Trong những năm gần đây, xã Quang Sơn (Thái Nguyên) đã trở thành một trong những địa phương đi đầu trong đổi mới quản lý, cải cách hành chính và ứng dụng chuyển đổi số phục vụ người dân. Điều đáng chú ý hơn cả là quá trình chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở hiện đại hóa bộ máy chính quyền, mà còn từng bước tạo ra động lực giảm nghèo bền vững, nhất là đối với các thôn, xóm vùng đặc biệt khó khăn và đồng bào dân tộc thiểu số.
Hiện đại hóa điều hành để phục vụ tốt hơn cho người dân
Ngay sau khi chính quyền mới đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025, UBND xã Quang Sơn đã ban hành hàng loạt kế hoạch trọng tâm nhằm đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng nền hành chính công khai, minh bạch, chuyên nghiệp. Kế hoạch số 06/KH-UBND về cải cách hành chính năm 2025 xác định 16 nhiệm vụ trọng tâm; cùng với đó là các kế hoạch chuyên đề như xây dựng “Chính quyền thân thiện, Nhân dân phát huy quyền làm chủ”, nâng cao chỉ số cải cách hành chính, kiểm tra công vụ…
Nhờ sự chỉ đạo đồng bộ của Đảng ủy, HĐND và UBND xã, đến hết quý III/2025, xã đã hoàn thành 9/16 nhiệm vụ đề ra (đạt hơn 56%). Đây là một con số thể hiện sự nỗ lực lớn trong điều kiện địa phương còn nhiều khó khăn. Các hoạt động kiểm tra, giám sát được duy trì thường xuyên, giúp kịp thời chấn chỉnh những tồn tại và nâng cao kỷ luật, kỷ cương hành chính.
Cùng với đó, công tác tuyên truyền về cải cách hành chính và dịch vụ công trực tuyến được xã triển khai mạnh mẽ thông qua hệ thống loa truyền thanh, mạng xã hội, trang thông tin điện tử và các Tổ công nghệ số cộng đồng. Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ đều tham gia hỗ trợ các hộ gia đình tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, nộp hồ sơ online, tra cứu thông tin.
Nhờ vậy, người dân ngày càng chủ động hơn khi thực hiện TTHC. Trung tâm phục vụ hành chính công xã Quang Sơn đã tiếp nhận và giải quyết 3.521 hồ sơ từ 1/7 đến 5/11/2025, tỷ lệ giải quyết đúng hạn đạt 100%. Tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 96,4%; 83,53% dịch vụ công có phát sinh hồ sơ trực tuyến; gần 90% thủ tục được tích hợp thanh toán trực tuyến, những con số cho thấy tính hiệu quả rõ rệt của chuyển đổi số trong hành chính.
Chuyển đổi số - Nền tảng thúc đẩy giảm nghèo bền vững
Không chỉ dừng lại ở việc nâng cao hiệu quả điều hành, chuyển đổi số tại Quang Sơn còn tạo nền tảng quan trọng để thực hiện công tác giảm nghèo bền vững.
Quang Sơn hiện có ba xóm thuộc diện đặc biệt khó khăn và bốn xóm có đông đồng bào Mông - nơi tỷ lệ hộ nghèo còn rất cao. Theo thống kê năm 2023, xã còn 290 hộ nghèo (26,7%) và 153 hộ cận nghèo (14,08%). Việc giảm nghèo gặp nhiều thách thức do đặc thù về thiếu đất sản xuất, tập quán du canh du cư, hạn chế về trình độ sản xuất và tâm lý trông chờ vào chính sách hỗ trợ.
Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số trở thành công cụ hỗ trợ quan trọng để nâng cao chất lượng triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia. Thông qua hệ thống thông tin báo cáo quốc gia, các chính sách hỗ trợ sản xuất, hỗ trợ cây - con giống, máy móc nông nghiệp… được cập nhật đầy đủ, công khai, hạn chế tình trạng bỏ sót đối tượng thụ hưởng.
Các cuộc họp dân, lớp tuyên truyền về chính sách giảm nghèo được thông báo qua hệ thống loa thông minh, mạng xã hội và nền tảng số, giúp thông tin đến người dân nhanh chóng hơn. Ông Lê Quốc Trường Phó chủ tịch UBND xã chia sẻ : "Nhờ chuyển đổi số, việc triển khai chính sách hỗ trợ đến hộ nghèo minh bạch và dễ giám sát hơn. Mỗi hộ đều nắm rõ quyền lợi của mình. Đây là yếu tố quan trọng giúp người dân chủ động hơn trong quá trình tiếp cận chính sách.”
Trong nhiều năm, Quang Sơn đã được Nhà nước quan tâm đầu tư hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, điện, trường học, nước sinh hoạt… cho các xóm khó khăn. Những hạ tầng này là nền tảng quan trọng để triển khai các ứng dụng quản lý hiện đại.
Tuy nhiên, lãnh đạo xã cho biết hiện vẫn còn nhiều “điểm lõm sóng” ở vùng cao, trở ngại lớn đối với việc áp dụng chuyển đổi số trong giảm nghèo. Vì vậy, xã đang huy động nguồn lực, đề xuất với cấp trên để tiếp tục đầu tư mở rộng sóng di động, nâng cấp hạ tầng mạng, đảm bảo mọi người dân đều có thể tiếp cận thông tin.
“Nếu không có sóng điện thoại, không có internet, thì những nỗ lực chuyển đổi số sẽ khó mang lại hiệu quả cho đồng bào vùng cao. Vì vậy, hạ tầng vẫn là điều kiện tiên quyết” Ông Trường nhấn mạnh.
Tập huấn kỹ năng số và chuyển giao khoa học kỹ thuật
Xác định một trong những giải pháp quan trọng để thúc đẩy giảm nghèo là nâng cao năng lực cho người dân, UBND xã Quang Sơn đã phối hợp với các tổ công nghệ số cộng đồng tổ chức nhiều buổi tập huấn, hướng dẫn bà con sử dụng điện thoại thông minh, truy cập dịch vụ công trực tuyến, cập nhật thông tin kinh tế, nông nghiệp trên môi trường số.
Bên cạnh kỹ năng số, xã cũng đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật. Riêng năm 2024, các xóm người Mông đã được hỗ trợ mô hình nuôi bò với 7 hộ nghèo được nhận 7 con bò giống. Cán bộ xã trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, chăm sóc, phòng bệnh. Mô hình bước đầu tạo động lực giúp người dân thay đổi tư duy sản xuất.
Tuy nhiên, khó khăn vẫn rất lớn khi nhiều hộ thiếu đất sản xuất, thiếu lao động, thiếu kinh nghiệm, dẫn đến khả năng tiếp nhận hỗ trợ còn hạn chế. Một số hộ chưa mạnh dạn thay đổi tập quán canh tác cũ. Lãnh đạo xã chia sẻ: “Có những chương trình hỗ trợ lớn nhưng người dân không đủ điều kiện để nhận, đặc biệt là hỗ trợ cây - con giống với số lượng nhiều. Điều đó đòi hỏi chúng tôi phải tư vấn kỹ càng, lựa chọn mô hình phù hợp hơn”.
Trong thời gian tới, Quang Sơn tiếp tục định hướng lấy chuyển đổi số làm trục xuyên suốt trong phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo. Xã tập trung nâng cấp hạ tầng Công nghệ thông tin, khắc phục các điểm lõm sóng; tiếp tục đào tạo kỹ năng số cho cán bộ và người dân; Mở rộng dịch vụ công trực tuyến, nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính; đẩy mạnh hỗ trợ sản xuất theo hướng ứng dụng khoa học - kỹ thuật; tập trung tuyên truyền để người dân chủ động hơn, giảm phụ thuộc vào chính sách.
Sự kết hợp giữa cải cách hành chính hiện đại, chuyển đổi số mạnh mẽ và các chính sách nhân văn hướng tới hộ nghèo đang tạo nên nhiều chuyển biến tích cực tại Quang Sơn. Từ một xã còn nhiều khó khăn, Quang Sơn đang từng bước khẳng định rằng chuyển đổi số không chỉ là xu thế tất yếu, mà còn là động lực quan trọng để rút ngắn khoảng cách phát triển, tạo cơ hội thoát nghèo cho mọi người dân.
