Theo đánh giá của Bộ Công Thương, hoạt động xuất nhập khẩu trong 5 tháng đầu năm 2021 vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản như: Việc vận chuyển hàng hóa gặp khó khăn; nhiều chuỗi cung ứng bị gián đoạn, nhu cầu thị trường chưa hồi phục đồng đều; chi phí đầu vào như logistics, nguyên liệu nhập khẩu tăng cao; các thị trường xuất khẩu nông, thủy sản liên tục đưa ra những thay đổi trong quy định chứng nhận an toàn thực phẩm...
Đặc biệt, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tháng 5/2021 chịu tác động mạnh của làn sóng dịch Covid-19 bùng phát đợt mới trong nước khiến hoạt động sản xuất của một số doanh nghiệp trong khu công nghiệp tại một số tỉnh bị ảnh hưởng.
Đánh giá về hoạt động xuất nhập khẩu trong 5 tháng đầu năm, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa 5 tháng đầu năm 2021 ước tính vẫn duy trì đà tăng cao, đạt 262,25 tỷ USD, tăng 33,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 130,94 tỉ USD, tăng 30,7%; nhập khẩu hàng hóa đạt 131,31 tỉ USD, tăng 36,4%.
Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu nhận định, những con số này phản ánh hoạt động xuất nhập khẩu đang có sự phục hồi mạnh mẽ, cùng với sức mua của thế giới đang gia tăng trở lại cũng như sự chuyển dịch nguồn cung, đặc biệt đối với nhu cầu hàng hóa ở thị trường Việt Nam cũng đang tăng cao. Do vậy, các sản phẩm của Việt Nam hiện nay đều có mức tăng xuất khẩu đáng kể.
Tuy nhiên, sau 4 tháng duy trì xuất siêu, bước sang tháng 5, chúng ta đã có mức nhập siêu nhẹ. Trong tháng 5/2021 ước tính nhập siêu khoảng 2 tỉ USD. Tốc độ tăng kim ngạch nhập khẩu cao hơn kim ngạch xuất khẩu khiến cán cân thương mại hàng hóa 5 tháng đầu năm 2021 ước tính nhập siêu 369 triệu USD.
Phó Cục trưởng Trần Thanh Hải cho rằng, đây là điều rất bình thường, bởi hiện nay, các mặt hàng chúng ta nhập khẩu nhiều chủ yếu phục vụ cho hoạt động sản xuất, trong đó chủ yếu phục vụ cho hoạt động xuất khẩu. Chúng ta nhập nhiều sản phẩm linh kiện điện tử, nguyên phụ liệu cho ngành dệt may, da giày… những ngành đang có đà phục hồi tăng trưởng mạnh mẽ, do vậy, sự gia tăng nhập khẩu là một điều tất yếu.
Ngoài ra, có nguyên nhân khác dẫn tới nhập siêu trong tháng 5 là một số nhóm hàng vốn có kim ngạch xuất khẩu cao như máy móc thiết bị, dụng cụ và phụ tùng khác; điện thoại các loại và linh kiện… giảm nhẹ so tháng trước do hoạt động sản xuất bị ảnh hưởng bởi tình hình dịch bệnh lây lan tại các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang.
Bộ Công Thương dự báo, hoạt động xuất nhập khẩu sẽ tiếp tục khởi sắc trong thời gian tới khi mà các hiệp định thương mại tự do đang dần được thực thi một cách toàn diện hơn, hiệu quả hơn.
“Đặc biệt, các hiệp định: CPTPP, EVFTA, UKFTA… sẽ tiếp tục tạo điều kiện để hàng hóa của Việt Nam thâm nhập vào các thị trường đối tác với thuế quan ưu đãi, thông qua đó thúc đẩy xuất khẩu tăng trưởng mạnh trong thời gian tới.
Giá hàng hóa xuất khẩu cũng đang có xu hướng tăng, nhất là các mặt hàng thế mạnh của Việt Nam sẽ là động lực quan trọng để gia tăng giá trị xuất khẩu. Bên cạnh đó, ở các nước Mỹ và châu Âu đang dỡ bỏ dần hoặc hoàn toàn lệnh phong tỏa khi đã tiêm đủ số lượng vắc xin, cầu hàng hóa trên thị trường thế giới đang hồi phục trở lại, đây là cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp tiêu dùng có thế mạnh”, Bộ Công Thương phân tích.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng cho rằng, hoạt động xuất nhập khẩu có thể bị ảnh hưởng tiêu cực bởi đợt bùng phát dịch Covid-19 thứ 4 ở nhiều địa phương, nhất là một số tỉnh, thành trọng điểm ở khu vực miền Bắc như Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội… là những địa phương có quy mô kim ngạch xuất nhập khẩu đứng đầu của cả nước.
Còn trên thế giới, châu Á tiếp tục là tâm điểm với số ca nhiễm Covid-19 mới gia tăng nhanh chóng, khiến hàng loạt quốc gia như Ấn Độ, Nhật Bản, Đài Loan, Indonesia hay Thái Lan phải áp đặt phong tỏa và thắt chặt các biện pháp kiểm soát nhằm hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.
Do đó, Bộ Công Thương khuyến cáo, các doanh nghiệp phải nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh cũng như khả năng thích ứng để vượt qua khó khăn, chủ động chuyển hướng để nắm bắt hiệu quả những cơ hội từ bối cảnh mới.
