1. Những phát hiện mới củng cố Thuyết Tiến hoá.
Thuyết Tiến hoá nổi tiếng của Darwin ra đời một thế kỷ rưỡi đã làm biến đổi thế giới của các nhà sinh vật học. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là bước khởi đầu. Các nhà sinh vật học ngày nay đã tiếp tục vén bức màn bí ẩn về bước chuyển tiếp của sự sống và năm 2005 đã có thêm những khám phá mới về tiến hoá. Họ đã phần nào lý giải được tiến hoá can dự thế nào vào thế giới của các gen virút bệnh cúm, gen tinh tinh và cá gai. Ngoài ra, các nhà khoa học còn có thêm nhiều hiểu biết về tiến hoá cấp độ gen và sự hình thành các chủng loại. Điều này rất có thể sẽ giúp con người sống khoẻ mạnh hơn trong tương lai.
Nhờ Thuyết Tiến hoá, năm 2005, các nhà nghiên cứu đã xác định được gen của loại virút gây ra đại dịch cúm năm 1918. Lịch sử của gen loại virút chết người này cho thấy, có thể có nguồn gốc từ gia cầm. Việc hiểu biết sự tiến hoá của nó từ cách đây gần một thế kỷ có thể sẽ giúp chúng ta dự báo và chủ động đối phó với mối đe dọa hiện nay của đại dịch cúm gia cầm.
2. Thám hiểm nhiều hành tinh.
Có lẽ chưa bao giờ các nhà khoa học và các kỹ sư lại hăng hái lao vào những cuộc thám hiểm ngoài Trái đất như năm 2005. Những con tàu vũ trụ đã và đang trên đường đến Mặt Trăng, sao Thuỷ, sao Kim, sao Chổi, sao Thổ và thậm chí, vành ngoài Hệ mặt trời. 3 tàu con thoi và 2 tàu tự hành đã gửi về Trái đất khối lượng dữ liệu lên tới nhiều Terabyte về Hành tinh Đỏ. Có rất nhiều sự kiện về thám hiểm hành tinh nhưng sự kiện nổi bật nhất của năm 2005 là Tàu thăm dò không gian Huygens đã vượt qua 2,1 tỷ km trước khi đáp xuống vệ tinh Titan của sao Thổ và gửi về những tín hiệu đầu tiên, vén bức màn của một trong những bí ẩn lớn nhất trong Hệ mặt trời. Những thông tin từ Huygens gửi từ thế giới bí ẩn này có thể giúp các nhà khoa học hiểu được cơ chế phát sinh sự sống đầu tiên trên Trái đất.
3. Phát hiện các gen chủ chốt của thực vật.
Tháng 8/2005, ba nhóm nhà sinh học phân tử đã nhận dạng được tín hiệu gen có tác dụng kích hoạt sự phát triển theo mùa của hoa. Các nhà nghiên cứu cũng thu được những hiểu biết sâu hơn về hoạt động của một loại gen được gọi là LEAFY liên quan đến kích thích hoa nở.
Cũng trong năm 2005, các nhà nghiên cứu đã xác định được cơ quan nhận cảm đối với loại hoóc môn nấm giberela (loại hoóc môn thực vật giúp kiểm soát các giai đoạn phát triển của hoa, cũng như tăng trưởng của tế bào) ở cây lúa, đây là bước quan trọng trong cải thiện giống cây trồng. Một phát hiện khác là gen HOTHEAD của thực vật, đóng vai trò quyết định đối với hình dáng của hoa.
4. Sao neutron bừng sáng trong dải Ngân Hà.
Năm 2005, các thiết bị mới đã đem lại những dữ liệu sống động bên trong vụ nổ lớn nhất của các sao neutron mà con người từng quan sát được trong dải Ngân Hà. Vụ nổ xảy ra trên bề mặt một ngôi sao neutron gần trung tâm dải Ngân Hà ngày 27.12.2004 đã bùng sáng hơn và che khuất các vệ tinh cũng như kính thiên văn. Sự bùng phát bức xạ cực mạnh của nó cùng các tia X và tia gamma diễn ra trong 0,2 giây cũng lớn gấp rất nhiều lần toàn bộ lượng tia tương tự của Mặt trời. Vụ nổ có thể do sự va chạm của 2 ngôi sao neutron già hoặc của một ngôi sao neutron và một hố đen.
5. Lỗi "sắp đặt" các đường nơron não và các căn bệnh.
Nhiều nghiên cứu được thực hiện trong năm 2005 cho thấy, các bệnh như: tâm thần phân liệt, hội chứng Tourette và chứng bệnh khó đọc có thể là do lỗi sắp đặt các đường nơron của não. Các nhà nghiên cứu đã tìm ra manh mối về cơ chế của những rối loạn khác nhau liên quan đến các chứng bệnh trên.
6. Trái đất đến từ đâu?
Các nhà nghiên cứu đã có một cái nhìn khác đối với đất đá trên Trái đất, họ đã so sánh những hòn đá trên Trái đất và các thiên thạch được coi là giống với các vật chất ban đầu của Hệ mặt trời và nhận thấy rằng, giữa chúng có sự khác nhau đáng kể về mặt nguyên tử. Vậy Trái đất đến từ đâu và như thế nào?
Tháng 6.2005, các nhà nghiên cứu thông báo đã xác định được sự khác nhau giữa những hòn đá trên Trái đất và ngoài Trái đất. Ngay sau đó, các nhà hoá học - địa chất đã phải bắt đầu xem xét Trái đất hình thành và phát triển như thế nào. Một số nhà khoa học cho rằng, những vật chất đầu tiên của Trái đất đến từ nhiều nơi khác nhau của Hệ mặt trời. Trong khi đó, có ý kiến cho rằng, các vật chất này được chôn vùi sâu trong lòng đất mà chúng ta chưa nhìn thấy được. Nhiều nhà khoa học đã không còn chỉ nghĩ rằng, hỗn hợp bụi và băng được tích tụ từ 4,5 tỷ năm đã tạo nên Trái đất, mà còn từ nhiều điều thú vị khác nữa.
7. Một loại prôtêin then chốt.
Bức chân dung phân tích chi tiết nhất về cấu trúc phân tử của một kênh kali (một loại prôtêin) nhạy cảm với điện áp đã được xác định trong năm 2005. Các kênh nhỏ li ti này giống như người canh cổng phụ trách việc vào và ra của ion kali của tế bào, có vai trò then chốt đối với hoạt động của các cơ và các dây thần kinh. Phát hiện trên vô cùng có ích đối với các nhà sinh học và nhà vật lý khi họ tìm hiểu hoạt động của các prôtêin trọng yếu này. Phát hiện mới này cũng cung cấp một cái nhìn chưa từng có về một loại prôtêin nhạy cảm với những thay đổi điện áp để dẫn tới cơ chế mở và đóng kênh.
8. Khí hậu thay đổi.
Năm 2005 là năm chúng ta có nhiều dữ liệu liên quan đến việc con người làm Trái đất tiếp tục nóng lên. Sự nóng, ấm lên của các đại dương, các cơn bão nhiệt đới xảy ra thường xuyên hơn, sự tan chảy liên tục của các tảng băng bao phủ Bắc Băng Dương và sự thay đổi các đường bay của các loài chim di cư... là những dấu hiệu của sự thay đổi khí hậu mà không chỉ các nhà khoa học mới nhận ra.
9. Các hệ thống tín hiệu sinh học
Các tế bào với vô số các xung tín hiệu hoá học và môi trường tác động liên tục tới chúng nhờ việc theo dõi đồng thời các tín hiệu vào và ra của mạng lưới các tín hiệu tế bào. Chẳng hạn trong năm 2005, các nhà nghiên cứu Mỹ đã tạo ra một mô hình gồm 8.000 tín hiệu hoá học tham gia vào một mạng lưới dẫn đến sự chết được lập trình trước của tế bào. Sinh học hệ thống mới chỉ bắt đầu, nhưng các nhà khoa học đã có những dự báo rất khả quan về tương lai của những nghiên cứu này, giúp chúng ta hiểu rõ hơn các căn bệnh phức tạp như bệnh ung thư, tiểu đường… và có hướng điều trị mới.
10. Lò nhiệt hạch ITER được xây dựng tại Pháp.
Sau rất nhiều bàn cãi, cuối cùng, tháng 6.2005, tại Matxcơva, các nước EU, Mỹ, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc đã nhất trí chọn Pháp làm nơi xây dựng lò phản ứng nhiệt hạch ITER (International Thermonuclear Exprimental Reactor). Dự án xây dựng này kéo dài 30 năm với tổng kinh phí 12 tỷ USD đã được đặt ở vùng Cadarache, miền Nam nước Pháp. ITER là dự án hợp tác phát triển và nghiên cứu quốc tế lớn nhất thế giới sau Trạm Vũ trụ quốc tế (ISS). Xây dựng ITER sẽ tương tự như việc xây dựng một ngôi sao trên Trái đất.
Lò phản ứng nhiệt hạch là bước tiến quan trọng trong việc phát triển năng lượng hạt nhân. Nó không gây ô nhiễm như lò phản ứng hạt nhân hiện đang sử dụng plutoni và urani. ITER sẽ là lò phản ứng nhiệt hạch đầu tiên tạo nhiệt, nhiệt này có thể sánh với nhiệt được tạo ra từ các nhà máy nhiệt điện thông thường.
