Cụ thể năm 2021, Thủy điện A Vương đã nghiên cứu đưa vào vận hành Phần mềm quản trị sản xuất thông minh XHQ và Phần mềm cập nhật số liệu thủy văn tự động qua đó giải quyết cơ bản các vấn đề then chốt trong công tác quản lý, vận hành an toàn hồ chứa, đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ du.
Thực tế qua 3 đợt mưa lũ lớn kể từ đầu năm 2022, Thủy điện A Vương – Tổng Công ty Phát điện 2 đã vận hành hồ chứa cắt giảm được 248,48 triệu m3 nước về hạ du trên tổng số 290,54 triệu m3 nước về hồ ở giai đoạn lũ (chiếm 85,5%) và cắt 100% các đỉnh lũ. Đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người và thiết bị vận hành.
Thủy điện A Vương cho biết, trước đây khi chưa ứng dụng phần mềm tổng hợp, việc theo dõi diễn biến thời tiết, các bản tin cảnh báo, dự báo bão, lũ lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn, hay quan trắc lượng mưa, dòng chảy đến hồ chứa, thống kê thông số vận hành hồ chứa… Thủy điện A Vương phải thu thập từ nhiều nguồn khác nhau như các trang web PCTT&TKCN nên gây nhiều khó khăn cho công tác dự báo, vận hành, điều tiết hồ chứa.
Bên cạnh đó, các kịch bản vận hành hồ chứa được xây dựng qua module file Excel, không linh hoạt, chưa đáp ứng nhanh được với từng tình huống mưa lũ xảy ra.
Ngoài ra để cung cấp thông tin số liệu khí tượng thủy văn, vận hành hồ chứa cũng như mực nước thượng lưu hồ chứa, lưu lượng nước về hồ, lưu lượng nước xả tràn, chạy máy… Thủy điện A Vương phải gửi đến nhiều địa chỉ Email, Website của Ban Chỉ huy PCTT & TKCN từ trung ương đến địa phương (theo quy định), mất nhiều thời gian, sảy ra thiếu sót, đặc biệt là trong các thời điểm “nóng” có thiên tai bão lũ lớn xảy ra, phải cập nhật liên tục khoảng 30 phút/lần.
Việc nghiên cứu đưa vào vận hành Phần mềm quản trị sản xuất thông minh XHQ và Phần mềm cập nhật số liệu thủy văn tự động, đã giúp Công ty cơ bản khắc phục được các hạn chế giải quyết các vấn đề then chốt trong công tác quản lý, vận hành an toàn hồ chứa, đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ du.
Cụ thể, các phần mềm này đã giúp liên kết thông tin diễn biến thời tiết, bản tin cảnh báo, dự báo mưa lũ, thiên tai ảnh hưởng đến lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn và lưu vực hồ chứa Thủy điện A Vương, các số liệu về quan trắc lượng mưa, dòng chảy đến hồ, thông số vận hành hồ hiển thị trên một phần mềm chung, thuận tiện theo dõi, quản lý.
Trên cơ sở các số liệu thu thập, hệ thống nhanh chóng đưa ra các kịch bản vận hành hồ chứa theo từng tình huống mưa lũ có thể xảy ra, làm cơ sở báo cáo với cấp có thẩm quyền tỉnh Quảng Nam, thành phố Đà Nẵng để theo dõi, chỉ đạo, quyết định vận hành hồ kịp thời, giảm lũ hiệu quả cho hạ du.
Trong công tác báo cáo, hệ thống này cung cấp tự động số liệu vận hành hồ chứa lên website Phòng chống thiên tai của Bộ Công Thương, tỉnh Quảng Nam, Cục quản lý Tài nguyên nước và Tập đoàn Điện lực Việt Nam, đáp ứng việc cung cấp thông tin trong các trường hợp khẩn cấp; Đồng thời tổng hợp, kiểm soát đầy đủ Email của các cơ quan, đơn vị, ban ngành trung ương, địa phương có yêu cầu cung cấp thông tin; Các biểu mẫu cung cấp số liệu vận hành hồ, biểu mẫu thông tin vận hành hồ phát trên hệ thống loa cảnh báo.
Hệ thống này giúp công tác báo cáo, truy xuất, lưu trữ dữ liệu một cách nhanh chóng, chính xác tuân thủ đúng theo quy định pháp luật về khí tượng thủy văn, tài nguyên nước, quy trình vận hành liên hồ chứa, quy định quản lý an toàn đập hồ chứa, cũng như các quy định về công tác phòng chống thiên tai.
Đánh giá về công tác phối hợp, cung cấp thông tin của Thủy điện A Vương trong các đợt bão lũ, ông Hồ Ngọc Mẫn – Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam cho biết: “Trong những năm qua, các nhà máy thủy điện trên sông Vu Gia cũng như nhà máy Thủy điện A Vương đã phối hợp với địa phương tổ chức các hội nghị tuyên truyền, cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho người dân trong việc chủ động phòng tránh thiên tai bão lũ”
Ông Mẫn cho biết thêm Ban chỉ huy PCTT&TKCN huyện Đại Lộc, Đài Truyền thanh huyện đã ký kết Quy chế phối hợp cung cấp thông tin với các nhà máy thủy điện, qua đó thường xuyên cung cấp các thông tin liên quan đến bão lũ, vận hành xả tràn hồ chứa kịp thời đến địa phương, người dân để chủ động trong việc phòng tránh lũ lụt.
Theo ông Mẫn: “Việc vận hành điều tiết xả lũ của các hồ chứa trên sông Vu Gia, trong đó có hồ Thủy điện A Vương những năm gần đây thực hiện khá tốt, điều tiết giảm lũ cho hạ du khá tốt, không để đỉnh lũ vượt cao. Nếu vận hành không tốt thì đỉnh lũ dưới hạ du sẽ ngập sâu hơn, diện rộng hơn, sẽ ảnh hưởng đến đời sống người dân vùng hạ du rất nhiều”.
Ngoài ứng dụng Phần mềm quản trị sản xuất thông minh XHQ và Phần mềm cập nhật số liệu thủy văn tự động Thủy điện A Vương cho biết còn ứng dụng trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi nội dung thông tin vận hành hồ chứa thành giọng nói, phát trên hệ thống loa cảnh báo ở vùng hạ du. Nhờ vậy thông tin về thời gian, lưu lượng nước xả tràn, điều tiết hồ chứa, tình hình thiên tai, bão lũ nhanh chóng đến được với người dân, giúp bà con chủ động có biện pháp phòng tránh, ứng phó phù hợp, giảm thiểu rủi ro thiệt hại về tài sản và tính mạng.
Việc phát loa tuyên truyền, cảnh báo của các nhà máy thủy điện trước khi lũ lụt, loa cảnh báo xả tràn đã giúp cho người dân vùng hạ du chủ động thực hiện phòng tránh lũ lụt, thực hiện di chuyển đồ đạc, của cải cũng như người đến nơi an toàn trước thời điểm đỉnh lũ lên cao.
Tại tỉnh Quảng Nam, Tổng công ty Phát điện 2 (EVNGENCO2) hiện có các nhà máy Thủy điện: A Vương, Sông Bung 2 và Sung Bung 4. Trước các đợt mưa bão, EVNGENCO2 đều có những chỉ đạo kịp thời để các đơn vị chuẩn bị phương án, kịch bản ứng phó thiên tai, đảm bảo an toàn hồ đập, cắt giảm lũ hiệu quả, hạn chế tối đa thiệt hại cho vùng hạ du.
