Chiều ngày 3/10/2025, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo "Xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm dầu thực vật tinh luyện" dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Trương Thanh Hoài.
Tham dự Hội thảo có đại diện các đơn vị thuộc Bộ Công Thương; đại diện các Bộ, ngành, Hiệp hội, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản phẩm dầu thực vật tinh luyện.
Đảm bảo sức khỏe người dân là mục tiêu ưu tiên hàng đầu
Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài khẳng định, trong bối cảnh kinh tế - xã hội phát triển và đời sống người dân ngày càng nâng cao, việc cập nhật, nâng cao các tiêu chuẩn, quy chuẩn là cần thiết để tiệm cận với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Bên cạnh việc đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, mục tiêu ưu tiên hàng đầu là đảm bảo an toàn, sức khỏe của người dân.
Đồng thời nhấn mạnh quan điểm tăng cường công tác quản lý, đồng thời cho rằng nếu chưa thể đảm bảo được tiêu chuẩn an toàn về sức khỏe cho người tiêu dùng trong nước, có thể chấp nhận nhập khẩu để phục vụ người dân.
Thứ trưởng một lần nữa khẳng định, đảm bảo sức khỏe của người dân là mục tiêu không thể thay đổi. Để đạt được điều này, các doanh nghiệp cần có sự điều chỉnh trong quá trình hoạt động để đáp ứng các yêu cầu mới.
Bộ Công Thương cũng sẽ ban hành thông tư về truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa trong thời gian tới, nhằm xác định rõ nguồn gốc nguyên liệu đầu vào và quá trình dịch chuyển của nguyên liệu. Tất cả cơ sở dữ liệu sẽ được tích hợp vào hệ thống dữ liệu quốc gia; đồng thời người tiêu dùng cũng có thể truy cập được (ở mức độ nhất định) để phục vụ cho việc xác định hàng thật, hàng giả và xem xét các kết quả kiểm nghiệm sản phẩm kèm theo.
Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cũng cho biết thêm, mục tiêu là ban hành thông tư này trước ngày 01/01/2026 vì tính chất cấp bách của vấn đề trong thực tiễn.
Thu hẹp khoảng trống pháp lý, nâng cao an toàn thực phẩm tiệm cận quốc tế
Dầu thực vật tinh luyện là sản phẩm thiết yếu trong khẩu phần ăn hằng ngày và công nghiệp chế biến thực phẩm, được tiêu thụ rộng rãi ở Việt Nam và toàn cầu. Trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ ngày càng gia tăng, việc thiết lập Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia nhằm kiểm soát chất lượng và an toàn sản phẩm là hết sức cần thiết. Nếu thiếu kiểm soát, dầu dễ bị ôi khét, giảm giá trị dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe và niềm tin của người tiêu dùng.
Với khí hậu nóng ẩm đặc trưng của Việt Nam tạo điều kiện cho các vi sinh vật, nấm mốc và Aflatoxin phát triển trong nguyên liệu nông sản, làm gia tăng nguy cơ nhiễm vi sinh và độc tố vi nấm trong dầu thành phẩm. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia với các chỉ tiêu giới hạn Aflatoxin không chỉ giúp phòng ngừa ngộ độc, ung thư gan và bệnh mãn tính mà còn đặc biệt bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương như trẻ em, người cao tuổi và người suy giảm miễn dịch.
Đồng thời, đây là động lực để doanh nghiệp kiểm soát nguyên liệu, đầu tư công nghệ tinh luyện hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường xuất khẩu như: EU, Mỹ, Nhật Bản.... Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm môi trường đất, nước và việc sử dụng thiết bị chế biến cũ làm gia tăng nguy cơ nhiễm kim loại nặng vào dầu.
Do đó, việc thiết lập giới hạn kim loại nặng trong dầu tinh luyện là cần thiết để ngăn ngừa phơi nhiễm lâu dài, hạn chế nguy cơ ngộ độc thần kinh, ung thư và bảo vệ sự phát triển của trẻ nhỏ. Các nghiên cứu quốc tế (EU, EFSA) cũng chỉ ra rằng công nghệ tinh luyện hiện đại có thể kiểm soát các chất ô nhiễm phát sinh trong quá trình chế biến như 3-MCPD, GE, PAHs ở mức an toàn.
Tại Việt Nam, nhiều nhà máy lớn đã trang bị công nghệ khử mùi chân không đa tầng, hấp thụ than hoạt tính hiện đại, đủ khả năng đáp ứng các giới hạn kỹ thuật ngang bằng quốc tế. Việc bổ sung các chỉ tiêu này không chỉ giúp thu hẹp khoảng trống pháp lý hiện nay mà còn đảm bảo dầu tinh luyện an toàn, không chứa chất gây ung thư vượt ngưỡng, phù hợp tiêu chuẩn quốc tế của EU và Codex.
Bên cạnh đó, quy định giới hạn tối đa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (MRLs) trong dầu tinh luyện cũng là yêu cầu cấp bách. Trong thực tế, đã có nhiều trường hợp phát hiện dư lượng vượt ngưỡng gây lo ngại trong xã hội. Việc thiết lập MRLs thống nhất sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ phơi nhiễm tích lũy, định hướng sản xuất theo thực hành nông nghiệp tốt (GAP) và công nghệ tinh luyện tiên tiến, đồng thời cải thiện khả năng xuất khẩu ra các thị trường khắt khe.
Như vậy, việc ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về dầu thực vật tinh luyện vừa đáp ứng yêu cầu bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vừa tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho quản lý nhà nước, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, mở rộng thị trường và hội nhập quốc tế.
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công Nguyễn Việt Tấn nhấn mạnh một số nội dung chính:
Thứ nhất, đánh giá dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia từ thực tiễn sản xuất, kinh doanh và quản lý, đồng thời tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất các nội dung cần điều chỉnh, bổ sung, bảo đảm tính chặt chẽ và khả thi.
Thứ hai, xem xét các căn cứ pháp lý, bảo đảm sự thống nhất với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về an toàn thực phẩm, thương mại và tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm hàng hóa, môi trường.
Thứ ba, bổ sung, kiến nghị các tiêu chí, các mô hình khoa học và phương pháp tiếp cận tiên tiến, qua đó nâng cao chất lượng dự thảo, bảo đảm sự tương thích với các quy định của các nước trong khu vực và thế giới.
Thứ tư, phân tích các vấn đề thực tiễn trong áp dụng, từ công tác kiểm nghiệm, chứng nhận hợp quy đến quản lý thị trường, kiểm tra, giám sát. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia phải vừa bảo đảm tính khoa học, vừa đáp ứng khả năng triển khai trong thực tế.
Trong khuôn khổ Hội thảo, đại diện các đơn vị thuộc Bộ Công Thương, các bộ, ngành khác, các hiệp hội, doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh dầu thực vật tinh luyện cũng đã trao đổi, đưa ra những ý kiến chuyên môn để góp ý, góp phần hoàn thiện dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm dầu thực vật tinh luyện.
Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cho biết, Bộ Công Thương ghi nhận các ý kiến đóng góp từ các Bộ, ngành, chuyên gia, hiệp hội, doanh nghiệp. Đồng thời, Bộ sẽ thông qua đơn vị đầu mối tổng hợp các ý kiến, giải trình cụ thể và sớm hoàn thiện dự thảo thông tư ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với dầu thực vật tinh luyện, tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi trong thời gian tới.
