Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam ( Vasep) cho biết, Nhật Bản là nước nhập khẩu tôm lớn thứ 2 trên thế giới, chiếm khoảng 14% tổng giá trị nhập khẩu tôm của toàn thế giới tính đến năm 2017. Mỗi năm, Nhật Bản nhập khẩu khoảng 2,5 tỷ USD. Trong 10 năm (2008-2017), nhập khẩu tôm của Nhật Bản đạt cao nhất vào năm 2011 với gần 3 tỷ USD và duy trì ở mức cao từ năm 2012 đến 2014. Sau đó, nhập khẩu giảm dần trong năm 2015 và 2016 do xu hướng giới trẻ Nhật thích ăn thịt hơn.
Trong 8 tháng đầu năm 2018, nhập khẩu tôm vào Nhật Bản đạt 1,5 tỷ USD, giảm 4,5% so với cùng kỳ năm 2017. Trong top 6 nguồn cung tôm chính cho Nhật Bản, nhập khẩu tôm từ Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia tăng nhẹ trong khi nhập khẩu từ Việt Nam, Argentina, Trung Quốc giảm so với cùng kỳ năm ngoái.
Vasep cho biết, Việt Nam vẫn là nước cung cấp tôm lớn nhất cho Nhật Bản, chiếm 25,7% tổng giá trị nhập khẩu tôm vào nước này. Thái Lan đứng thứ hai chiếm 18,9%, tiếp đó là Indonesia với 16% và Ấn Độ với 12,6%. Vị trí các nước cung cấp tôm lớn nhất cho Nhật Bản không thay đổi từ năm 2015.
Giá trung bình nhập khẩu tôm từ Việt Nam cao nhất (12 USD/kg) trong top các nhà cung cấp chính nên Việt Nam phải cạnh tranh về giá với các nhà cung cấp khác trên thị trường này (Indonesia: 11 USD/kg; Thái Lan: 11,5 USD/kg, Ấn Độ: 9,5 USD/kg...)
Theo thống kê của Hải quan Việt Nam, tính tới tháng 9 năm nay, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Nhật Bản đạt 453,3 triệu USD, giảm 11,7% so với cùng kỳ năm 2017. Nhật Bản hiện là thị trường nhập khẩu tôm lớn thứ 3 của Việt Nam, chiếm 17,3% tổng giá trị xuất khẩu tôm Việt Nam đi các thị trường.
Việt Nam duy trì được vị trí số 1 về cung cấp tôm cho Nhật Bản nhờ những lợi thế so với các nguồn cung khác trên thị trường Nhật Bản. Hiệp định Thương mại tự do giữa ASEAN và Nhật Bản (AJCEP) có hiệu lực từ 1/12/2008 và Hiệp định Thương mại tự do song phương giữa Việt Nam và Nhật Bản (VJEPA) có hiệu lực từ 1/10/2009 giúp tạo điều kiện thuận lợi nhất về thuế quan cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Nhật Bản. Đối với AJCEP, ngay sau khi có hiệu lực năm 2009, các sản phẩm tôm đã được hưởng thuế suất 0%.
Các sản phẩm tôm chế biến sẵn với tính tiện dụng cao sẽ tăng trưởng tốt thời gian tới do ngành kinh doanh thực phẩm ăn sẵn của Nhật Bản phát triển khi số người độc thân gia tăng, tỷ lệ nội trợ giảm. Để đẩy mạnh xuất khẩu tôm sang Nhật Bản, doanh nghiệp nên đổi mới phương thức tiếp cận thị trường cùng với quảng bá mạnh mẽ hơn nữa thương hiệu cho sản phẩm của mình.
Vasep nhận định, Nhật Bản là thị trường luôn đề cao chất lượng sản phẩm, doanh nghiệp nên coi đây là yếu tố then chốt để giữ vững thị trường này.
