Từ một địa phương còn nhiều khó khăn, hạ tầng hạn chế, người dân thiếu thông tin, thiếu kỹ năng sản xuất, đến nay xã Bạch Thông đã trở thành điểm sáng về nỗ lực thoát nghèo, đặc biệt là trong việc xóa nghèo về thông tin - yếu tố được xem là “chìa khóa vàng” mở ra cơ hội phát triển toàn diện.
Từ vùng khó đến quyết tâm thoát nghèo
Khi sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền hai cấp, xã Bạch Thông được thành lập trên cơ sở hợp nhất 3 xã: Quang Thuận, Dương Phong (huyện Bạch Thông cũ) và xã Đồng Thắng (huyện Chợ Đồn cũ) với diện tích hơn 127 km², 20 thôn, hơn 8.200 nhân khẩu, trên 92% là đồng bào dân tộc thiểu số. Bạch Thông có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển nông - lâm nghiệp, nhất là trồng rừng, cây ăn quả và dược liệu bản địa. Tuy nhiên, địa hình đồi núi chia cắt, hạ tầng giao thông và viễn thông chưa đồng bộ nên việc đi lại, giao thương, tiếp cận thông tin và dịch vụ còn hạn chế.
Xã Bạch Thông có tỷ lệ che phủ rừng đạt trên 78%, không chỉ duy trì đa dạng sinh học, rừng còn mang lại giá trị kinh tế lớn, cung cấp lâm sản, dược liệu và cơ hội phát triển du lịch sinh thái, tạo thu nhập bền vững cho người dân
Nhiều hộ dân trước đây chủ yếu sản xuất nhỏ lẻ, tự cung tự cấp, dựa vào kinh nghiệm truyền thống; thiếu thông tin về thị trường, kỹ thuật canh tác nên thường xuyên rơi vào tình cảnh “được mùa mất giá”. Sóng điện thoại, internet không ổn định ở nhiều thôn bản khiến người dân khó tiếp cận tri thức mới. Cùng với đó, trình độ dân trí không đồng đều, kỹ năng công nghệ thông tin hạn chế làm cản trở quá trình chuyển đổi số và phát triển kinh tế số nông thôn.
Ông Hà Ngọc Việt - Chủ tịch UBND xã Bạch Thông thẳng thắn nhìn nhận: “Nghèo thông tin chính là một dạng nghèo đa chiều. Khi người dân thiếu thông tin, không thể tiếp cận thị trường, khoa học kỹ thuật, chính sách hỗ trợ..., từ đó khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn của nghèo đói.”
Giảm nghèo thông tin - Bước đột phá trong chiến lược phát triển
Nhận thức rõ vai trò của thông tin trong phát triển bền vững, Đảng ủy, chính quyền xã Bạch Thông đã xác định “giảm nghèo thông tin” là nhiệm vụ quan trọng trong triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững.
Trước hết, xã phối hợp đề nghị với các doanh nghiệp viễn thông đầu tư mở rộng vùng phủ sóng điện thoại và internet đến các thôn. Các điểm truy cập thông tin cộng đồng được thiết lập tại trung tâm xã và một số khu dân cư xa trung tâm giúp người dân có điều kiện tra cứu, học tập và giao lưu trực tuyến. Hệ thống đài truyền thanh cơ sở được duy trì, bên cạnh đó, các nhóm Zalo, Facebook cộng đồng và tổ thông tin lưu động ra đời, cập nhật thường xuyên tin tức, chính sách, cảnh báo thiên tai, giá cả thị trường, thông tin nông nghiệp...
Song song với việc nâng cấp hạ tầng, xã còn chú trọng nâng cao năng lực thông tin cho người dân. Nhiều lớp tập huấn, hướng dẫn sử dụng công nghệ thông tin, truy cập dịch vụ công trực tuyến, khai thác dữ liệu phục vụ sản xuất được tổ chức, nhất là cho thanh niên và đồng bào dân tộc thiểu số.
Các lớp tập huấn nông - lâm nghiệp, khởi nghiệp, chuyển giao khoa học kỹ thuật được tổ chức thường xuyên. Người dân học cách tìm kiếm thị trường tiêu thụ, quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội, đưa sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử, từ đó nhận thức của người dân được nâng cao rõ rệt, chủ động hơn trong tiếp cận tri thức, tìm kiếm cơ hội việc làm và tự tin tham gia nền kinh tế số nông thôn.
Nhờ những nỗ lực trong giảm nghèo thông tin, diện mạo xã Bạch Thông đang thay đổi từng ngày. Thanh niên trong xã biết tận dụng Internet để học tập, khởi nghiệp; nhiều hộ dân chuyển đổi mô hình sản xuất sang hướng hàng hóa, ứng dụng kỹ thuật, quảng bá nông sản qua các kênh trực tuyến.
Từ sản xuất truyền thống, người dân đã mạnh dạn trồng cây có múi như cam, quýt, bưởi, ổi, hồng không hạt...; phát triển cây dược liệu như khôi nhung tía, chè hoa vàng, sâm bố chính, quế, xây dựng vùng sản xuất nông sản sạch theo tiêu chuẩn VietGAP. Một số mô hình nuôi ong lấy mật, trồng cây dược liệu dưới tán rừng cũng mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Bạch Thông hiện có 12.192,5 ha đất nông nghiệp, trong đó 312 ha đất chuyên trồng lúa với năng suất đạt 48 tạ/ha; lương thực bình quân 462 kg/người/năm. Toàn xã có hơn 3.400ha rừng trồng, 12 hợp tác xã nông nghiệp và 12 cơ sở chế biến lâm sản nhỏ đang hoạt động, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân. Nhờ ứng dụng công nghệ và mở rộng thông tin thị trường, nhiều hộ dân đã vươn lên thoát nghèo, thậm chí làm giàu với thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Không chỉ thế, việc giảm nghèo thông tin còn tạo ra sự thay đổi về tư duy và bình đẳng xã hội. Phụ nữ, thanh niên, trẻ em đều có cơ hội tiếp cận tri thức, học hỏi kỹ năng mới. Các hộ dân biết tra cứu thông tin pháp luật, y tế, giáo dục, văn hóa; khoảng cách giữa miền núi và miền xuôi dần được thu hẹp.
Đồng bộ các giải pháp - Hướng đến giảm nghèo đa chiều, bền vững
Song song với việc giảm nghèo thông tin, xã Bạch Thông triển khai đồng bộ nhiều giải pháp khác: hỗ trợ tín dụng ưu đãi, dạy nghề, tư vấn việc làm, cải thiện hạ tầng cơ sở, phát triển nông thôn mới nâng cao.
Trong giai đoạn 5 năm gần đây, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại Bạch Thông đã huy động hơn 13 tỷ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hơn 8 tỷ, nhân dân đóng góp trên 5 tỷ đồng. Hơn 40 công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông liên thôn, nhà văn hóa, kênh mương thủy lợi, sân thể thao được xây dựng góp phần cải thiện điều kiện sống và sản xuất.
Xã cũng khuyến khích tinh thần tự lực của người dân, thúc đẩy học nghề, chuyển đổi nghề nghiệp, liên kết với các doanh nghiệp để tạo việc làm. Hiện có 650 lao động địa phương làm việc tại các công ty trong và ngoài tỉnh, 32 người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng giúp vừa có thu nhập vừa tích lũy kinh nghiệm và kỹ năng mới.
Đến năm 2024, thu nhập bình quân đầu người ở Bạch Thông đạt hơn 50 triệu đồng/năm; toàn xã chỉ còn 99 hộ nghèo, 76 hộ cận nghèo. Mục tiêu đến năm 2030 là không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều.
Không chỉ cải thiện đời sống vật chất, giảm nghèo thông tin còn mang lại thay đổi sâu sắc về tinh thần và nhận thức. Người dân Bạch Thông đã và đang bước ra khỏi “vùng tối tri thức” để tiến vào không gian số - nơi mỗi chiếc điện thoại thông minh, mỗi trạm phát sóng internet trở thành “cây cầu tri thức” kết nối nông thôn với thành thị, kết nối người dân miền núi với thị trường trong nước và quốc tế.
Ông Hà Ngọc Việt chia sẻ: “Chúng tôi xác định chuyển đổi số và phổ cập thông tin là nền tảng để Bạch Thông phát triển bền vững. Khi người dân hiểu, biết và chủ động ứng dụng công nghệ sẽ tự tin thoát nghèo, làm giàu chính đáng.”
Trong định hướng thời gian tới, xã Bạch Thông sẽ tiếp tục hoàn thiện hạ tầng thông tin số, phủ sóng internet ổn định đến 100% thôn dân cư; tăng cường đào tạo kỹ năng số cho cán bộ, công chức và người dân; đẩy mạnh việc đưa sản phẩm nông sản, sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử.
Bạch Thông hôm nay không chỉ nổi tiếng với cam, quýt và các nông sản đặc trưng mà còn là vùng quê miền núi đang từng bước thay đổi nhờ người dân biết tận dụng kiến thức, kinh nghiệm và kỹ thuật vào sản xuất. Việc tiếp cận thông tin và học hỏi cách làm mới đang mở ra nhiều cơ hội, giúp người dân vững tin hơn trong việc cải thiện cuộc sống và tìm hướng đi phù hợp cho tương lai.
