Từ lâu, quả mơ đã gắn liền với quần thể thắng cảnh Chùa Hương. Cây mơ là một cây có rễ khoẻ, quen chịu đựng ở nơi khô cằn. Ngoài những cây mơ rừng mọc tự nhiên len lỏi ở những ghềnh đá, trong các thung lũng. Người dân ở đây còn ươm hạt rồi đem các cây con vào trồng trong núi. Cây mơ còn có thể triết cành rồi đem trồng nhanh ra quả nhưng không sống lâu bằng cách gieo hạt. Cây mơ trồng được khoảng 6 năm thì bắt đầu cho quả, nhưng phải đến năm thứ 9 thứ 10 năm mới quả nhiều. Cây mơ phát triển cao từ 3,5m - 4m tán rộng, cuối đông nở hoa trắng toả hương thơm dìu dịu.
Mơ chùa Hương thường chín rộ vào rằm tháng hai m lịch. ở chùa Hương phổ biến có 3 loại mơ. Quả mơ có hình trái đào gọi là mơ đào, mơ nứa quả tròn màu vàng óng có nhiều nước, mơ chấm son thân quả mơ có những nốt đỏ như son. Nói chung mơ tại chùa Hương có mùi thơm, dày cùi hạt nhỏ ăn có vị chua thanh và không chát.
Hiện nay, mơ Chùa Hương là một thương hiệu có tiếng ở trong nước nên nhiều người đã lợi dụng lấy mơ trồng ở nơi khác giả làm mơ chùa Hương để bán. Tuy nhiên, những người sành ăn rất dễ nhận ra vì loại mơ thường to, cùi mỏng, vị thì chua, không thơm như mơ Hương Tích.
Cây mơ có nhiều công dụng trong chữa bệnh : Quả và hạt mơ chữa được nhiều bệnh như : ho khan, đau dạ dày, bổ phổi an thần. Mơ chín ngâm đường thành xirô mơ để giải khát mùa hè rất tốt. Đặc biệt quả mơ chín được chế biến nhiều cách thành ô mai mơ - một món đặc sản mà các em nữ học sinh cấp I và II rất thích. Chính vì vậy, các thiếu nữ ở tuổi cắp sách đến trường còn được gọi là “tuổi ô mai”.
Cây mơ thường sống được từ 50-60 năm. Lấy thân cây mơ núi, chẻ ra đun lấy nước để uống mùi thơm đặc biệt, có tác dụng ngủ ngon, thanh nhiệt dễ tiêu hoá, tăng tuổi thọ.
Hiện nay, phố Hàng Đường Hà Nội, có hàng chục cửa hàng bán ômai đặc biệt là ô mai mơ. Khi tiếp xúc với chúng tôi, chị Hương chủ cơ sở chế biến ô mai Hồng Lam ở 11 Hàng Đường cho biết : Để có ô mai mơ phục vụ cho khách hàng nhân dịp Xuân ất Dậu 2005, cơ sở của chị phải mua hàng tấn mơ từ năm ngoái. Bằng phương pháp chế biến gia truyền kết hợp với công nghệ hiện đại và thiết bị tiên tiến, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Cơ sở của chị đã có đủ các loại ômai chế biến từ mơ : mơ xào chua ngọt, mơ cam thảo, mơ mặn...
Mơ ở Chùa Hương là một đặc sản quý giá của đất Phật Hương Sơn gửi tặng du khách thập phương. Nếu như du khách nào không ngại gió rét đường xa, có thể vào Hương Sơn ngắm cảnh hoa mơ nở trắng rừng vào cuối đông./.
