Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, trong những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã đầu tư cho công tác môi trường. Đặc biệt là 2 năm trở lại đây, được sự hỗ trợ của Hợp phần sản xuất sạch hơn trong công nghiệp (CPI), thuộc chương trình hợp tác phát triển Việt Nam – Đan Mạch trong lĩnh vực môi trường (DCE), Sở Công Thương Thái Nguyên đã phối hợp triển khai với các doanh nghiệp trên địa bàn và đã thu được những kết quả rất khả quan. Những mô hình đầu tiên áp dựng sản xuất sạch hơn (SXSH) trong công nghiệp Thái Nguyên không chỉ đem lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp mà còn có ý nghĩa trong sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.
Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai, nhất là việc nhận thức về SXSH của các doanh nghiệp còn mơ hồ, chưa có giải pháp hữu hiệu để doanh nghiệp hiểu rõ giá trị của SXSH và tự nguyện tham gia các chương trình SXSH và tiếp cận với các phương pháp. Nhưng sau 2 năm nỗ lực triển khai cùng với sự cố gắng của cán bộ Sở Công Thương và sự ủng hộ của các doanh nghiệp đã có 03/03 dự án trình diễn được nghiệm thu đưa vào hoạt động. Điển hình như Nhà Máy xi măng Lưu Xá, một trong những điểm nóng về ô nhiễm môi trường do khói bụi lò cao, không những ảnh hưởng đến sức khoẻ của người lao động mà còn gây ô nhiễm cho môi trường xung quanh. Sau khi tham gia các hội thảo về SXSH, Nhà máy đã thấy được lợi ích kinh tế của việc áp dụng SXSH. Từ đó, Nhà máy đã tham gia dự án và đưa ra 19 giải pháp SXSH với tổng chi phí hơn 1,5 tỷ đồng như chuyển đổi công đoạn gia công đá sang hệ thống kín có hệ thống lọc bụi; thay thế các gioăng đệm bị hỏng; lắp biến tần tại các vị trí thích hợp; thay thế các động cơ có công suất phù hợp; phân tích xử lý số liệu, xác định loại trừ nguyên nhân sự cố, từ đó, tối ưu hoá quá trình sản xuất.
Năm 2007, sau 1 năm thực hiện các giải pháp này, Nhà máy đã tiết kiệm 390 triệu đồng tiền điện. Năm 2008, Nhà máy tiếp tục triển khai giai đoạn 2, tập trung chủ yếu vào cải tiến hệ thống sấy nguyên liệu với mục tiêu nâng cao hiệu quả công suất quá trình sấy, xử lý triệt để bụi, bùn thải không để phát tán ra môi trường. Sau khi thực hiện, nồng độ bụi chỉ còn 37mg/m3 so với 235mg/m3 trước khi cải tạo.
Cùng nằm trong mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường, Nhà máy đã tiến hành đầu tư hệ thống lọc bụi khói lò của do Trung tâm Nghiên cứu Vật liệu vô cơ lắp đặt và chuyển giao công nghệ với giá trị đầu tư 3,43 tỷ đồng. Sau khi đi vào sản xuất, hệ thống lọc bụi khói lò nung clinke đã giảm từ 305mg/m3 xuống còn 42mg/m3, tiêu hao than giảm từ 0,241kg/kg clinke xuống 0,233 kg... Sau 2 năm Nhà máy đầu tư cho các hoạt động SXSH hơn Nhà máy đã tiết kiệm chi phí sản xuất được trên 1 tỷ đồng, giảm phát thải 178,5 tấn bụi/năm,
SXSH được áp dụng trong tất cả các ngành công nghiệp không những tiết kiệm được nguyên nhiên liệu, đảm bảo hiệu quả, năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn làm tốt nhiệm vụ bảo vệ môi trường. Công ty Kim loại màu Thái Nguyên có dây chuyền chế biến sâu các quặng thiếc, chì, kẽm, bụi, nước thải của Nhà máy Kẽm điện phân chưa được xử lý hết dẫn đến ảnh hưởng điều kiện làm việc của công nhân và ô nhiễm môi trường xung quanh. Sau khi áp dụng chương trình SXSH, Công ty đã đề xuất các giải pháp như thay đổi hệ thống khói bụi thủ công bằng cơ khí, thay đổi công nghệ từ áp suất âm rung rũ bột bằng khí nén, nối dài thêm lò từ 28m lên 33m, thay đổi động cơ điện bằng động cơ biến tần đã loại trừ hoàn toàn tình trạng phơi nhiễm trực tiếp của công nhân ở khâu thu hồi sản phẩm, giảm chi phí sản xuất 5%, tiêu thụ điện và than giảm khoảng 7%, giảm tiêu thụ quặng cho 1 tấn sản phẩm 4-5%. Mỗi năm Công ty tiết kiệm được 15% quặng ô xít kẽm, 160.000kWh điện, công suất được cải tạo tăng từ 3000 tấn lên 4000 tấn/năm, điều kiện làm việc của công nhân cơ bản được cải thiện.
Công ty CP Giấy xuất khẩu Thái Nguyên chuyên sản xuât giấy xuất khẩu, sản lượng hàng năm khoảng 4.500 tấn, kim ngạch xuất khẩu 2 triệu USD/năm, cũng áp dụng các quy trình SXSH với dự án “Hệ thống thu hồi bột giấy, tuần hoàn nước sau xeo và hệ thống hút bụi khử mùi ở các phân xưởng sản xuất” được 2 năm. Trong quá trình thực hiện dự án, Công ty đã tiến hàng lắp đặt hệ thống tuần hoàn tái sử dụng nước thải tinh kết hợp với thu hồi bột giấy trong nước thải, ước tính thu hồi tái sử dụng được khoảng 70.000m 3 nước thải và 200 tấn bột giấy. Hiệu quả kinh tê do áp dụng SXSH là 447 triệu đồng/năm. Điều quan trọng hơn là môi trường làm việc của công nhân cũng như môi trường xung quanh được cải thiện đáng kể, lượng khói bụi thải ra môi trường giảm 70%. Ngoài ra, ở Thái Nguyên hiện nay có một số doanh nghiệp sản xuất thép, vật liệu chịu lửa... cũng đang triển khai các dự án SXSH như Công ty CP Cơ điện luyện kim, Công ty CP Vật liệu chịu lửa Thái Nguyên, Công ty CP Luyện cán thép Gia Sàng, Nhà máy luyện Gang, Nhà máy luyện Thép Lưu Xá (Công ty Gang thép Thái Nguyên)...
Sau khi áp dụng quy trình SXSH, các doanh nghiệp đều có chung nhận xét là lợi ích kinh tế tăng lên cùng với việc đảm bảo môi trường an toàn và bền vững. Như vậy, cùng với việc xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý môi trường ISO 14000 trong các doanh nghiệp hiện nay, thì lợi ích từ việc áp dụng quy trình SXSH đã rõ, nhận thức của chính từng doanh nghiệp về SXSH cũng đã thay đổi. Song, với việc triển khai các dự án thì doanh nghiệp rất cần chính sách hỗ trợ của Nhà nước về vay vốn để thực hiện các dự án SXSH. Có như vậy các giải pháp SXSH mới được thực hiện đồng bộ và việc bảo vệ môi trường sẽ đạt được mục tiêu đề ra.
