Theo Thương vụ Việt Nam tại Italia, cũng giống như các nước tại EU, Italia tuân thủ theo quy định phòng vệ thương mại của EU. Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Italia có vai trò thực hiện các hoạt động hỗ trợ, hướng dẫn và tư vấn cho tất cả các công ty Italia muốn kích hoạt các biện pháp phòng vệ thương mại và đóng vai trò là người đưa ra các yêu cầu liên quan tới các tổ chức có thẩm quyền của Châu Âu hoặc phía Italia có liên quan đến các thủ tục phòng vệ thương mại do các nước thứ ba khởi xướng.
Tùy thuộc vào việc các biện pháp phòng vệ thương mại do EU áp dụng đối với các nước thứ ba hay các biện pháp do nước này thực hiện đối với EU (hoặc một số nước EU), sẽ chia ra là phòng vệ thương mại chủ động và phòng vệ thương mại thụ động.
Để tuân thủ các Hiệp định WTO, các Quốc gia có thể quy định ba loại biện pháp Phòng vệ Thương mại:
- Các biện pháp chống bán phá giá đối với hàng nhập khẩu được thực hiện trên thị trường nội địa bởi các công ty từ nước thứ ba bán sản phẩm của họ với giá thấp hơn giá bán trên thị trường xuất xứ hàng hóa (bán phá giá nhập khẩu)
- Các biện pháp chống trợ cấp đối với hàng nhập khẩu được hưởng lợi từ viện trợ của nhà nước và trợ cấp do Chính phủ nước xuất xứ cấp cho các công ty xuất khẩu của mình
- Các biện pháp tự vệ có thể được kích hoạt khi có thiệt hại nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp địa phương do sự biến dạng của thị trường, chẳng hạn như dòng nhập khẩu bất thường.
Phòng vệ thương mại chủ động
Để yêu cầu bắt đầu điều tra chống bán phá giá, các nhà sản xuất hàng hóa cạnh tranh với hàng nhập khẩu chiếm ít nhất 25% tổng sản lượng của Châu Âu có quyền nộp đơn kháng cáo. Các bên quan tâm có thể nộp đơn kháng cáo (cũng sử dụng hiệp hội thương mại của riêng họ) trực tiếp tới Ủy ban Châu Âu hoặc thông qua Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế.
Các quốc gia thành viên có thể gửi các hiện vật mà họ sở hữu tới Ủy ban ngay cả khi không có khiếu nại từ các cá nhân và Ủy ban, trong một số trường hợp, có thể quyết định mở thủ tục ngẫu nhiên. Do đó, điều quan trọng là các công ty liên quan, ngay cả khi họ không đạt đến ngưỡng 25% sản lượng của Châu Âu, phải truyền thông tin mà họ sở hữu tới Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế hoặc tới Ủy ban để Ủy ban có thể thu thập được thông tin và quyết định mở thủ tục tố tụng.
Khi Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Italia nhận được thông báo từ Ủy ban Châu Âu về các yêu cầu áp dụng các biện pháp tạm thời hoặc dứt khoát, tiến hành đánh giá 5 năm về thuế, sửa đổi/gia hạn các biện pháp hiện có, Bộ sẽ thông báo cho ngành sản xuất trong nước, thông thường thông qua các hiệp hội ngành, yêu cầu truyền tải bất kỳ nhận xét và quan sát nào. Dựa trên phản hồi nhận được từ các bên quan tâm và đánh giá toàn diện về tất cả các lợi ích quốc gia trong lĩnh vực này, Bộ phát triển quan điểm của Italia về các sáng kiến được đề xuất và chuyển tới Ủy ban Châu Âu.
Phòng vệ thương mại thụ động
Khi Bộ Ngoại giao Italia nhận được thông báo, thường là thông qua Ban Giám đốc có thẩm quyền của Ủy ban Châu Âu hoặc các Đại sứ quán ở nước ngoài, về việc bắt đầu một cuộc điều tra liên quan đến các công ty Italia, Bộ sẽ thông báo cho ngành công nghiệp quốc gia về các lĩnh vực liên quan, thường là thông qua các hiệp hội thương mại của mình, cung cấp thông tin liên quan đến thủ tục.
Trong trường hợp điều này ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, Bộ có thể tích cực tham gia điều tra với tư cách là một bên quan tâm, truyền đạt những quan sát của mình và, nếu cần, trả lời các câu hỏi do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cung cấp. Điều này đặc biệt xảy ra trong các cuộc điều tra chống trợ cấp, vốn có sự tham gia trực tiếp của Bộ, cũng như thông qua các Đại sứ quán địa phương, trong tất cả các giai đoạn của thủ tục, với sự cộng tác chặt chẽ với Ủy ban Châu Âu.
Nếu một công ty tham gia vào một cuộc điều tra hoặc có câu hỏi cụ thể, công ty đó có thể liên hệ với hiệp hội thương mại quốc gia và/hoặc châu Âu và/hoặc liên hệ với Bộ này để có chỉ dẫn thích hợp và đánh giá quá trình tố tụng.
"Theo thống kê về các vụ việc chống trợ cấp đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam thì chưa có vụ việc nào liên quan đến nước khởi kiện là Italia. Có vụ việc liên quan đến EU là bên khởi kiện sản phẩm sợi Polyester năm 2013, có một vụ việc chống lẩn tránh biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp của EU với thép không gỉ cán nguội năm 2023. Gần đây là vụ việc EU đang điều tra chống trợ cấp đối với sản phẩm xe điện của Trung Quốc", Thương vụ Việt Nam tại Italia cho biết.
Khuyến nghị cho doanh nghiệp
Thương vụ Việt Nam tại Italia cho biết, thủ tục và quy trình cho các công ty Italia đệ đơn đối với các biện pháp phòng vệ thương mại là khá minh bạch và rõ ràng. Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Italia có vai trò thực hiện các hoạt động hỗ trợ, hướng dẫn và tư vấn cho tất cả các công ty Italia muốn kích hoạt các biện pháp phòng vệ thương mại. Vì vậy, nhằm bảo vệ lợi ích, họ không ngại việc bắt đầu thủ tục tố tụng. Bên cạnh đó, tình hình kinh tế có nhiều tác động khó khăn, nhiều ngành sản xuất phải thu hẹp hoạt động, cắt giảm nhân lực. Điều này buộc EU phải tăng cường sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Vì vậy, xu hướng sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại sẽ ngày càng tăng.
Các doanh nghệp cần thiết lập các kênh thông tin với các đối tác, các Hiệp hội để kịp thời cập nhật, xử lý các vụ kiện, tình huống phát sinh. Đồng thời, chủ động nâng cao chuỗi giá trị của sản phẩm, đồng thời chuyển dần sang cạnh tranh bằng chất lượng và giá cả thay vì chỉ cạnh tranh bằng giá cả.
"Nói như thế không phải là không quan tâm đến giá cả sản phẩm, bởi thị trường Italia rất ưa chuộng giá cả rẻ vì mức sống bình quân còn tương đối thấp", Thương vụ nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Thương vụ cũng lưu ý doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động không là công cụ lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại cho các doanh nghiệp nước ngoài.
