Việt Nam chế tạo kính hiển vi nhìn thấy mức độ nano

Viện Vật lý ứng dụng và Thiết bị khoa học vừa công bố kính hiển vi quét đầu dò (SPM) - thiết bị thuộc loại cao cấp nhất được chế tạo tại nước ta, với giá thành rẻ hơn nhiều so với sản phẩm nhập ngoại. Bước đột phá này đã mở rộng đường cho ngành công nghệ nano - sinh học phân tử của Việt Nam. GS Trần Xuân Hoài, Viện trưởng và là chủ nhiệm đề tài, cho biết: SPM là tên chung của một họ kính hiển vi hoạt động theo nguyên lý mới, được các nhà vật lý thế giới phát minh gần đây, dùng để nghiên cứu đặc điểm bề mặt ở cấp độ cực nhỏ (nguyên tử). Kính hoạt động theo nguyên lý quét một mũi dò nguyên tử trên một bề mặt mẫu ở khoảng cách nguyên tử. Hình ảnh sẽ được hiển thị trên máy tính với hệ số phóng đại lớn ở dạng một chiều, hai chiều hoặc ba chiều. Kính SPM đã được các hãng lớn trên thế giới cung cấp, nhưng với giá thành rất đắt, nên không phải phòng thí nghiệm nào cũng được trang bị. Hiện nước ta chỉ có một thiết bị SPM duy nhất mua của Mỹ, do vậy các nhà khoa học cũng như học sinh, sinh viên rất khó tiếp cận với nó để phục vụ công tác nghiên cứu. SPM khắc phục được nhược điểm của hai loại kính quen thuộc trong phòng thí nghiệm hiện nay là kính hiển vi quang học và kính hiển vi điện tử. Chiếc kính hiển vi SPM này đã được thử nghiệm để đo cấu trúc màng TiO2 và xác định hình dạng, cấu trúc của virus gây bệnh xoăn lá cà chua, cho ra hình ảnh rất rõ nét. Để thực hiện việc chế tạo này, nhóm nghiên cứu đã phát triển một loạt công nghệ cao, trong đó nhiều công nghệ lần đầu có mặt tại Việt Nam, như phát hiện và đo lường tín hiệu cực nhỏ (đo dòng điện cỡ pA, lực cỡ nN, kích cỡ nm), kỹ thuật cách ly dao động... Theo đánh giá của Hội đồng nghiệm thu, việc chế tạo thành công kính hiển vi SPM sẽ cho phép các phòng thí nghiệm ở nước ta hoàn toàn chủ động trong việc vận hành những công cụ phân tích hình ảnh ở mức nano, cũng như sinh học phân tử, làm cơ sở cho sự phát triển các ngành khoa học then chốt của Việt Nam. Hội đồng cũng đề nghị Bộ KH &CN cho phép Viện thành lập doanh nghiệp trong lĩnh vực này để hoàn thiện và sản xuất thiết bị SPM phục vụ nhu cầu của các đơn vị nghiên cứu, tiến tới xuất khẩu thiết bị công nghệ cao