Phân bón Bình Điền và hiệu quả của mô hình canh tác lúa thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu

Góp phần giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường

Hộ sản xuất của ông Phạm Thanh Ca ở ấp Trương Hiền, xã Thạnh Trị, huyện Thạnh Trị, tỉnh Sóc Trăng là một trong những hộ tham gia mô hình canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu vùng Đồng bằng sông Cửu Long do Công ty cổ phần Phân bón Bình Điền phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Sóc Trăng triển khai tại tỉnh này.

Ngày 19/9/2023, Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Sóc Trăng tổ chức Hội thảo tổng kết mô hình trình diễn chế phẩm sinh học Bio-Canxi và phân bón chuyên dùng Đầu Trâu Bio - Lúa tại hộ ông Phạm Thanh Ca.

Hộ ông Phạm Thanh Ca tham gia áp dụng mô hình với diện tích 3ha, chia ra làm 5 nghiệm thức sản xuất, mỗi ruộng nghiệm thức 5 công (5.000m2). Ruộng nghiệm thức 1 và 2 áp dụng máy sạ cụm (lượng giống 60kg/ha) và kết hợp bón phân vùi (lượng phân 210kg/ha). Ruộng nghiệm thức 3 và 4 áp dụng bón phân rải bằng tay (300kg/ha) và áp dụng máy sạ cụm với lượng giống 60kg/ha. Ruộng nghiệm thức 5 sạ lan bằng máy số lượng giống 100kg/ha, bón phân NPK tổng số với lượng 460kg/ha.

Ông Ca chia sẻ, mô hình canh tác lúa thông minh giúp giảm lượng lúa giống hơn 40%/ha nhờ ứng dụng máy sạ cụm của Công ty Sài Gòn Kim Hồng, giúp giảm 250kg phân bón NPK/ha và tiết kiệm chi phí thuê nhân công 3 lần bón phân là 120 ngàn đồng/ha so với sản xuất lúa theo tập quán thông thường. Ruộng trong mô hình canh tác lúa thông minh lúa cứng cây, sạch sâu bệnh, chống đổ ngã rất tốt trong mùa mưa... Mô hình canh tác này cũng giúp giảm phát thải khí nhà kính, vừa bảo vệ môi trường cho cộng đồng và sức khỏe nông dân sản xuất lúa.

Trong năm 2023, tỉnh Sóc Trăng triển khai 02 mô hình canh tác lúa thông minh ở huyện Trần Đề và Thạnh Trị.

Riêng mô hình tại huyện Thạnh Trị trình diễn chế phẩm sinh học Bio - Canxi và phân bón chuyên dùng Đầu Trâu Bio - Lúa nhằm giúp nông dân bổ sung vi sinh vật, cố định đạm, phân giải lân và phân giải xenlulo để thuận lợi áp dụng vùi phân bón hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, mô hình còn ứng dụng cơ giới hóa để giảm chi phí sản xuất thông qua sạ cụm, sạ máy, vùi phân, giảm lượng giống gieo sạ, giảm 2 - 3 lần bón phân (tương đương giảm 25% lượng phân bón NPK các loại).

Kết quả cho thấy, lúa mô hình phát triển khỏe, cải thiện về năng suất và giảm chi phí sản xuất, giúp nông dân gia tăng lợi nhuận, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, giảm phát thải. Đây là mô hình đáp ứng được tiêu chí tham gia thực hiện Đề án sản xuất 1 triệu ha lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh tại Đồng bằng sông Cửu Long. Mô hình canh tác lúa thông minh tiếp tục được nhân rộng ở nhiều địa phương trong tỉnh Sóc Trăng, đặc biệt ưu tiên cho 77 ngàn ha lúa tỉnh Sóc Trăng đăng ký tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao gắn với phát thải thấp, tăng trưởng xanh tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Nâng cao hiệu quả kinh tế và thích ứng với biến đổi khí hậu

Những “trái ngọt” ban đầu của mô hình canh tác lúa thông minh được bắt nguồn từ mong muốn góp phần giúp nông dân, nhất là nông dân trồng lúa vùng Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục canh tác lúa hiệu quả, tăng năng suất và hiệu quả kinh tế, và đặc biệt là có nền tảng kiến thức tốt hơn để thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đầu năm 2016, hạn hán và xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long diễn ra rất khốc liệt, 10/13 tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long công bố tình trạng thiên tai, nông dân trồng lúa và cây ăn trái gặp thiệt hại rất lớn, đời sống bà con nông dân gặp nhiều khó khăn.

Trong bối cảnh đó, Công ty CP Phân bón Bình Điền khởi xướng và được sự phối hợp từ Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Cục trồng trọt, Trung tâm khuyến nông 13 tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long tổ chức thực hiện chương trình Canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu vùng vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Qua 7 năm thực hiện, với gần 500 mô hình trình diễn và hàng ngàn ha diện tích canh tác lúa khác đã áp dụng. Chương trình canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã đạt được 03 mục tiêu chính: Giảm chi phí, tăng năng suất và tăng lợi nhuận. Cụ thể, số liệu được thu thập từ Trung tâm khuyến nông và dịch vụ nông nghiệp 13 tỉnh thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long từ các mô hình cho thấy, năng suất bình quân tăng 400-600kg/ha; chi phí bình quân tiết kiệm trên 1 triệu đồng/ha; lợi nhuận bình quân tăng khoảng 5 triệu đồng/ha so với đối chứng.

Cùng với hiệu quả kinh tế, Chương trình canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu vùng Đồng bằng sông Cửu Long cũng đạt được nhiều kết quả khác. Trong đó, công tác đào tạo, tập huấn (lý thuyết lẫn thực hành), kết hợp hội thi và tham quan các mô hình canh tác trong và ngoài nước đã giúp nâng cao trình độ kỹ thuật canh tác cho hàng chục ngàn lượt nông dân và lực lượng cán bộ kỹ thuật tại các địa phương trong vùng. Chương trình cũng đầu tư lắp đặt nhiều trạm quan trắc nước mặn, trạm cảm biến ước khô xen kẽ (ADW), trạm giám sát sâu rầy tự động, biên soạn và xuất bảng tài liệu, thực hiện nhiều video hướng dẫn kỹ thuật canh tác để phục vụ sản xuất lúa tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Cũng từ Chương trình này, tiến bộ kỹ thuật và giải pháp canh tác lúa hiệu quả như: 1 phải 5 giảm, 3 giảm 3 tăng, ứng dụng cơ giới hoá, quản lý dịch hại tổng hợp, quản lý nước theo ướt khô xen kẽ,… đã được nông dân áp dụng trong và ngoài các khu vực xây dựng mô hình. Đồng thời, canh tác lúa theo hướng thân thiện môi trường, “mô hình ruộng lúa bờ hoa”, quản lý tốt hoá chất nông nghiệp để không có dư lượng trong lúa gạo đã được áp dụng và đạt được kết quả tốt. Hơn nữa, chương trình đã tạo ra được hiệu ứng xã hội rất lớn, góp phần giúp nông dân có được 1 giải pháp canh tác lúa tốt, hiệu quả, bền vững.

Từ những kết quả đó, quy trình canh tác lúa thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã được công nhận là tiến bộ kỹ thuật mới, theo quyết định số 102/QĐ-TT-VPPN ngày 9/3/2023 của Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT).

Đối với các mô hình trình diễn quy trình canh tác, tiếp tục cập nhật và bổ sung các giải pháp mới để nâng cao hiệu quả. Trong đó, nhiều giải pháp mới đã đóng góp cho thành công chung như: Ứng dụng phân bón mới của Công ty CP Phân bón Bình Điền để tăng pH và phân giải hữu cơ trên đồng ruộng đầu vụ; ứng dụng sạ cụm kết hợp vùi phân để giảm lượng giống gieo sạ, giảm số lần bón phần và lượng phân bón Đầu Trâu khoảng 30%; sử dụng giống xác nhận chất lượng từ Công ty TNHH lúa gạo Việt Nam (Vinarice); quản lý dịch hại tổng hợp kết hợp quy trình Much More Rice của Bayer Việt Nam để đảm giảm chi phí, số lần phân thuốc và không có dư lượng trong lúa gạo…

Sự kết hợp này tiếp tục là sự khác biệt và khẳng định tính hiệu quả của Quy trình canh tác thông minh ở chổ phải phù hợp với từng vùng sinh thái, từng mùa vụ và luôn cập nhật các giải pháp mới, hiệu quả vào trong canh tác.

Bên cạnh tiếp tục phối hợp với các địa phương và các đối tác để nhân rộng chương trình ra sản xuất lúa tại 13 tỉnh thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long gắn với Đề án phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh cho sản xuất lúa Đồng bằng sông Cửu Long, Công ty CP Phân bón Bình Điền dự kiến mở rộng Chương trình sang các vùng canh tác lúa khác trong cả nước cũng như đẩy mạnh thực hiện chương trình và chuyển giao kỹ thuật cho bà con nông dân tại nước bạn Campuchia, Lào.

Sau cây lúa, Công ty CP Phân bón Bình Điền đã và sẽ tiếp tục thực hiện Chương trình canh tác thông minh trên cây cà phê và cây sầu riêng.