Nhiều nền kinh tế lớn trên toàn cầu bao gồm Hoa Kỳ, châu Âu và Trung Quốc đang tăng cường thu mua than cho sản xuất điện bất chấp việc đã cam kết giảm tiêu thụ loại nhiên liệu này để chống biến đổi khí hậu. Nhu cầu tăng lên trong khi nguồn cung than cũng đang ở mức thấp do sự thiếu hụt đầu tư, mở rộng khai thác trong nhiều năm qua đã đẩy giá mặt hàng năng lượng này lên mức cao kỷ lục.
Giá than giao ngay tại cảng Newcastle (Australia) đã đạt mức 400 USD/tấn trong tháng trước, tăng tới 237% so với cùng kỳ năm ngoái, vượt xa mức tăng của dầu thô, khí tự nhiên và các loại năng lượng truyền thống khác. Giá than đá tại Newcastle thường được sử dụng làm giá tham khảo chuẩn cho các giao dịch than đá tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trước đó, vào cuối tháng 5, đã có lúc giá mặt hàng này chạm mức cao kỷ lục 430 USD/tấn.
Nhu cầu sử dụng than trên toàn cầu đang được thúc đẩy chủ yếu bởi khu vực châu Âu trong bối cảnh Nga giảm nguồn cung cấp khí đốt cho châu Âu. Đức - quốc gia đã cam kết loại bỏ nhiệt điện than vào năm 2030 hiện là một trong những quốc gia tăng mạnh nhập khẩu than đá. Cùng với Đức, Italy, Anh, Hà Lan và Áo đang chuẩn bị kế hoạch kéo dài thời gian hoạt động của các nhà máy nhiệt điện than, hoặc tái khởi động các nhà máy cũ để đảm bảo nguồn cung điện.
Ông Gerben Hieminga, nhà kinh tế cao cấp trong lĩnh vực năng lượng của ngân hàng ING (Hà Lan), cho biết các quốc gia đang tìm cách để nhập khẩu được nhiều than hơn từ Australia và Hoa Kỳ. "Cả thế giới đang làm điều này", ông Gerben Hieminga nói.
Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck cho biết việc gia tăng sử dụng than là quyết định khó khăn nhưng cần thiết trong thời điểm hiện tại. Điều này phản ánh tâm lý của các nước phương Tây cho rằng thà sử dụng than còn hơn phụ thuộc vào nguồn năng lượng từ Nga.
Tại châu Á, Trung Quốc - nước tiêu thụ than lớn nhất thế giới đang đẩy mạnh hoạt động khai thác để sản xuất điện sau khi rơi vào tình trạng mất điện diện rộng vì thiếu nguồn cung than hồi giữa năm ngoái. Ấn Độ cũng đang phải tăng cường huy động nguồn điện than nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng tăng lên. Dữ liệu cho thấy sản lượng điện than tại Ấn Độ đã đạt mức kỷ lục mới trong tháng 4.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết hoạt động thu mua than trên toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ bởi nhu cầu sử dụng năng lượng tại hầu hết các quốc gia đang tăng lên và giá than sẽ đạt mức cao kỷ lục trong năm nay.
Nhiều chuyên gia phân tích nhận định giá than đá trên thế giới có thể còn tiếp tục tăng lên trong thời gian tới khi tình trạng căng thẳng nguồn cung của nhiều loại năng lượng như dầu mỏ, khí tự nhiên… vẫn chưa có dấu hiệu sớm chấm dứt.
Hãng tư vấn năng lượng hàng đầu thế giới Rystad Energy (Na Uy) cảnh báo giá than đá trên thế giới có thể vượt ngưỡng 500 USD/tấn trong năm 2022. Nếu dự báo này thành hiện thực thì đây sẽ là mức giá than cao nhất trong vòng 200 năm trở lại đây.
