Khẳng định vị thế ngành logistics
Báo cáo tại Diễn đàn Logistics Thành phố Hồ Chí Minh lần 1 năm 2022 (HCMC Log 2022) diễn ra mới đây, ông Lê Huỳnh Minh Tú - Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cho biết, hiện cả nước có 699.566 doanh nghiệp logistics, trong đó TP. Hồ Chí Minh chiếm 31% doanh nghiệp. Nhu cầu nhân sự logistics mỗi năm tăng khoảng 7,5%; riêng TP. Hồ Chí Minh cần 63.000 lao động logistics/năm giai đoạn 2021-2025, trong đó cần hơn 8.400 lao động logistics chuyên nghiệp.
Để đáp ứng nhu cầu nhân lực cho ngành logistics, TP. Hồ Chí Minh xác định hai nhiệm vụ chiến lược là đẩy nhanh đào tạo ngắn hạn cho doanh nghiệp logistics vừa và nhỏ để bổ sung lượng lao động đang thiếu hụt; đồng thời tập trung đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu để ngang bằng trình độ quốc tế. Cần đẩy mạnh liên kết với các tỉnh để đào tạo lao động.
Ông Lê Huỳnh Minh Tú cho rằng, để tìm giải pháp gỡ điểm nghẽn logistics và đảm bảo những mục tiêu đề ra, cần tiếp cận logistics ở góc độ tổng thể với đa dịch vụ vận tải, kho bãi, đóng gói, kiểm định, giao nhận hàng hóa… trong chuỗi cung ứng từ khâu chuyên chở nguyên vật liệu đến từng nhà máy sản xuất... cho đến vận chuyển toàn bộ sản phẩm đến tay người tiêu dùng.
Bà Phan Thị Thắng - Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhận định, với quy mô thị trường hơn 12 triệu người, Thành phố vừa là thị trường tiêu thụ, vừa là trung tâm phân phối hàng hóa lớn nhất nước. Bên cạnh đó, với vai trò là một đô thị đặc biệt, là đầu tàu, động lực phát triển kinh tế của cả nước, TP. Hồ Chí Minh luôn ý thức rất rõ, mỗi một bước đi của mình đều có sự tác động, lan tỏa đến sự tăng trưởng không chỉ của Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam mà còn là cả nước.
Bà Phan Thị Thắng chia sẻ thêm, trong quá trình xây dựng chính sách và phát triển kinh tế của mình, TP. Hồ Chí Minh xác định logistics là một ngành rất quan trọng, có tác động đến sự phát triển bền vững, lâu dài cho tăng trưởng kinh tế Thành phố. Vai trò quan trọng đó cũng đã được Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI xác định “Đề án Phát triển ngành logistics Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” là một trong 49 Chương trình, Đề án trọng tâm phát triển kinh tế Thành phố.
Theo đó, Thành phố đặt mục tiêu phải phát triển logistics trở thành 1 ngành dịch vụ mũi nhọn, đóng góp tích cực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn và phấn đấu: Tốc độ tăng trưởng doanh thu dịch vụ logistics của doanh nghiệp TP. HCM đạt 15% vào năm 2025 và đạt 20% vào năm 2030; Tỷ trọng đóng góp của logistics vào GRDP TP. Hồ Chí Minh đến năm 2025 đạt 10% và đến năm 2030 đạt 12%; Góp phần kéo giảm chi phí logistics cả nước so với GDP quốc gia đến năm 2025 còn khoảng 10 - 15%.
Theo Phó Chủ tịch UBND Thành phố, đến nay, sau thời gian khẩn trương chuẩn bị, TP. Hồ Chí Minh đã định hình được hướng đi và đang tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm của ngành trong chuỗi kế hoạch tổng thể phát triển ngành logistics đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó, tập trung hình thành các trung tâm logistics, phát triển nguồn nhân lực là các nhiệm vụ then chốt trong 3 trụ cột chính phát triển ngành logistics Thành phố.
"Hiến kế" giải quyết 2 điểm nghẽn
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi trong quá trình triển khai, TP. Hồ Chí Minh cũng nhìn nhận có 2 điểm nghẽn lớn đang cản trở sự phát triển logistics Thành phố: Hạ tầng logistics và phát triển nguồn nhân lực.
Về hạ tầng giao thông, TP. Hồ Chí Minh có thế mạnh về vị trí địa lý khi nằm giữa các trục giao thông Bắc - Nam, Đông - Tây nên trở thành trung tâm lưu chuyển hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu cho khu vực các tỉnh phía Nam. Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay là hệ thống đường giao thông chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của Thành phố, đặc biệt là các tuyến đường vành đai kết nối Thành phố với các tỉnh Đông - Tây Nam bộ triển khai còn chậm. Do đó, giao thương hàng hóa 2 chiều giữa Thành phố với các tỉnh còn chưa tương xứng với tiềm năng.
Điểm nghẽn thứ hai là phát triển nguồn nhân lực, đánh giá về hiện trạng công tác đào tạo thì mối liên kết giữa hệ thống các trường đào tạo với các doanh nghiệp logistics còn chưa chặt chẽ, thiếu sự tương tác, kết nối để nắm bắt nhu cầu từ đào tạo đến đầu ra; mặt khác, chất lượng nguồn nhân lực logistics cũng chưa tương xứng với tiềm năng phát triển của Thành phố.
Theo nhận định của các chuyên gia tại diễn đàn, TP. Hồ Chí Minh có thế mạnh về vị trí địa lý khi nằm giữa các trục giao thông Bắc - Nam, Đông - Tây nên trở thành trung tâm lưu chuyển hàng hóa trong nước và xuất nhập khẩu cho khu vực các tỉnh phía nam. Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay là hệ thống đường giao thông chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của Thành phố, đặc biệt là các tuyến đường vành đai kết nối Thành phố với các tỉnh Đông - Tây Nam Bộ triển khai còn chậm. Do đó, giao thương hàng hóa 2 chiều giữa Thành phố với các tỉnh còn chưa tương xứng với tiềm năng.
Nhiều ý kiến của các chuyên gia tại diễn đàn nhấn mạnh, để khơi thông nguồn lực logistics, cần đẩy mạnh liên kết vùng giữa TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố lân cận trong vấn đề phát triển hạ tầng giao thông, quy hoạch các trung tâm logistics cũng như vấn đề đào tạo nguồn nhân lực, làm sao cho phát huy được tổng hòa lợi ích.
Đặc biệt, phát triển nguồn nhân lực về chất và lượng theo định hướng quốc tế để ứng dụng thành tựu khoa học - kỹ thuật (trí tuệ nhân tạo, di động, người máy và máy bay không người lái, blockchain, thực tế ảo tăng cường) là yếu tố cốt lõi trong việc thúc đẩy các chiến lược phát triển ngành. Đồng thời, liên kết vùng thúc đẩy phân bổ và dịch chuyển nguồn lao động logistics giữa các địa phương góp phần giảm chi phí cạnh tranh, giảm áp lực đào tạo và cơ hội việc làm.
Ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, để giải quyết các vấn đề quan trọng của hạ tầng logistics, thì việc hình thành các trung tâm logistics hiện đại, đáp ứng nhu cầu thực tế hiện nay là hết sức cần thiết.
Theo Đề án phát triển Logistics TP. Hồ Chí Minh đến năm 2025, tầm nhìn 2030, căn cứ vào nhu cầu sản xuất, lưu thông hàng hóa trong khu vực và xuất nhập khẩu, đồng thời trên cơ sở rà soát nguồn quỹ đất hiện có của TP. Hồ Chí Minh, Thành phố cần có 7 trung tâm logistics đạt chuẩn với năng lực thông qua hàng hoá (TEU) của các trung tâm logistics (TTLog) như sau: TTLog Long Bình (2.500.000 - 3.000.000), TTLog Cát Lái (3.100.000 - 3.500.000), TTLog Linh Trung (480.000 - 520.000), TTLog khu công nghệ cao (300.000), TTLog Tân Kiên (450.000 - 500.000), TTLog Củ Chi (282.150 - 319.770), TTLog Hiệp Bình Phước (1.430.000 - 1.600.000).
Các chuyên gia cũng cho rằng, một trong những điểm cần lưu ý, cần làm ngay, là giải quyết rốt ráo các vấn đề hạ tầng giao thông, tạo thuận lợi cho các hoạt động logistics. Một điểm sáng cho vấn đề này là, thời gian gần đây, nhiều tuyến đường huyết mạch đang được TP. Hồ Chí Minh đẩy mạnh triển khai, đặc biệt là tuyến đường vành đai 3 được kỳ vọng lớn, tạo thuận lợi cho các hoạt động logistics giữa TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành lân cận, góp phần giải tỏa được áp lực giao thông hiện nay vốn đang quá tải, gây nhiều ách tắc trong các hoạt động vận chuyển.
Theo bà Đặng Minh Phương - Chủ tịch Hiệp Hội logistics TPHCM (HLA), ngành logistics chiếm ~ 8,9% GRDP TP. Hồ Chí Minh. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2022 là 73,15 tỷ USD tăng 10,6% so với cùng kỳ (chiếm 19.7% kim ngạch xuất khập khẩu cả nước).
Sản lượng hàng hóa qua cảng biển tăng 7,34% giai đoạn 2015-2020 (dự kiến tăng trung bình 5% trong giai đoạn 2021-2025). Việt Nam hiện nay hiện đang nằm trong TOP 10 chỉ số logistics do nhà cung cấp dịch vụ kho vận thế giới Agility công bố.
Để phát triển ngành logistics phát triển đúng mục tiêu đến năm 2025, tốc độ tăng trưởng doanh thu logistics tại TP. Hồ Chí Minh đạt 15% và tỷ trọng đóng góp của logistics vào GRDP Thành phố đạt 10%, Chủ tịch Hiệp Hội logistics TP. Hồ Chí Minh đề xuất một số vấn đề.
Đối với cơ quan quản lý, cần có hành lang pháp lý và chính sách ưu đãi dành cho ngành dich vụ logistics, quy hoạch quỹ đất để phát triển cơ sở hạ tầng và các trung tâm logistics của TP. Hồ Chí Minh. Đồng thời, duy trì và phát triển các cảng đường thủy (sông, biển), đường bộ, đường sắt, xây dựng các tuyến đường vành đai để kết nối và đồng bộ hóa với cơ sở hạ tầng đang có; cũng như khuyến khích các doanh nghiệp chuyển các trung tâm logistics ở các tỉnh lân cận về TP. Hồ Chí Minh…
Đối với các doanh nghiệp logistics, cần tăng cường đào tạo, nâng cao nhận thức, chất lượng nguồn nhân lực và đầu tư công nghệ để chuyên môn hóa dịch vụ. Liên kết, tận dụng mạng lưới doanh nghiệp logistics để phát huy thế mạnh và tạo lợi thế cạnh tranh; mặt khác đẩy mạnh công tác dự báo nhu cầu thị trường nhân lực trong tương lai…
Đối với các Trường đào tạo logistics, cần xây dựng giáo trình đào tạo về logistics tương thích với trình độ chung của ASEAN và quốc gia. Bên cạnh đó, thu hút tuyển sinh ngành logistics để đáp ứng nhu cầu phát triển ngành; liên kết với các doanh nghiệp logistics giúp sinh viên tham gia trãi nghiệm thực tế tại các doanh nghiệp và ký kết chiến lược với các doanh nghiệp logistics để phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo chất lượng đầu ra đáp ứng như cầu của doanh nghiệp…
Diễn đàn Logistics Thành phố Hồ Chí Minh lần 1 năm 2022 (HCMC Log 2022) với chủ đề "vị thế Logistics của TP. Hồ Chí Minh từ góc nhìn cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực" được tổ chức bởi Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, Trường Đại học Hoa Sen và Hiệp hội Logistics TP. Hồ Chí Minh (HLA).
Diễn đàn nhằm đánh giá thực trạnh cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực ngành logistics TPHCM hiện nay. Qua đó, đề xuất các giải pháp xây dựng Thành phố trở thành trung tâm dịch vụ logistics phía Nam và kết nối khu vực, hướng đến phát triển ngành logistics thành một ngành mũi nhọn của Thành phố, đầu mối quan trọng của khu vực góp phần kéo giảm chi phí Logistics xuống còn 16% GDP vào năm 2025.
Những ý kiến, đề xuất từ các cơ quan Bộ ngành Trung ương, các chuyên gia, nhà khoa học, các Hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp tại Diễn đàn được kỳ vọng sẽ là cơ sở quan trọng giúp TP. Hồ Chí Minh kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn để ngành logistics Thành phố phát triển mạnh mẽ, phát huy được tiềm năng và thế mạnh của Thành phố.
Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh là đơn vị đầu mối, tổng hợp đầy đủ ý kiến góp ý của các chuyên gia, các nhà khoa học, các Hiệp hội, doanh nghiệp và nhanh chóng tham mưu UBND Thành phố các giải pháp để thực hiện ngay, phát huy đúng mức vai trò của ngành logistics Thành phố trong tăng trưởng kinh tế của Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam nói chung và Thành phố nói riêng.
