Cùng tham dự Hội thảo có ông Phạm Tuấn Anh - Cục trưởng Cục Kỹ thuật và An toàn môi trường công nghiệp, ông Đinh Thế Phúc - Thành viên Hội đồng thành viên Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cùng đại diện các Bộ, ngành, Sở Công Thương các tỉnh, các đơn vị trực thuộc Bộ Công Thương, các đơn vị thành viên thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
Hiện nay, việc bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực được thực hiện theo các quy định tại Luật Điện lực ngày 03/12/2004; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực ngày 20/11/2012; Nghị định số 14/2014/NĐ-CP ngày 26/02/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực về an toàn điện (Nghị định 14) và Nghị định số 51 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 14/2014/NĐ-CP.
Thực tiễn triển khai các quy định tại Nghị định 14/2014/NĐ-CP và Nghị định 51/2020/NĐ-CP cho thấy, các hoạt động quản lý an toàn điện đã ngày càng được các cấp, các ngành quan tâm thực hiện và đi vào nề nếp, hệ thống điện quốc gia được quản lý vận hành ổn định, an toàn, số vụ tai nạn, sự cố điện đối với các đơn vị phát điện, truyền tải, phân phối điện giảm mạnh...
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần tiếp tục hoàn thiện về thể chế, chính sách.
Bất cập trong hoạt động bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực
Về an toàn công trình nguồn điện, thực hiện Quy hoạch điện VIII, trong thời gian tới Việt Nam sẽ có nhiều cơ chế, chính sách để phát triển nguồn điện năng lượng tái tạo, trong đó sẽ tập trung phát triển các công trình điện gió ngoài khơi, cáp điện ngầm trên biển… Đây đều là những loại hình công trình điện mới chưa được đề cập đến trong Luật Điện lực hiện hành.
Về hành lang bảo vệ an toàn công trình điện lực, Luật Điện lực 2004 chỉ quy định 3 loại hình công trình điện lực có hành lang bảo vệ an toàn gồm đường dây dẫn điện trên không, đường dây cáp ngầm và trạm điện, thiếu các quy định pháp luật về hành lang bảo vệ an toàn đối với công trình điện gió dẫn đến việc đền bù, hỗ trợ người sử dụng đất trong phạm vi ảnh hưởng của các công trình điện gió tại gặp nhiều vướng mắc.
Các nội dung về an toàn sử dụng điện, đặc biệt là an toàn trong sử dụng điện sinh hoạt, dịch vụ chưa được quy định chi tiết ở các văn bản quy phạm pháp luật dưới Luật, một số vấn đề liên quan đến các hành vi đe dọa an toàn vận hành lưới điện, đe dọa tính mạng và tài sản người dân do tai nạn điện gây nên cũng chưa có quy định cấm.
Về quản lý an toàn đối với công trình thủy điện, Luật Điện lực cũ chưa có quy định chi tiết về công tác vận hành an toàn hồ chứa, công tác đảm bảo an toàn vùng hạ du đập thủy điện, công tác quản lý hoạt động trong phạm vi bảo vệ an toàn đập, hồ chứa thủy điện, công tác phối hợp giữa đơn vị quản lý vận hành công trình với các cấp chính quyền địa phương trong công tác phòng chống thiên tai và ứng phó tình huống khẩn cấp.
Đứng trước lợi nhuận có được từ hoạt động phát điện, nhiều chủ hồ thủy điện xem nhẹ việc tuân thủ quy định pháp luật về quy trình vận hành, bảo dưỡng, bảo trì, kiểm định, quan trắc công trình để đạt được mục tiêu lợi nhuận. Vì vậy, tình trạng vi phạm quy trình vận hành dẫn đến nguy cơ sự cố nghiêm trọng vẫn diễn ra phổ biến tại nhiều chủ đập, hồ chứa.
Mục tiêu "kép" của Nghị định
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh, mục tiêu của Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực về bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực là mục tiêu “kép”. Thứ nhất phải đảm bảo an toàn cho các công trình điện lực cũng như trong lĩnh vực điện lực, thứ hai góp phần tiết kiệm vốn đầu tư các công trình điện lực. Nếu chỉ đảm bảo an toàn mà không tính toán tối ưu hoá chi phí thì cũng bất cập vì sẽ làm tăng chí phí ngành điện.
Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực về bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực đã kế thừa nhiều nội dung của Nghị định trước đây, trong đó có Nghị định 14. Qua kiểm tra sơ bộ các chỉ tiêu kỹ thuật trong Nghị định 14, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài đánh giá các thông số có nhiều bất cập và có dấu hiệu gây lãng phí trong quá trình đầu tư các công trình điện lực. Vì vậy cần phải rà soát, nghiên cứu kỹ để đưa ra con số tối ưu.
Bên cạnh đó, để đảm bảo linh hoạt trong chỉ đạo điều hành, trong điều kiện một số vấn đề chưa tìm được giải pháp tối ưu, cần cân nhắc các yêu cầu về thông số kỹ thuật nên được ban hành ở cấp Thông tư hướng dẫn Nghị định. Bởi, các chính sách ban hành ở Nghị định có tính lâu dài, bền vững hơn, nếu có điều chỉnh cũng khó thay đổi hơn. Đồng thời, đảm bảo tiến độ Nghị định có hiệu lực đồng bộ với Luật Điện lực, tức từ ngày 01/2/2025.
Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cũng lưu ý việc đầu tư cho công tác khoa học công nghệ để đảm bảo các số liệu, chỉ tiêu vận hành lưới điện tối ưu nhất.
“Nếu bỏ chi phí đề đầu tư cho khoa học công nghệ để tối ưu các con số này thì hiệu quả kinh tế rất cao, không phải tăng giá điện, không tác động đến đời sống của người dân, doanh nghiệp”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Lắng nghe, tiếp thu các ý kiến đóng góp
Trong khuôn khổ Hội thảo, đại diện các đơn vị đã tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến đối với dự thảo Nghị định.
Cơ bản thống nhất các nội dung trong dự thảo Nghị định, đại diện Bộ Quốc phòng góp ý thêm quy định các công trình xây dựng mới cho mục đích sinh hoạt và dịch vụ phải được nối đất an toàn theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đã đầy đủ, không cần quy định rõ các công trình xây dựng mới “sau ngày Nghị định này có hiệu lực”.
Đại diện Cục Thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) góp ý, dự thảo cần có nội dung quy định cụ thể về phạm vi bảo vệ hồ chứa, về hệ thống mốc bảo vệ, về vấn đề an toàn của hạ du; đồng thời cần quy định rõ đơn vị nào chịu trách nhiệm về việc xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du. Bên cạnh đó, về hoạt động báo cáo cơ quan quản lý Nhà nước, cần có quy định cụ thể về thời điểm và tần suất báo cáo của Sở Công Thương.
Đại diện Cục Điện lực đề xuất nên cập nhật những tiêu chuẩn mới trong lĩnh vực các công trình đường dây và trạm biến áp.
Đại diện Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) góp ý liên quan đến việc xử lý các hành vi vi phạm. Về nội dung liên quan đến bảo vệ an toàn công trình điện lực có nội dung thuộc thẩm quyền của Bộ Giao thông vận tải, đề nghị Ban soạn thảo nhanh chóng làm việc với Bộ để sớm có quy định cụ thể.
Đại diện các đơn vị Cục Điện lực, Cục Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, Viện Năng lượng, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Thanh tra Bộ Công Thương, Sở Công Thương các tỉnh, … cũng tham gia góp ý với những nội dung của Dự thảo Nghị định.
Đại diện Ban soạn thảo, ông Trịnh Văn Thuận - Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật và An toàn môi trường công nghiệp, Bộ Công Thương đã giải trình về các ý kiến góp ý; đồng thời cho biết, Ban soạn thảo sẽ tiếp tục ghi nhận và tiếp thu đầy đủ các nội dung góp ý nhằm hoàn thiện Dự thảo quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực về bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực.
