Tù giam Hỏa Lò nằm ở số 1 phố Hỏa Lò, Hà Nội. Trước kia vùng đất này thuộc thôn Phụ Khánh, tổng Vĩnh Xương, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, trấn Sơn Nam. Thôn Phụ Khánh là nơi chuyên sản xuất các loại gốm sứ đất nung. Vì thế khu vực được đặt tên là làng Hỏa Lò. Sau khi thực dân Pháp kiểm soát Hà Nội đã xây dựng trên mảnh đất này nhà tù nên người dân gọi là Nhà tù Hỏa Lò.
Thực chất tên của nhà tù là Maison Centrale nghĩa là Nhà tù Trung ương. Nơi đây là một trong số những nhà tù lớn nhất của thực dân Pháp ở địa phận Đông Dương. Tù giam Hỏa Lò được biết đến là nhà tù khủng khiếp nhất Đông Nam Á thời bấy giờ. Đã có nhiều bài viết về nhà tù Hỏa Lò khai thác về sự man rợn ấy.
Cách thức tra tấn điển hình nhất là máy chém trong nhà tù Hỏa Lò. Máy chém được thiết kế bằng 2 cột gỗ cao tới 4m. Phía bên trên là lưỡi đao lớn được giữ bởi chốt. Khi thực hiện những pha tử hình man rợn sẽ được kích hoạt. Phía bên dưới là hai miếng ván hình bán nguyệt ghép với nhau thành hình tròn. Mục đích để giữ đầu của tử tù, phía trước là hộc sắt để giữ đầu tử tội. Máy chém này được dùng để hành quyết, xử tử những chiến sĩ của Việt Nam Quốc dân đảng.
Với tên gọi "Đêm thiêng liêng - Sáng ngời tinh thần Việt", tour khám phá nhà tù Hỏa Lò về đêm là sản phẩm du lịch mới của Thủ đô vừa ra mắt đã hấp dẫn đông đảo du khách.
Tham gia tour “Đêm thiêng liêng - Sáng ngời tinh thần Việt”, du khách sẽ được ngược dòng thời gian, trở về với quá khứ qua hành trình khám phá di tích, từ cổng chính, khu giam nam tù tập thể, khu giam nam tù chính trị, khu giam nữ tù chính trị, ngục tối, cây bàng, các cửa cống ngầm, máy chém, xà lim tử hình, đài tưởng niệm.
Không gian nhà tù tăm tối, ngột ngạt với ánh sáng le lói hắt xuống cùng âm thanh được tái hiện giúp du khách cảm nhận chân thực về sự khắc nghiệt của nhà tù thực dân. Từng câu chuyện dẫn dắt mang đến cảm xúc xót xa, đau đớn, nhưng cũng thật thiêng liêng và tự hào về khí phách hiên ngang của những chiến sỹ cách mạng năm xưa bị địch bắt tù đày nơi “địa ngục trần gian”.
Khách tham quan sẽ ngược dòng thời gian, trở về với quá khứ qua hành trình khám phá di tích được thiết kế gồm: Cổng chính, trại giam nam tù tập thể, trại giam nam tù chính trị, ngục tối, cây bàng, các cửa cống ngầm, trại giam nữ tù chính trị, máy chém, xà lim tử hình, đài tưởng niệm. Du khách cũng được nghe thuyết minh về kiến trúc nhà tù cùng các câu chuyện xúc động về cuộc đấu tranh trong tù của các tù chính trị.
Hiện nay, sản phẩm tour đêm tại di tích Nhà tù Hỏa Lò có 2 phiên bản, đó là: "Đêm thiêng liêng sáng ngời tinh thần Việt" và "Sống như những đóa hoa". Các đơn vị tổ chức, thực hiện tour đêm tại di tích Nhà tù Hỏa Lò vẫn đang nâng cấp, điều chỉnh sản phẩm này để phù hợp với thị hiếu của nhiều đối tượng du khách; trang bị hệ thống thuyết minh hiện đại hơn để phục vụ được nhiều du khách.
.
