Hệ thống điện ghi nhận hàng loạt kỷ lục vận hành mới, miền Bắc vận hành ở chế độ cực kỳ khẩn cấp
Báo cáo của Công ty Vận hành hệ thống điện và thị trường điện Quốc gia (NSMO) tại cuộc họp của Bộ Công Thương chiều nay (8/8/2025) cho thấy, tình hình thủy văn trong các tháng cuối mùa khô năm 2025 là rất tốt. Tính đến ngày 4/8, diễn biến nước về miền Bắc và miền Trung đều tốt hơn so với kế hoạch tháng và kế hoạch năm. Sản lượng còn lại trong các hồ trên hệ thống điện Quốc gia là 8,5 tỷ kWh, bằng 130% so với sản lượng còn lại theo kế hoạch tháng.
Tình hình nước về tốt dẫn đến nhiều hồ thủy điện lớn phải xả thừa trong thời gian dài. Một số hồ thủy điện chiến lược đa mục tiêu và thủy điện trên 2 ngày phải xả thừa như hồ Lai Châu (96 m3/s), Pleikrong (169 m3/s), Cửa Đạt (164 m3/s), Bản Vẽ (721 m3/s) , Hủa Na (47m3/s), Trung Sơn (200 m3/s), Xekaman 1 (102 m3/s)…..
Trong khi đó, lũy kế đến hết tháng 7/2025, tổng sản lượng điện sản xuất toàn hệ thống đạt khoảng 185,2 tỷ kWh, tăng khoảng 3,2% so với năm 2024, thấp hơn 16,0 tỷ kWh so với kế hoạch năm (201,2 tỷ kWh). Lũy kế điện sản xuất và nhập khẩu trung bình ngày 7 tháng đầu năm 2025 là khoảng 873,7 triệu kWh/ngày, tăng trưởng khoảng 3,7% so với năm 2024.
Theo lãnh đạo NSMO, mặc dù tăng trưởng phụ tải trong các tháng đầu năm là không cao, tuy nhiên từ cuối tháng 7 xuất hiện một số đợt nắng nóng kéo dài gây khó khăn cho công tác vận hành hệ thống điện, đặc biệt là đợt nắng nóng từ ngày 1/8, với cường độ gay gắt, đạt đỉnh khi Hà Nội ghi nhận nền nhiệt tiệm cận 40°C.
Ngày 4/8, khu vực Bắc Bộ (trừ Lai Châu và Điện Biên), từ Thanh Hóa đến Đà Nẵng, phía Đông các tỉnh từ Quảng Ngãi đến Đắk Lắk và Khánh Hòa tiếp tục xảy ra nắng nóng và nắng nóng gay gắt, có nơi đặc biệt gay gắt, với nhiệt độ phổ biến từ 36-38°C, một số nơi trên 39°C. Riêng tại Hà Nội, trạm Láng ghi nhận mức nhiệt từ 39,1-39,7°C, thuộc nhóm các điểm nóng nhất cả nước, nhiệt độ cảm nhận lên tới 47°C.
Do ảnh hưởng của đợt nắng nóng diện rộng ở miền Bắc trong giai đoạn 1-4/8/2025, nhu cầu tiêu thụ điện tại miền Bắc tăng đột biến. Ngay trong ngày Chủ nhật (03/08/2025), công suất cực đại của hệ thống điện miền Bắc đã lên tới 25.761 MW, cao hơn 4.000-5.000 MW (tăng khoảng 25%) so với công suất tiêu thụ điện các ngày Chủ nhật trong tháng 7/2025.
Đến ngày thứ hai (4/8/2025), hệ thống điện quốc gia nói chung cũng như hệ thống điện miền Bắc nói riêng đã ghi nhận hàng loạt kỷ lục vận hành mới. Trong đó, công suất cực đại của hệ thống điện quốc gia đạt 54.939 MW - mức cao nhất ghi nhận từ đầu năm đến nay và thiết lập kỷ lục mới, tăng khoảng 5.000 MW (+10%) so với cùng kỳ năm 2024. Sản lượng điện tiêu thụ trong ngày 04/08/2025 đạt 1.112 triệu kWh, tăng 86 triệu kWh (+8,4%) so với cùng kỳ năm 2024.
Tại miền Bắc, công suất cực đại của hệ thống điện đạt 28.187 MW, cũng là mức cao nhất từ đầu năm, tăng khoảng 3.000 MW (+12%) so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng điện tiêu thụ đạt 579 triệu kWh, tăng gần 50 triệu kWh (+9,4%) so với cùng kỳ năm 2024.
Phụ tải tăng cao dẫn đến hệ thống điện miền Bắc vận hành ở chế độ cực kỳ khẩn cấp. Mặc dù máy biến áp AT3 Việt Trì (450 MW) được đóng điện vận hành vào rạng sáng ngày 4/8 cũng đã góp phần giảm tình trạng quá tải của các máy biến áp trên miền Bắc, nhưng qua thực tế vận hành ngày 4/8, trên hệ thống điện miền Bắc xuất hiện 15 máy biến áp thuộc 8 trạm 500 kV vận hành ở tình trạng đầy, quá tải (>90%), trong đó 6 trạm biến áp có nhiệm vụ cấp điện cho Hà Nội và các tỉnh lân cận. Ngoài ra, 2 trạm biến áp 500kV có nhiệm vụ giải tỏa nguồn thủy điện Tây Bắc (Lai Châu, Sơn La) cũng đã vận hành ở mức khoảng 100%.
Ở lưới điện 220kV, nhiều máy biến áp đều mang tải rất cao và điện áp thấp các khu vực cấp điện áp 220kV và 110kV.
Để ứng phó với tình trạng trên, NSMO đã thực hiện hàng loạt các biện pháp đối phó. Về nguồn điện, NSMO đã huy động tất cả các nguồn điện khả dụng tại miền Bắc, phối hợp tích nước các nhà máy thủy điện nhỏ để dồn công suất vào các giờ cao điểm của hệ thống, huy động các tổ máy chạy dầu miền Nam để bảo đảm công suất đỉnh hệ thống điện quốc gia.
Về lưới điện, NSMO đã thực hiện thay đổi kết dây theo các phương án đã được tính toán từ trước nhằm thay đổi trào lưu công suất, giảm tải cho các phần tử đầy, quá tải. Mặc dù vậy, vào cao điểm 13h30 ngày 4/8, khi phụ tải xấp xỉ 28.000 MW, hệ thống điện miền Bắc đối diện với nguy cơ sụp đổ điện áp khi điện áp một loạt các nút 500kV giảm thấp còn dưới 475kV và tiếp tục suy giảm nhanh. Do ảnh hưởng của sự cố đường dây 220kV Hòa Bình - Hà Đông và điện áp thấp, quá tải máy biến áp, NSMO cũng đã phải điều chỉnh một lượng phụ tải (150 MW) để tránh quá tải lưới điện và điện áp thấp.
Đảm bảo khả năng cung ứng điện, đáp ứng yêu cầu dự phòng công suất các tháng còn lại năm 2025
Trong các tháng còn lại năm 2025, NSMO đánh giá hệ thống điện Quốc gia và 3 miền cơ bản đảm bảo khả năng cung ứng điện trong giai đoạn còn lại năm 2025. NSMO sẽ liên tục cập nhật tình hình thủy văn, phụ tải... để cập nhật chiến lược vận hành theo tuần phù hợp với tình hình thực tế nhằm đảm bảo tối ưu chi phí bên cạnh việc đảm bảo an ninh cung ứng điện.
Trước mắt, dự kiến sẽ có đợt nắng nóng diện rộng tại Bắc Bộ từ ngày 8-11/8 với nhiệt độ cao nhất trong ngày phổ biến từ 35-38°C. Theo đánh giá của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, đợt nắng nóng này dự kiến sẽ không gay gắt như đợt giai đoạn đầu tháng 8 vừa qua. NSMO sẽ theo dõi sát tình hình thực tế và tiếp tục triển khai tối đa các giải pháp để đảm bảo cung ứng điện.
Tại miền Bắc, dự kiến công suất khả dụng đạt khoảng 28,5 - 30,0 GW, trong khi phụ tải đỉnh miền Bắc theo dự báo của các tổng công ty điện lực rơi vào khoảng 24,3 - 27,1 GW tùy vào từng tháng. Do đó, hệ thống điện miền Bắc về cơ bản đáp ứng yêu cầu dự phòng công suất theo các kịch bản dự báo phụ tải khác nhau.
Tuy nhiên, để bảo đảm cung ứng điện an toàn và ổn định, cần duy trì vận hành tin cậy của các tổ máy phát điện, hạn chế tối đa sự cố, nhằm đáp ứng đồng thời cả yêu cầu về công suất hữu công và chất lượng điện áp.
Trong giai đoạn tháng 8/2025, thời điểm giai đoạn mùa lũ thủy điện miền Bắc kết hợp thực hiện lịch sữa chữa các nguồn nhiệt điện than, hệ thống điện miền Bắc tiếp tục tiềm ẩn nguy cơ đầy quá tải ở 12 máy biến áp trường hợp xảy ra nắng nóng cực đoan khiến phụ tải hệ thống điện miền Bắc tăng cao đột biến tương tự như ngày 4/8, dù đã thực hiện giải pháp thay đổi kết dây và điều chỉnh huy động nguồn nhưng mức phụ tải đáp ứng tối đa chỉ đạt khoảng 28GW, nguy cơ phải thực hiện điều chỉnh phụ tải để giảm tải các máy biến áp. Hơn nữa, giai đoạn này cần thực hiện bố trí cắt điện đồng thời nhiều đường dây 220/110kV để thi công kéo dây đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, cần phải điều chỉnh giảm nguồn thủy điện, thủy điện nhỏ, khống chế phụ tải để chống quá tải trong thời gian công tác.
Đối với hệ thống điện miền Nam và Quốc gia, trong chế độ cao điểm tối (đặc biệt theo trường hợp phụ tải tăng trưởng như kế hoạch năm), khi không có sự đóng góp của các nguồn điện mặt trời, hệ thống điện miền Nam và Quốc gia có khả năng cần huy động các nguồn nhiệt điện dầu DO/FO, chuyển dầu tuabin khí và huy động các nguồn LNG để đáp ứng nhu cầu phụ tải. Do đó, trong bối cảnh nguồn khí trong nước suy giảm mạnh, để đảm bảo an toàn và ổn định hệ thống điện miền Nam và Quốc gia cần đảm bảo khả dụng các tổ máy nhiệt điện dầu, nguồn nhiên liệu dầu/ LNG để sẵn sàng huy động trong năm 2025 để đáp ứng phụ tải đỉnh cao điểm tối.
