cung cầu ngoại tệ; Chính phủ ước cả năm 2023 xuất siêu khoảng 15 tỷ USD.

An ninh năng lượng (điện, xăng, dầu), lương thực, thực phẩm được bảo đảm.

Đây là một trong những yếu tố góp phần quan trọng giúp kinh tế vĩ mô Việt Nam năm 2023 giữ vững ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng được thúc đẩy, các cân đối lớn được bảo đảm. Mặc dù dự báo cả năm 2023, tăng trưởng GDP chỉ đạt khoảng 5%, thấp hơn chỉ tiêu đề ra nhưng vẫn là mức khá cao so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới; chỉ số giá tiêu dùng bình quân ước tăng 3,5%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra khoảng 4,5%.

TCCT: Theo ông, bài học kinh nghiệm nào cần được rút ra để thực hiện tốt kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2024 sắp tới? 

Ông Vũ Hồng Thanh: Tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV vừa qua, các vị đại biểu Quốc hội đã dành nhiều thời gian thảo luận, cho ý kiến về kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, cũng như xây dựng Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024. Các ý kiến đại biểu đều thống nhất nhận định năm 2024, tình hình thế giới dự báo sẽ còn nhiều diễn biến phức tạp, khó lường; trong nước, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, kinh tế - xã hội tiếp tục phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức.

Để thực hiện tốt Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, Chính phủ, các cấp, các ngành cần tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả, thực chất, toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp đề ra theo các nghị quyết, kết luận, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, rà soát, sớm khắc phục những tồn tại, bất cập, vướng mắc về kinh tế - xã hội, trong đó cần tập trung vào các bài học kinh nghiệm rút ra trong điều hành phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua, cụ thể như sau:

- Trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành phải luôn bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; bảo đảm phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng và có sự vào cuộc với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự đoàn kết nhất trí của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.

- Nắm chắc tình hình thế giới, trong nước, bám sát thực tiễn, phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, ý chí tự lực, tự cường, nỗ lực vươn lên, quyết tâm cao, đổi mới sáng tạo. Phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực, xử lý hiệu quả các vấn đề nội tại và thách thức nổi lên trong bối cảnh, tình hình mới với nhiều biến động, rủi ro ngày càng gia tăng.

- Tiếp tục đẩy mạnh đẩy mạnh công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tập trung cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Điều hành đồng bộ, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ giữa các chính sách, xác định rõ ưu tiên, bảo đảm trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, không dàn trải. Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực; đẩy nhanh các dự án hạ tầng trọng điểm.

- Luôn đặt con người ở trung tâm, là chủ thể, nguồn lực quan trọng nhất và mục tiêu của sự phát triển. Phát triển văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Thực hiện tốt công tác truyền thông chính sách; góp phần tạo đồng thuận xã hội.

Ngoài ra, trong thời gian vừa qua, có thể thấy nhiều động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế đang có dấu hiệu chậm lại, thậm chí suy giảm và đang chịu áp lực rất lớn từ bên ngoài. Bài học từ thực tế vươn lên trong dịch COVID-19 khi đối diện với những khó khăn, thử thách khắc nghiệt như giai đoạn 3 năm vừa qua, phải xây dựng và thúc đẩy nội lực mạnh mẽ để ứng phó với những thách thức và tính bất định của các yếu tố bên ngoài; Việt Nam cần tăng cường, phát huy “nội lực” cùng với vận dụng, khai thác hiệu quả “ngoại lực” để thích ứng và phát triển, đây được coi là nhiệm vụ hàng đầu và xuyên suốt đặc biệt trong bối cảnh, tình hình mới với nhiều biến động, rủi ro ngày càng gia tăng.

Về năng lực, động lực nội sinh của nền kinh tế, cần phát triển các khu vực sản xuất của nền kinh tế, gồm khu vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, kích cầu tiêu dùng, phát triển thị trường nội địa và nâng cao năng suất lao động. Thực hiện đồng bộ, cộng hưởng các yếu tố này sẽ phát huy tổng hợp sức mạnh nội sinh của nền kinh tế.

Đồng thời, đẩy mạnh xuất khẩu, hướng tới xuất khẩu bền vững, cần tranh thủ tối đa các thị trường xuất khẩu chủ lực, truyền thống, phát triển thị trường mới, thị trường ngách, đáp ứng nhanh, kịp thời yêu cầu mới của nước đối tác xuất khẩu. Khai thác tốt hơn các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, thực hiện hiệu quả công tác xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, đa dạng hóa hàng hóa và thị trường xuất khẩu, đầu tư…

Xin trân trọng cảm ơn ông!