Tiềm năng trao đổi thương mại Việt Nam-Ghi-nê Bít-xao

Cộng hòa Ghi-nê Bít-xao (Republica de Guinea Bissau) nằm ở Tây Phi, trên bờ Đại Tây Dương, có biên giới chung với Xê-nê-gan và Ghi-nê xích đạo. Với thủ đô là Bít-xao, quốc gia này có diện tích: 36.120


Ghi-nê Bít-xao là một quốc gia nghèo, tài nguyên thiên nhiên chủ yếu là bô-xít, phốt phát và sắt. Ghi-nê Bít-xao đã phát hiện ra dầu lửa ở thềm lục địa nhưng chưa khai thác. Ngoài ra, nước này có khả năng phát triển ngành đánh bắt hải sản và lâm sản. Hiện nay thu nhập chủ yếu dựa vào xuất khẩu nông sản (hạt điều, lạc, dầu dừa), hải sản và lâm sản (gỗ). Sản lượng của ngành điều xác định tình hình kinh tế vĩ mô của cả nước và vấn đề an ninh lương thực của người dân nông thôn. Năm 2013, ngành sản xuất và xuất khẩu điều bị gián đoạn do vụ đảo chính tháng 3/2012. Ghi-nê Bít-xao dựa nhiều vào viện trợ của nước ngoài. Hiện nguồn tài chính này vẫn chưa khôi phục bằng mức trước khi diễn ra cuộc đảo chính.

Ghi-nê Bít-xao là nước sớm thực hiện cải cách kinh tế bằng kế hoạch 3 năm (1983-1985) về chuyển nền kinh tế tập trung sang kinh tế thị trường. Năm 1986, Đại hội 4 của Đảng cầm quyền đã ra nghị quyết về đẩy nhanh quá trình cải cách kinh tế, chuyển mạnh quá trình tư nhân hoá, kể cả về ngoại thương. Chính phủ có những biện pháp mạnh mẽ nhằm tăng giá cho những người sản xuất nông nghiệp và tiến hành tự do thương mại. Hiện nay nhà nước chỉ quản lý về mặt luật pháp và thuế.

Trong cơ cấu kinh tế, nông nghiệp chiếm 58%, công nghiệp 13,5%, dịch vụ 28,5%. Về ngoại thương, năm 2013, kim ngạch xuất khẩu của Ghi-nê Bít-xao đạt 147,6 triệu USD với các sản phẩm yếu là hạt điều, cá, tôm, lạc, gỗ. Ghi-nê Bít-xao là nước sản xuất điều thô lớn thứ 5 thế giới sau Ấn Độ, Việt Nam, Bờ Biển Ngà và Braxin. Do năng lực chế biến thấp, gần như toàn bộ lượng điều thu hoạch đều xuất khẩu, chủ yếu sang Ấn Độ. Các bạn hàng chính là Ấn Độ, Nigeria và Togo. Kim ngạch nhập khẩu đạt khoảng 206,4 triệu USD chủ yếu là thực phẩm, thiết bị máy móc, phương tiện vận tải, sản phẩm dầu lửa. Bạn hàng chính gồm Bồ Đào Nha, Xê-nê-gan, Mỹ, Trung Quốc và Cuba.

Quan hệ hợp tác Việt Nam-Ghi-nê Bít xao

Hai nước đã thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 30/9/1973. Hiện nay, Đại sứ quán ta tại Angola kiêm nhiệm Ghi-nê Bít-xao và Đại sứ quán Ghi-nê Bít-xao tại Trung Quốc kiêm nhiệm Việt Nam.

Hai bên đã trao đổi một số đoàn cấp cao. Về phía Việt Nam có đoàn của Phó Chủ tịch nước Nguyễn Hữu Thọ (9/1978), của Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình (4/1994). Về phía Ghi-nê Bít-xao có đoàn của Bộ trưởng Bộ Phối hợp và Kế hoạch (9/1979), của Bộ trưởng Bộ Công Thương Ghi-nê Bít-xao (11/2008).

Hai bên đã ký Hiệp định hợp tác văn hoá, kinh tế, khoa học kỹ thuật và thương mại (1994). Nhằm tăng cường quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Ghi-nê Bít-xao, đoàn công tác gồm 05 thành viên do Quốc Vụ khanh Bộ Thương mại, Công nghiệp và Nâng cao giá trị các sản phẩm địa phương Ghi-nê Bít-xao dẫn đầu có chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam từ ngày 05 đến ngày 11 tháng 01 năm 2014. Ngày 06 tháng 01 năm 2014, tại Hà Nội, sau cuộc hội đàm, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa và Quốc Vụ khanh Bộ Thương mại, Công nghiệp và Nâng cao giá trị các sản phẩm địa phương Ghi-nê Bít-xao, ông Ibraima Djaló đã ký kết Bản ghi nhớ về hợp tác thương mại và công nghiệp.

Quan hệ thương mại giữa hai nước vẫn còn hạn chế trong đó Việt Nam thường nhập siêu. Những mặt hàng Việt Nam xuất khẩu chủ yếu sang Ghi-nê Bít-xao gồm có gạo và xi măng. Những mặt hàng nhập khẩu chính của Việt Nam là điều thô, sắt thép phế liệu. Năm 2013, Việt Nam xuất khẩu sang Ghi-nê Bít-xao 8,2 triệu USD, tăng 98% so với năm 2012 trong đó gạo chiếm 6,8 triệu USD, xi măng 1,2 triệu USD, máy móc thiết bị phụ tùng, sản phẩm sắt thép... Kim ngạch nhập khẩu đạt 62,29 triệu USD tăng 150% trong đó hạt điều chiếm 61 triệu USD, sắt thép phế liệu 1,2 triệu USD, gỗ 16.975 USD.