Đêm Phan Thiết – dọc theo 2 bờ con sông Ca Ty – gió từ biển thổi vào lồng lộng. Chúng tôi dạo qua những con đường chính của thành phố Phan Thiết, từ đại lộ Nguyễn Tất Thành ra khu du lịch biển, đến trục đường Trần Hưng Đạo dẫn tới siêu thị Phan Thiết, tôi hỏi anh Tấn Lân – Phó Giám đốc Điện lực Bình Thuận:
Đang trong thời điểm cao trào tiết kiệm điện mà sao Phan Thiết cứ rực rỡ như ngày hội thế này?
Anh Lân vội lý giải:
Đã và đang quyết liệt tiết kiệm đấy thôi – anh không thấy các hàng cột điện đã được “tỉa 50/50” rồi đấy sao? Hơn thế nữa, Công ty Công trình đô thị đang thay dần loại bóng đèn 150 W bằng loại “bóng tiết kiệm” nhưng có độ sáng gấp đôi. Phan Thiết trông sáng hơn là phải!
Thực vậy, vào thời điểm này ở Phan Thiết, sản lượng điện chiếu sáng chỉ còn 477.276 kWh, đã tiết kiệm được 419.296 kWh so với cùng kỳ năm 2006. So với các lĩnh vực khác như điện sinh hoạt, điện dùng trong cơ quan công sở, điện sản xuất công nghiệp… thì điện chiếu sáng công cộng phải giảm 3.661 MWh trong tổng chi tiêu tiết kiệm điện toàn tỉnh là 6.079 MWh.
Trở lại đề tài quả thanh long Bình Thuận và vấn đề điện phục vụ nông nghiệp, anh Lân cho biết: Hệ thống thủy lợi của Bình Thuận bắt nguồn từ hồ Sông Quao, đưa nước về các vùng lúa trọng điểm, điện được ưu tiên cho công tác thuỷ lợi phục vụ nông nghiệp. Nhưng đối với các vườn thanh long của Bình Thuận không chỉ dùng điện để tưới mà điện là nhân tố kích thích cả cây lẫn trái, tạo ra ánh sáng và hơi ấm về đêm để quả thanh long trái vụ được sinh sôi nẩy nở theo đúng hợp đồng xuất khẩu. Do vậy, cây thanh long trở thành bài toán khó trong giai đoạn tiết kiệm điện hiện nay.
Được biết, hiện nay Bình Thuận có gần 7.000 ha đất chuyên canh cây thanh long, với sản lượng bình quân 30 tấn quả thành phẩm/ha/năm. Trong đó có 5.200 ha trồng thanh long tập trung và 400 ha thanh long cao sản, trái vụ phải sử dụng điện để kích quả. Vì vậy, đã có 1.621 trạm điện cao thế với tổng dung lượng 110.618 kVA được xây dựng và đưa vào vận hành cho cây thanh long “đẻ quả”. Chúng tôi có dịp thăm trang trại thanh long của anh Nguyễn Hữu Lý tại xã Hàm Hiệp, huyện Hàm Thuận Bắc – một chủ vựa thanh long nổi tiếng ở Bình Thuận. Anh cho biết: Từ tháng 4 đến tháng 8 dương lịch, cây thanh long đang vào chính vụ, chỉ thâm canh chăm sóc bình thường, nhưng từ tháng 8 đến cuối đông, khí hậu mát chuyển qua lạnh, không có điện sưởi cho cây thanh long trái vụ “để quả” thì “bó tay chấm thanh long” là cái chắc. Nhưng dùng loại bóng điện nào vừa có độ sáng cao vừa tạo ra hơi nóng sưởi ấm cả vườn thanh long thì phải tính toán. Anh Lý minh hoạ bằng chính mảnh vườn nhà mình. Với diện tích 1,5 ha, anh thu được 5 lứa trái/vụ. Giá bình quân của thanh long đạt tiêu chuẩn xuất khẩu từ 10-12.000 đồng/kg, gia đình anh thu nhập được 150 triệu đồng, nhưng phải trả tiền điện mất 25 triệu đồng/vụ.
“Cái khó ló cái khôn”, Sở Khoa học Công nghệ Bình Thuận đã phối hợp với ngành điện địa phương đang thực hiện đề tài khoa học: Chế tạo hệ thống sưởi ấm cho thanh long mà không dùng hàng trăm bóng điện tròn 40 W như trước đây. Khi đề tài này thành công sẽ đem lại cho cây thanh long Bình Thuận một hướng đi mới, hiệu quả. Điều này có ý nghĩa biết bao khi cả nước đang bước vào cuộc vận động tiết kiệm từng kWh điện như hiện nay. Nhưng trước mắt, trong “mùa cao điểm tiết kiệm điện” này, toàn bộ các trạm điện vườn thanh long ở Bình Thuận đang chứng kiến một việc làm thiết thực, đó là công nhân Điện lực Bình Thuận đang khẩn trương hoàn thành việc gắn công tơ 3 giá cho các trạm điện của chủ vườn, tạo thế chủ động trong vận động hệ thống ánh sáng hợp lý, tiết kiệm chi phí điện năng cho quả thanh long trái vụ, không chỉ đem lại lợi ích kinh tế cho cây thanh long mà hiệu quả xã hội cũng được nhân lên gấp bội.
Cây thanh long đặc sản của Bình Thuận đã góp phần vào nỗ lực chung của tỉnh Bình Thuận trong việc thực hiện chủ trương tiết kiệm điện của Chính phủ. Chắc chắn rằng, màu xanh từ những vườn cây thanh long Bình Thuận sẽ ửng sắc hồng của những mùa quả ấm no và hạnh phúc.
