Trong giai đoạn 1998 – 2007, tiêu thụ năng lượng của Việt Nam đã tăng khoảng 12,1%/năm. Công nghiệp là ngành tiêu thụ nhiều năng lượng nhất; năm 2006 chiếm khoảng 36% tổng năng lượng tiêu thụ của đất nước. Mặc dù cần nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng để tăng trưởng bền vững, Việt Nam có cường độ sử dụng năng lượng, được tính bằng số đơn vị năng lượng trên một đơn vị GDP, cao hơn rất nhiều so với các nước phát triển. Để thiết lập khung thể chế xúc tiến sử dụng năng lượng hiệu quả và bảo tồn năng lượng trong tất cả các ngành kinh tế, Chính phủ Việt Nam đã công bố Chương trình Quốc gia về Sử dụng Năng lượng Hiệu quả, với mục tiêu là đạt mức tiết kiệm năng lượng 3%-5% trong giai đoạn 2006-2010 và 5%-8% trong giai đoạn 2011-2015. Tuy nhiên, phát biểu tại lễ ký kết, ông Patrick J. Gilabert, đại diện của UNIDO tại Việt Nam cho rằng: “Việt Nam cần phải vượt qua được nhiều thách thức khác nhau để đạt được những mục tiêu này, trong đó có việc khắc phục sự hiểu biết còn hạn chế về tối ưu hóa hệ thống và quản lý năng lượng”. Ông Patrick J. Gilabert còn cho biết thêm, ở các nước khác, doanh nghiệp Việt Nam có xu hướng tập trung cải tiến hiệu quả sử dụng năng lượng tại những bộ phận cấu thành riêng lẻ của hệ thống, như động cơ, bơm, hay nồi hơi. Tuy nhiên, việc cải tiến ở cấp độ thành phần như vậy có nhiều khả năng làm tăng mức tiêu thụ năng lượng lên khoảng 2-5%.
Dự án này được thiết kế để hỗ trợ Văn phòng Tiết kiệm năng lượng, Bộ Công Thương thúc đẩy sử dụng năng lượng hiệu quả, tập trung vào tối ưu hóa hệ thống và Thực hiện Tiêu chuẩn Quản lý Năng lượng. Dự kiến việc tối ưu hóa hệ thống có khả năng giúp nâng mức tiết kiệm năng lượng lên đến 25% tùy thuộc vào hệ thống được tối ưu hóa. Tiêu chuẩn Quản lý Năng lượng sẽ giúp doanh nghiệp lồng ghép khái niệm tối ưu hóa hệ thống vào chu trình quản lý của mình.
Về phía Việt Nam, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng cho biết, dự án sẽ diễn ra trong 3,5 năm, bắt đầu triển khai từ tháng 5/2011, dưới sự điều phối của Văn phòng Tiết kiệm năng lượng (Bộ Công Thương). Tổng kinh phí là 6.625.000 USD. Trong đó tài trợ từ phía GEF là 945.000 USD, tài trợ từ UNIDO là 80.000 USD còn lại là phần vốn đối ứng của Việt Nam.
Theo kế hoạch, dự án ưu tiên cho việc nâng cao năng lực cho các bên tham gia bao gồm các doanh nghiệp sản xuất, các nhà cung cấp, phân phối thiết bị, các công ty cung cấp và tư vấn dịch vụ năng lượng và các nhà hoạch định chính sách.
Điện gió ở Bình Thuận, nguồn năng lượng mới vô tận
Dự án cũng sẽ hỗ trợ cho một số ngành công nghiệp tiêu thụ năng lượng lớn như chế biến thực phẩm, dệt may, cao su, giấy và bột giấy trong việc đào tạo chuyên gia trong nước về quản lý năng lượng. Sẽ có 40 kỹ sư, 150 cán bộ nhà máy được đào tạo về tối ưu hóa hệ thống sản xuất, triển khai 25 dự án trình diễn tối ưu hóa hệ thống... đồng thời sẽ nâng cao năng lực lồng ghép quản lý năng lượng vào hệ thống quản lý sản xuất của doanh nghiệp thông qua việc giới thiệu tiêu chuẩn ISO 50001, tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp trong việc nâng cao hiệu suất năng lượng.
Ông Patrick J. Gilabert đánh giá rất cao sáng kiến của Bộ Công Thương về việc tiến hành ký kết dự án này và ông cũng cho rằng đây là một thời điểm rất thích hợp, khi mà Bộ Công Thương đang rất quan tâm đến việc xem xét các vấn đề về tiết kiệm năng lượng từ góc độ phát triển công nghiệp bền vững, cũng như những cân nhắc và hạn chế có liên quan đến thương mại.
Dự án này cùng với các dự án đang triển khai khác của UNIDO như Dự án “Tư vấn chính sách về ứng phó với biến đổi khí hậu của ngành Công Thương” hợp tác với Bộ Công Thương, Dự án “Tư vấn chính sách về chiến lược khoa học, công nghệ và đổi mới 2011-2020” hợp tác với Bộ Khoa học Công nghệ, và Chương trình Chung của Liên hợp quốc về sản xuất và thương mại xanh trong ngành thủ công mỹ nghệ là một trong những nỗ lực trong việc thúc đẩy phát triển Công nghiệp xanh cho một nền kinh tế các bon thấp ở Việt Nam.
