Thực hiện chỉ thị 03/2007/CT-NHNN: Liệu các ngân hàng có về kịp đích?

Câu hỏi đặt ra ở đây là “Liệu các ngân hàng có giảm được tỷ lệ này xuống mức yêu cầu hay không, khi mà hiện nay hầu hết các ngân hàng TMCP đều có tỷ lệ dư nợ gấp đôi, thậm chí gấp ba con số yêu cầu? Theo Chỉ thị 03, hạn cuối cùng là ngày 31/12/2007, các ngân hàng thương mại phải khống chế dư nợ vốn cho vay đầu tư chứng khoán dưới mức 3% tổng dư nợ tín dụng. Tức là chỉ còn hơn một tháng nữa, các ngân hàng, công ty chứng khoán và các nhà đầu tư, những người trực tiếp chịu tác động của chỉ thị này phải thực hiện. Tuy nhiên, những đối tượng này liệu có thực hiện được qui định của Chỉ thị 03 hay không? Việc các ngân hàng buộc phải phá vỡ hợp đồng với khách hàng của mình để thực hiện chỉ thị 03 thì ai sẽ là người chịu thiệt. Đây phải chăng là một mệnh lệnh hành chính đang được áp đặt vào nền kinh tế thị trường? Theo tổng kết của NHNN, sau hơn 4 tháng thực hiện Chỉ thị 03, nhìn chung các tổ chức tín dụng và đơn vị trực thuộc NHNN đã quán triệt và triển khai nghiêm túc; dư nợ cho vay kinh doanh chứng khoán và tỷ lệ dư nợ cho vay kinh doanh chứng khoán của toàn hệ thống được kiểm soát chặt chẽ, giảm dần qua các tháng và vẫn giữ tỷ lệ dưới 3%. Một số tổ chức tín dụng đã nghiêm túc chấp hành, kiểm soát đảm bảo duy trì dư nợ cho vay kinh doanh chứng khoán dưới 3% tổng dư nợ. Một số tại thời điểm Chỉ thị 03 có hiệu lực, dư nợ cho vay kinh doanh chứng khoán của nhiều ngân hàng đều ở mức trên 3%, thì nay đã áp dụng nhiều biện pháp giảm dư nợ xuống dưới hạn mức trên.

Ông Lưu Đức Khánh, Tổng Giám đốc Ngân hàng An Bình (ABBank), tỏ ra băn khoăn khi mà ngay tại thời điểm Chỉ thị 03 ra đời, hầu hết các Ngân hàng TMCP có tỷ lệ cho vay chứng khoán khá cao. “Từ khi có Chỉ thị 03, ABBank đã lên phương án tối ưu và đang chạy đua với thời gian để bằng mọi giá phải kéo tỷ lệ dư nợ cho vay chứng khoán xuống còn 3% vào cuối

năm 2007 theo quy định. Bởi vì NHNN khó có thể điều chỉnh lại chỉ thị 03 để nâng hạn mức cho vay cầm cố chứng khoán hay gia hạn thêm thời gian cho các Ngân hàng”, ông Khánh nói.

Tuy nhiên, không phải tất cả các ngân hàng đều có thể thực hiện tốt Chỉ thị 03 do nhiều nguyên nhân khách quan. Cụ thể như Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á châu (ACB), là một trong những ngân hàng đầu tiên triển khai thực hiện cho vay cầm cố chứng khoán, hiện ACB vẫn chưa thể đưa hạn mức cầm cố, cho vay chứng khoán về mức 3%, tổng dư nợ tín dụng. Hay nói đúng hơn là, rất khó có thể thực hiện được qui định của NHNN bởi hầu hết các

khoản cho vay đều đã cam kết bằng những hợp đồng kinh tế. Nếu thực hiện đúng theo Chỉ thị 03, có nghĩa là Ngân hàng ACB buộc phải đơn phương chấm dứt các hợp đồng cho vay.

Ông L. Xuân Hải - Tổng giám đốc ACB: “Để đạt được tỷ lệ 3%, chúng tôi đang đứng trước vấn đề khó khăn. Một mặt chúng tôi không thể bắt khác hàng phải sắp xếp lại đủ 3%, một mặt được NHNN yêu cầu đạt 3% vào 31/12”. Hiện nay, ACB đang gửi văn bản lên NHNN xin ý kiến định hướng xem làm thế nào để đảm bảo được tỷ lệ mà vẫn không phá vỡ những cam kết đã ký khách hàng, và chắc chắn chúng tôi không có quyền bắt khác hàng trả đúng hạn vì hợp đồng đã ký, không thể đơn phương phá vỡ trước hạn.

Không chỉ ACB mà còn nhiều NHTMCP cũng đang vướng mắc vấn đề này. Đại diện một ngân hàng cho biết: “Chúng tôi đang cố gắng hết sức để giảm tỷ tỷ lệ dư nợ này xuống mức yêu cầu của NHNN. Tuy nhiên, chúng tôi không thể chấm dứt những hợp đồng khi thời hạn do nó đã được ký kết trước khi có Chỉ thị 03 ra đời. Cũng có những hợp đồng ngắn hạn kết thúc vào thời điểm cuối tháng 12/2007, nhưng cũng có những hợp đồng kéo dài đến tháng

2, tháng 3 năm sau”. Rõ ràng, Chỉ thị 03 đ. đặt các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, nhà đầu tư và thậm chí cả ngân hàng nhà nước vào tình thế lúng túng. Thực hiện hay không thực hiện Chỉ thị này? Nếu thực hiện thid đối tượng nào sẽ đứng ra bù đắp những thiệt hại từ việc phá vỡ các hợp đồng kinh tế đã được kí kết?

Có một thực tế nữa là, càng gần cuối năm, thị trường chứng khoán Việt Nam càng sôi động. Đây cũng là thời điểm để các công ty chứng khoán đẩy mạnh hoạt động kinh doanh của mình. Sự bó buộc của Chỉ thị 03 đã tác động không nhỏ tới hoạt động kinh doanh chứng khoán và cơ hội đầu tư, chuyển đổi danh mục đầu tư của các Công ty chứng khoán cũng như các nhà đầu tư. Theo giám đốc một công ty chứng khoán, “Trong quý 1 và qúy 2/2008, có

nhiều thương hiệu IPO thu hút vốn nước ngoài và trong nước. Các nhà đầu tư vốn cần sự thanh khoản. Nếu sự phát hành mà không có cơ hội là thiệt thòi cho nhà đầu tư trong nước”.

Trước thực tế là NHNN sẽ tiếp tục kiểm soát hoạt động cho vay kinh doanh chứng khoán và chưa có kế hoạch điều chỉnh hay gia hạn thời gian đã buộc dư luận hiểu rằng: Chỉ thị 03 là một mệnh lệnh của cơ quan quản lý nhà nước và nó có tính chất bắt buộc các đối tượng có liên quan phải thực thi mệnh lệnh này, bất chấp những bất cập từ thực tế. Rất nhiều ngân hàng đồng tình nên tăng tỷ lệ dư nợ vốn vay cầm cố kinh doanh chứng khoán lên 5%. Họ cho rằng, tỷ lệ 3% là quá thấp, nên tăng lên 5%, thậm chí 7% tổng dư nợ. Tuy nhiên, các ngân hàng phải chứng minh với NHNN tỷ lệ cho vay này của họ là đảm bảo an toàn. Và nên chăng, NHNN cần phải có lộ tr.nh thực hiện sao cho hợp lý, và tất cả khoản vay đều là

những hợp đồng tín dụng có ký kết, không thể vi phạm. Nếu ép buộc, nhiều

ngân hàng sẽ phải tìm các biện pháp để “lách” luật!